ZİYA GÖKAL

oylarının ismiyle tesmiye edildiği Türk târihinde kesretlevâkidir. Bu sebeblere binâen Çigilleri Kun İlinin bir boyuolmakla beraber onun makamına kaim olmuş da görebiliriz,Nasıl ki Oğuzlar'da o suretle görmüş idik. Bu makalede ŞarkTürkçesihden bahsettikçe daima ona Çigil Türkçeside yiyorum Çünkü Divânü Lûgâti't -Türk'den, o lisânı endoğru bir surette muhafaza edenler Çigiller olduğuanlaşılıyor.Amlâk bugünküTürkçe'de"Enenmiş Horoz" demektir.Bu kelimenin eski zamanda alelade Horoz mânâsına olmasımuhtemeldir.Barsacar'a gelince, Çin an'anesine göre garbin ongunuKaplan olduğunu görmüştük. Bars kaplan cinsinden birhayvandır. Car ağır gövdeli mânâsına olmakla beraber(1)Çevre, sur kelimelerinde olduğu Ruh manasına da gelir.Burada Çin an'anesi ile Türk an'anesi birbirine karışıyor.Fakat bu Çin an'anesinin de esasen Türkler'den alındığınıileride göreceğiz.Bu ifâdelerden de anlaşılıyor ki,en eski zamanlarda Türkİli dört boyu muhtevi imiş; Bu boy'lar Kun yahut Çigil, Kuşyahut Amlâk, İt yahut Pars, Tunguz yahut TutukOngunlarına nâlikdir. Totem'in bir şartı da senede bir defa"totem" olan hayvanın ilk yavrusundan "kurban" kesmektir.Yukarıda dercolunan Çin rivayetinde Sema'nın oğluilkbaharda "koyun", yazın "Horoz", Güzün "İt", Kışın"Domuz" yemesi hakkındaki ifâde şu suretle tashihedilebilir: Kun İli İlkbaharın iptidasında gökteki "Yeşil Han"abir koyun yavrusunu kurban olarak takdim eder. Yazıniptidasında Kuş İli gökteki "Kızıl Han"a kurban olarak Horozyavrusu takdim eder. Kışın bidayetinde İt İli gökteki "AkHan"a bir köpek yavrusu takdim eder. Kışın bidayetindeTunguz ili gökteki "Kara (yahut Sarı) Han"a bir domuzvavrusu kurban olarak takdim eder. Senenin ortasında bütün(D Divânü Lügâti't-Türk, Cilt 1. sahife: 271.41