ZİYA GÖKAL

2.Sekiz CihetDört cihetin aralarındaki talî cihetler de nazara alınıncasekiz rüzgâra tekabül eden sekiz cihet husule gelir.(1) Busekiz cihet sekiz kudretle münasebettardır. Bu sekiz kuvvetevvela iki münteha (I ve 8.ci) olmak üzere biri birinin zıddıolan Sema ile Yer cevherleridir.Dörtlü ve sekizli manzumelerin mâhiyetini daha iyianlamak için Çinlilerin iskolastik felsefesine müracaatetmelidir. Bu felsefeye göre Yang nâmını alan (-) işaretierkek, ziya ve hayır alâmetidir. Yen nâmını alan (--) dişi,zulmet ve şer alâmetidir. Bu iki işaretin ikişer ikişerbirleşmesinden dörtlü bir tasnif husule gelir.1 2 3 4Bunların mânâları şöyledir:(1) Güneş, hararet, zekâ, gözler, ilâh(2) Ay, bürûdet, ihtiraslar, kulaklar ilâh(3) Yıldızlar, fecir, şekil, burun ilâh(4) Seyyareler, gece, insan, şekil, ağız ilâhBu işaretlerin üçer üçer birleşmesinden de sekizli tasnifhusule gelir.1 2 3 4 5 6 7 848(1) Bu adede MerkezHn ilâve olunmasiyle dokuz adedi çıkar. Dokuzsayısının Türklerde mukaddes sayılması bundan mütevellid olsa