ZİYA GÖKAL

hükümdar yahut millet teşriî hukuki selâhiyetini de iktisabederek "Nasutt = Lalque" bir hukuk teessüs etmiştir.Hükümet artık hukuk-u ilâhiye (droit Divin) esasına değilHakimiyet-i Milliyet yani siyasî efkâr-ı âmme umdesinemüsteniddir. Millet, sabık nev'ide, kendinin mümessiliolarak dinî bir kuvve-i icrâiyeyi görürken şimdi siyasî birkuvve-i teşriiyeyi görüyor. Bu nev'e dahil olan kavimlere"Karye Masına müstenld milletler" namı da verilebilir. Bunev'e misal olarak Fransa ve İtalya milletlerini gösterebiliriz.3.-Harsî Milletler (Nations Culturâlles).Bir kavmin müesseseleri evvel emirde beraber yaşadığıbirçok kavimlerle müşterek bulunur. Müesseseleri arasındaiştirak bulunan bu gibi kavimlerin mecmuuna "MedeniyetZümresi = Oroupt de cftilisalon" denilir. Ve o müşterekmüesseselerin hey'et-i mecmuasına da "Medeniyet" namıverilir. İptidaî kavimlerle emamî ve teşriî milletlerin birermillî ve müstakil medeniyeti olmayıp beynelmilel vemüşterek olan medeniyetlerin müşterek hayatı içindeyaşarlar. Her ne kadar bu kavimlerin de kendilerine mahsusmüstakil bir lisanla hususî âdetleri var ise de bu millîmüesseseler beynelmilel müesseselere kendi renklerinihenüz vermiş değillerdir.Bir kavim beynelmilel medeniyetin müesseselerinekendi lisan ve vicdanının rengini vererek onları kendi ruhunauydurmağa başladığı dakikada müstakil ve millî birmedeniyete yani "Hars"a mâlik olmağa başlar. Bir kavminbütün manasiyle tam bir millet olması ancak bu yoldamüstakil bir Hars'a malik olmasıyla kaimdir. Millî harsbaşladığı günden itibaren muhtelifü'l-menşeolan beynelmilelmüeseseseler arasında samimi bir ahenk teessüs ederekonları canlı bir uzviyetin mütesânid uzuvları haline koymağabaşlar. "Hars" birbirine merbut "Manzume = Systeme" ler»mürekkebdir. Harsı teşkil eden manzumeler şunlardır:Manzume-i diniyye, manzume-i ahlâkıyye, manzume-ihukukiyye, manzume-i bediiyye, manzume-i lisaniyye,manzume-i iktisadiyye, manzume-i fenniye.13