ZİYA GÖKAL

Kür Han ve Küz.HarAn kızlarına iltifat etmiyor. Yalnız OrHan'ın kızına iltifat ederek onunla aile teşkîl ediyor.(1) OrHan'ın (Okun) ile münasebetine bakılınca bu kızınKunlar'dan olduğu anlaşılır. Bundan sezildiğine göre birboyun ferdleri birbiriyle evlenemediği gibi lalettayin yalnızboylardan da kız alınamaz. Her boyun (Halil Connibium)uolmak üzere yalnız bir boy vardır. Avustralya'da ve ŞimalîAmerika Hindlîlerinde bu halin misalleri çoktur. Mamaafihbu müessesenin Türkler'de de câri olduğuna dâiryürüttüğümüz bu mütâlâalar şimdilik ihtiyatla tekakkîolunmalıdır.Saka'lara gelince, bu kelime farîsîde "it" manasınadır.Tacik=Tazı, Cit, Yit, it) kelimelerinde de bu mânâ zahirdir.Oğuz Han menkabesinde Oğuzlarla harp eden "İt Barak"kavmi vardır ki,bunun Sakalar olması mümkündür. ÇünküYuşi'ler onlarla harp edip memlejketlerinizaptettiler. "Barak"Mahmud Kâşgayî'ye göre (2)"gövdesi çok tüylü olan köpek"manasınadır. Akbaba ihtiyarlayınca iki yumurta yumurtlamış,birisinden "Barak" çıkarmış k^çok koşmakta ve avı iyimuhafaza etmekte emsaline faik imiş, diğerinden Akbabanınson yavrusu doğarmış.İt'in Kuş'la olan münasebeti İran esatirine "Simrug"şeklinde girmiştir. "Sek" köpek, "Mürg" kuş demektir.Sakaların ismi Sistan (Sicistan) ülkesinin unvanındakalmıştır ki , bu memleket Rüstem'in babası Zal'ınmemleketidir. "Simrug"da o cihette yaşayan bir kuştur.Divânü Lügâti't-Türk'de "Ezgüş" aşiretinden bahsolunur ki,bu da "İt Kuş" muharrefi olsa gerek. Tunguzlar'a gelince:El'an eski Türk ülkesinin şimalinde bu isimde bir kavimmevcuddur. Fakat bu dört kavmin fezanjn dört cihetiniaralarında taksîm ettiklerine bakılır ise en eski zamanlardabunların bir ilk dört boyu olmak suretiyle bir vahdete mâlikolmaları lâzım gelir.(1) Des kudatku bilik, Radloff, t o m e: 1, page: XVI St. Petersbourg,1891.(2) Divânü Lügâti't-Türk, sahife, 315.38