Türkiye BMİDÇS I. Ulusal Bildirimi - Enerji ve Tabii Kaynaklar ...

Son olarak, şuan denize doğru ilerleyen delta kıyıları boyunca, deniz seviyesi artışı yavaşlayacak ve hatta kıyı şeridi değişikliğinitersine döndürecek ve bu kıyılar çekilmeye başlayacaktır. Bunun sonucunda delta ovası boyunca taşkın (ve sedimantasyon)meydana gelecek ve tarımsal faaliyetler (özellikle Kızılırmak, Yeşilırmak, Gediz, Seyhan ve Ceyhan ovalarında) kesintiyeuğrayacaktır (Karaca ve meslektaşları, 2001)UyumTürkiye, alçak deniz seviyesi koridorlarında uzanan diğer ülkelere kıyasla, deniz seviyesi artışına kaşı özellikle hassasdurumda gibi gözükmemektedir. Ancak, Artan Deniz Seviyesi Yükselmesi (ASLR) göz önünde bulundurulmalıdır.Bugüne kadar, gelecekteki deniz seviyesi yükselmesine ilişkin senaryolara dayalı olarak, Türkiye’ye yönelik muhtemeletkilerle ilgili çok kısıtlı değerlendirmeler yapılmıştır (Karaca, 2000). Buna rağmen, özellikle Karadeniz ve İstanbulolmak üzere büyük kıyı şehirlerindeki günlük hayat ile Ege ve Akdeniz kıyılarındaki turizm ve tarım üzerine etkilergözükmektedir.Ege kıyı şeridinde yer alan İzmir körfez şeridi boyunca gözlenen deniz seviyesinde yükselmeyle ilgili kısa vadede uyumtedbirlerinin alınması gerekliliği 2005 yılınca SUMER tarafından sonlandırılan INCO-MED projesinin 1 sonuçlarıylaortaya konmuştur. İzmir körfezi ile bu körfezin kıyı alanlarını kapsayan çalışmanın bulguları, bütüncül bir kıyıyönetimi planına yönelik artan bir talep olduğunu göstermiştir. Böylesi bir yönetim planı çerçevesinde atılmasıgereken ilk adım, öncelikli olarak denizden uzaktaki yerlerde artan kirlilik sorunuyla ilgilenilmesi gerekmektedir.Bunun nedeni, temel olarak karadaki süreçlerin körfezdeki kirlenmeye sebep olmasıdır. Bir kıyı ülkesi olan Türkiye,kıyı alanlardaki sorunların arttığını farkına varmış ve farklı kamu kurum ve kuruluşları aracılığıyla birçok önlemalmıştır. Örneğin, Türk hükümeti tarafından koruma alanı olarak ilan edilen birçok bölge, Fethiye-Göcek, Gökova,Patara, Kekova, Foça, Datça-Bozburun ve Belek vb. kıyı alanlarında yer almaktadır. Çevre ve Orman Bakanlığı,Çevresel Etki Değerlendirmesi ve Planlama Genel Müdürlüğü altında Altyapı Yatırımlar ÇED Dairesi Başkanlığınabağlı Ulaşım ve Kıyı Yatırımları Şube Müdürlüğü kurulmuştur. Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı, yeni alanlarıkoruma alanı olarak ilan etmekte ve özel çevresel programlar geliştirmektedir.1 “Kıyı Alanlardaki Kıt Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi – SMART” başlıklı INCO-MED Projesi Avrupa Komisyonu FP5 Programı tarafındandesteklenmektedir.6.1.4 Sosyo-Ekonomik Düzeye EtkileriKontrolsüz büyüme ve kalkınma baskısı Akdeniz, Ege ve Marmara Denizlerindeki kıyı ve kıyı şeridi bozulmaları ile çevreselsorunların temel sebebi olmuştur. Su ihtiyacı çoğunlukla yer altı rezervlerinden karşılanmaktadır. Aşırı kullanım, tuzlusu girişine ve tarım gibi farklı amaçlarla kullanılan su kaynaklarında azalmaya yol açmaktadır. Ege kıyılarındaki (özellikleİzmir, Aydın, Muğla) mandalina, zeytin ve incir yetiştirilen bölgeler, en kötü şekilde etkilenen alanlardır. Tuzlu su girişi,Türkiye’nin aynı zamanda batı kıyılarında da (örn; Çeşme, Marmaris ve Bodrum civarı) bir sorun niteliğindedir. İnsanlartarafından kullanım en büyük sorun olsa da, deniz seviyesinin yükselmesi, perde arkasından sorunları daha da kötüleştirenbir faktördür ve bu durum 21. yüzyıl içerisinde daha da ciddi bir sorun haline gelecektir.İstanbul, Türkiye’deki en büyük kıyı şehridir. 11 milyon nüfusa sahip olan ve nüfusu artmaya devam eden (2000 yılında) buBüyükşehir bölgesinin toplam yüzölçümü 5.220 km 2 olup nüfus yoğunluğu 2.107 kişi/km 2 dir. İstanbul’un kıyı şeridi uzunluğuyaklaşık 452 km.dir. Şehir nüfusunun %10’u kıyının 1 km. ve %90’ından fazlası ise 10 km.’sine yerleşmiştir. Endüstriyelaltyapısı ve diğer ekonomik özellikleri göz önüne alındığında İstanbul, Türkiye’nin en büyük şehridir. İstanbul’un Türkiyeekonomisindeki önemi şu şekilde özetlenebilir: İstanbul, Türkiye GSYİH’sine en büyük katkıyı yapan, en fazla verginintoplandığı, en gelişmiş bankacılık sektörüne sahip, en fazla istihdam imkanının olduğu ve büyük işyerlerinin en yoğunolarak bulunduğu, özel yatırımların yapıldığı, teknolojiye dayalı sektörlerin ve ticaretin yani ithalat ve ihracatın yer aldığışehirdir. İstanbul GSYİH’nin %21’ini, İzmir %7’sini ve Ankara %8’ini oluşturur. İstanbul, batısında yer alan kıyı şehri Kocaeliile birlikte toplam ulusal GSYİH’nin %25’ini temsil etmektedir.İstanbul üzerindeki iklim kaynaklı en büyük etki, muhtemelen tuzlu su girişidir. İki büyük lagün (Büyükçekmece veKüçükçekmece) ile İstanbul’un eski şehir merkezini iş merkezinden ayıran Haliç, özellikle tuzlulaşma ve Karadeniz kıyısınınhemen yakınındaki, İstanbul’un tatlı su kaynağı Terkos gölü açısından muhtemel ASLR’ye karşı hassas durumdadır. İstanbulBoğazı boyunca uzanan 200 yıllık Dolmabahçe Sarayı ve Camii, Ortaköy Camii, Beylerbeyi Sarayı ve Küçüksu Kasrı gibi‘marka’ niteliğindeki kültürel ve tarihi alanları, hiç kuşkusuz deniz seviyesindeki öngörülen artıştan etkilenecektir (Karaca,2000b).171