ZİYA GÖKAL

Hammer bu üçlü tasnifi Herodot'da da buluyor:"Herodot C:4, Shf:5 (Tarjitüs'ün üç oğlu Lepoksain,Erpoksain, Kolaksain "KolaksairTdir.) Üç isme şâmil olan"Oksain" mütemmimesi Oğuz yahud Oğuz Han'dan başkabirşey olmamak lâzım gelir. 0)Uygurlar "Dokuz Oğuz" nâmiyle bir hükümet teşkîletmişlerdi, aynı zamanda bunların an'anesinde Uygurlar "OnUygur" ve "Dokuz uygur" namiyle iki kola ayrılıyor. Buisimlerin menşei şöyle izah edilebilir:Oğuz an'anesinde Ergenekon'a "Kayan" ve "Nüküz" adlıiki şehzadenin girdiği bildiriliyor. Bundan Eftalitler'in Kuşanyâni Oğuz hükümetini ortadan kaldırdıkları zaman bunlardanhükümdar sülâlesi olan "Kayı Boyu" ile sağ kol Oğuzudemek olan "On Oguz"un "Ergene"nin konları "Hiung-nu"lan içine iltica etdiği istidlal olunabilir. MenkabedeOğuzlar'a muharebe açan Tatarlar Hanı "Erdü Han" olubOğuz Hükümetine nihayet veren Tatar hanının ismi deSevinç handır."Eftalitler Seyhun'un ötesinden gelerek Türkistan'aMslâd'ın425 nde" "Yetailitü"nün kumandası altında dâhiloldular.(2) Buradaki "Yeta" Çinlilerin Eftalitler'e verdiğiünvân olub "îlitü" kelimesi "Erdü" kelimesinin Çinlilercetahrif edilmiş bir şekli olabilir. Eftalit Hükümdarları arasında"İranîlerin hoşnüvaz tesmiye etdikleri" Sevinç Han ise zatenma'rufdur. Kayılar'la On Oğuzlar milâdın 6 ncı asrınınortasına doğru "İli Han" unvanını hâiz olan -Menkabeye göreOğuz hükümetinin son hükümdarı ilhan adlı idi- "TümenHan"ın riyaseti altında meydana çıktıkları zaman, Çinlilerbunlara "Tukyu" nâmını verdiler. Tukyular, 600 tarihinedoğru, Şark Tukyuları ve Garb Tukyuları nâmiyle iki ayrıhükümete bölündüler.(1) Büyük Ansiklopedi, C: 16, shf: 45 (Droin)(2) Orhun Mahkûkâtı, Shf: 63.75