ZİYA GÖKAL

ve bazan da sol'un mukaddes sayılmasının hikmetianlaşılacaktır.8.Aile "lâkablarıOmahalar'da bir semiyye içinde babadan evlâda kalanaile lâkabları vardır. Bunun gibi Türkler'de de dedenin isminitoruna korlardı. Ve Cam-ı Cem-âyin'in rivayetine göre, dedeberhayet iken buna "Ulubey" ve torununa "Kiçibey" derlerdi.9.Rüstem Zal ve KöroğluRüstem Zal'in Siistan'lı, binâenaleyh Sakalar'danolduğunu izah etmiştik.Şehnâme'de Rüstem Zal'a aid olanfıkraların cümlesi bitamamiha Köroğlu menkabesininfıkralarına tekabül ediyor: Rüstem "Semenkân"a giderek ŞahSemenkân'ın kızı "Tehmine" ile muvakkatan evleniyor. Vedoğacak oğluna kendini arayıp bulabilmesi için birbazubend ile bir kırbaç bırakıyor. Köroğlu da Dağısta'ngiderek böyle bir kız ile geçici bir surette evleniyor. O dabazubend ile kırbaç bırakıyor. Rüstem'in oğlu "Söhrab" ileKöroğlu'nun oğlu Hasan aynı suretle babalarını aramağaçıkıyorlar. Rüstem muharebede bilmeksizin oğlu ile kavgaederek onu öldürüyor. Hasan da Ayvaz'la kavgayabaşlamışken Köroğlu evlâdını tanıyarak kavgaya mânioluyor. Hasan'ın Köroğlu efsanesinde ölmemesi RüstemZal'in yeğeni "Bijen" in yerine kaim olması içindir. "Bijen"Efrasyab'm kızı "Menije" ye âşık oluyor. Efrasyab onukuyuya atıyor. Rüstem Bijen'i kemend ile kuyudan çekerekkurtarıyor. Hasan da kara vezirin kızına âşık olarak kaçırıyor.Kara vezir takib ederek Hasan'ı sıkıştırıyorlar. Son dakikadaKöroğlu imdada yetişerek oğlunu ve gelinini kurtarıyor.Köroğlu'nun "Ayvaz"ı aramağa çıkması, Rüstem'in Keyhusrev'iaramağa çıkmasının aynıdır. Şehnâme'ye taallukudolayısiyle Köroğlu'nu Mahmud Gaznevî'ye benzeterekEyaz'dan "Ayvaz" kelimesinin çıkarılması da vârid-i hatırolabilir. Ayvaz kelimesinin de kasaba intikal etmek gayettaoıidir. Köroğlu menkıbesi avam lisanında teşekkül ettiğiiçin amiyane bir şekil almıştır.89