ZİYA GÖKAL

Her cihet kendi hayvanım ismini alır ve muhtelif halleregöre uğurlu yahut uğursuz sayılır. Fezayı idareye memurolan timsalî hayvanlar sema gibi yeri de idare ederler. Birtepe yahut coğrafî bir teşekkül Kaplan'a benzedi mi,Taoizm'e göre, bu, kaplandır ve binâenaleyh garbdadır. Birejderhaya benziyor mu, o halde ejderhadır ve şarktadır. Biryerden göç edileceği zaman etrafdaki eşyaya bakılır. Eğerbunlar kendi cihetlerine muvafık şekillere mâlik iselermeselâ garbda bulunanlar Kaplan'a, şarkda olanlarEjderha'ya müşabih iseler bu göç uğurlu telakkî olunur. (1).Her cihetin bir rengi ve bir hayvanı bulunmakla kalmazsenenin dört mevsimi de bu aslî cihetlerle münasebetdârdır.(2).Şark:Cennub:Garb:Şimal:İlkbaharYazSonbaharKışFezanın merkezi de nazar-ı itibara alınınca dört cihetleberaber mecmuu beş olur. Bu suretle beş unsurdan herbiribu beş semtten biri ile irtibat peyda eder. Bunun bir misâliniTibet an'anelerinde görüyoruz. "Bu hususu ilâhlarınfevkinde, bulutların ve ihtimal ki,umumî bir surette muzlimseminin teşahhusundan ibret olan "Gök ejderha" vardır ki,fırtına koparır, hayırkâr yağmurlar yağdırır, suları tuğyanettirir, taunlar ve salgın hastalıklar gönderir, bu tamamenMoğolların ve Çinlilerin Ejderha'sıdır. Bunun yer yüzündebir düşmanı vardır ki "Kızıl KaplarTdır. Bu kaplan ekseriyabeş timsalle irâe olunur. Birisi merkezdedir ki,toprağı temsileder, diğeri dört cihette olub ağaç (Gök), maden (Kızıl), ateş(Ak), su (Kara), renkierindedir. Bunlar, Türkler, Moğollar,Anramlılar nazarında müştereken muhterem tanılan beş unsurdur.(1) Mezkûr kitab sahife, 56(2) Les fonctions mentales dans les socie'te's mfe'riences, S.L4vyBruhl, page292, Paris Felix alcam, 1912