ZİYA GÖKAL

Bu hâle göre, Kun'lar ve Kuşan'Jar gibi Tunguz'lar ve İtBarakların da Türk olması iktizâ eder. Bu isimler bilâhereonların tabiiyetinde bulunan diğer kavimlere de intikaledebilir."Tuğrul" Araplar'ın "Anka"sma, Acemler'in "simrug"una benzer hayalî bir kuştur. Divânu Lügâti't-Türk şöyle tarifediyor: "Yırtıcı kuşlardan biridir. Bin tane ördek öldürür, birtanesini yer." (Parantez içindeki cümle aslında Arapça olup,Türkçe'ye tercüme edilmiştir (1) (Haz.).D'ohosson, Reşidüddin'den naklen şu surette tavsifediyor: "Tuğrul kimsenin görmediği fakat Arabda Anka nekadar meşhur ise bu kavimler arasında (Türkler ve Moğollar)o kadar maruf bir kuşun ismidir. Diyorlar ki Akbabayabenzermiş. Pençeleri çelik kadar sert ve kesici imiş. Birvuruşta iki üç yüz kuş öldürürmüş. Bu şeyleri nakledenlerşunu da ilâve ediyorlar ki,bu kuşu her ne kadar gören yoksada avcılar ekseriya havadan bir defada aynı yere muhtelifcinste iki üç yüz kuşun düştüğünü ve bunlann kiffesindebaşların vücuddan ayrılmış, karınları yarılmış, ayaklarıkırılmış olduğunu görürler imiş. Bu hâdiseden istidlalsuretiyledir ki,bu kuşlar ancak böyle harikulade bir kuvvetemâlik avcı bir kuş tarafından öldürüldüğüne hükümolunmuştur." Oğuznâme'de Salur Kazan tavsif olunurken"Tülü kuşun yavrusu"deniliyor ki,!"Tuğrul" yahut "TüylüKuş" demek olacaktır.Bu dört kavmin bir "ll"in dört boyu olduğuna başka birdelil de gösterebiliriz; Ebûl-Gâzi'nin beyânına göre "Türk"ündört oğlu oldu. Tutuk Çigil, Barsacar, Amlâk. Türk f den sonra(Tünük) padişah oldu.(2)Tutuk kelimesi ile Tunguz kelimesinin aynı şey olduğuaşikârdır. Çin menbalarından naklen Kitâbu llmü'n-Nâfi'nin(3> ifâdesine nazaran Türklerden en evvel hükümet teşkîl(1) Divânü LügâtVt-Türk. sahife, 400.(2) Evşâl-i Seçere-i Türkt, Ahmet Vefik Paşa, tercümesi, sahife, 13.(3) Turkestan et tibet, page: 38; Kitâbu Umü'n-Nafi, Artür Lvmey,Davidis, Fransızca tercümesi sahife: 17, Londra, 1831.39