ZİYA GÖKAL

2. Merkezî OngunlarYukarıda "Tosun"un merkezî ongun yâni Türk ilininumûmî ongunu olduğunu gördük. Buna öküz, at,suretlerinde de tesadüf etdik. Bu üç kelimeden murad "Tibetöküzü" demek olan "Yak" olduğunu da anladık. Bununlaberaber Buğu "Koyun" ongununun, Kurt ise "İt" ongunununbirer fer'i oldukları halde bunlar da bazı zamanlarda merkezîongun mâhiyetini aldığını anlıyoruz. Hiung-nuların, bütünTürkler'e hâkim olduğu zaman merkezî ongun "Buğu"oluyor. Tukyu'ların bütün Türkler'e hakimiyeti zamanındaıise merkezî ongun "kurt" oluyor. Halbuki Tsinler zamanındamerkezî ongun "Öküz" idi. O halde "Oğuz Han", "BuğuTigîn", Bozkurt namlarını hâiz olan esâtîrî şahsiyetlermuhtelif zamanlarda Türk milletine umûmî ongun olmuşolan mukaddes hayvanların insanlaştırılmış suretleridir.Zaten bu mukaddes hayvanlar da Türk milletininmuhtelif zamanlardaki timsallerinden ibaret olduğu içinbunlar aynı zamanda Türk milletinin teşhisleridir. Boylaraaid Ongunların bunların ya oğulları "Oğuz an'anesinde"yahud kardeşleri "Buğu an'anesînde" suretinde tecellîediyor."Tutuk"un "Geyik" yemesi Tunguzların bir zamankuvvetlere haki m olduğunu gösterir. Oğuz Han'ın Orhan'ınıkızını alması, Bozkurdun "Kuîi îVjerai" ile evlenmesi (1)evvelâ Tsinler'in sonra da Tukyular'ın Kunlar'a hâkim(1) Büyük Ansiklopedi, C: 24, Shf: 77.84