ZİYA GÖKAL

sonra orada iptidaları beş il'e münkasim olarak yaşadılar.Kab:3'l-Milâd(30) tarihinde bunlardan Kuşan ilinin reisi olanKüçlük diğer dört ili de zîr-i hâkimiyetine alarak kendisine"Kuşan Hükümdân" nâmını verdi. Bundan sonra Kuşannâmı bütün Yuşi'ler tarafından kendilerine millî bir isimolarak kabul edildi (1)Oğuz boylarının altı ongunu "Şahin, Kartal, Tavşancıl,Sungur, Çakır ve üç Kuş" nâmlarındaki avcı kuşlardanibarettir. O halde Tsin'Jer, Yuşi'ler, Kuşan'lar ve Oğuz'larınaynı kavim olduğu tezahür eder. Bunun içindir ki,yukarıdaÇince'den naklettiğimiz fıkrada Semâ'nın oğlu yazın üçayında Horoz yemekle beraber senenin ortasında yâniyazının nihâyetinde Öküz yiyor.Bu hâdise şu suretle izah edilebilir: Türkler eskizamanda dört "ulus"dan nrçürekkeb bir "İl" hâlinde idiler.Gerek "İl" ve gerek "Ulua M lar ongunlarının isimleri iletesmiye olunurlardı, ilk ongunu "Tosun = öküz" idi. İl,merkezî bir mâhiyeti hâiz olduğu için, öküze ait merasiminsenenin başı ile ortasında icra edildiğini görüyoruz, ileridesenenin başında şehirden hârice topraktan yapılmış altıöküz çıkarıldığını göreceğiz. Yukarıda da senenin ortasındaSema'mn oğlu Öküz yediğini beyan ettik. O halde "ll"inongunu "Tsln" yâni "Tosun" idi k1,bilahere "yuşi = Yuti" yâni"Ud = Uz" ve daha sonra da "Oğuz" oldu. Dört ulusunongunları ise şarkda "Koyun = Hiyung-nu", Şimalde: "Domuz= Tunguz", Garbda: "İt = Saka", Cenubda:"Kuş = Kuşan"idi. Diğer Türk ongunları yâni il isimleri bu ilkongunlardan inşa'ab etmiştir.Bu meseleyi "On iki hayvanlar" bahsinde daha ziyâdeinşa'ab edeceğiz."-Oğuz"un "Ok", "Uz" kelimelerinden mürekkebolduğunu söylemiştim. Divânü Lûgâti't-Türk'e göre "ök" akılve fıtnât manasınadır. Akıllı demek olan "Oga" kelimesi de(1) GrandeEncyclopeâ'e, tome26, page 952 C.Huart.35