ZİYA GÖKAL

"Koruk" oluyordu (kî "tabu" demektir). Müverrihler Tuluy ileÇağatay'ın vefatında bu isimlerin istikbalde istimalinin menedildiğini yazıyor. Bir isimde iki Moğol prensinin mevcudolmaması bununla izah edilebilir. (1)NeticeYukarı ki ifadelerden şöyle bir netice çıkarılabilir: EskiTürklerin iki dîni manzumesi ve bu dinî manzumeleremerbut iki çeşit teşkilâtı var.Birincisi "Büyücüfyk"dürki, "Dörtü" teşkilâta merbutduikincisi "Törecîlik" dir ki, "İkili" teşkilâta merbuttur. Beşli veonikili tasnifler dörtlü teşkilâtın fertleridir. Sekizii altılı«•w: : rr 7 îM f yetiUi" ve yirmidörtlü tasnifler ikili teşkilâtınior^rrJîr. Bu iki çeş^i teşkilâtı beraber olarak bugünküYakuıiar'da görürüz. "Yakut" kelimesi ve "Yak" ve "Ut"kelimelerinden mCrskkeDdir. "Ut" kelimesi "Uz" kelimesigibi "öküz" demektir. "Yak" kelimesi de "Ok" kelimesininmüteradifi clabii:~: Çünkü bu iki kelime de "Mukaddes"mânâsına delâlet edilebilir. O halde "Yakut" kelimesi"Oğuz" kelimesinin herhangi bir Türk lehçesindekimüteradifi demek olur.Yakutlar'daeski içtimai teşkilatlar bozulmuş ise de bazıizleri iktikadlarında ve ruhani teşkilâtlarında kalmıştır.Binânaleyh bunlara bakarak eski içtimai teşkilâtlancanlandırabiliriz.Yakınlarda ruhlar iki sınıfa münkaimdir: Yukarıdadokuz sc-sfi açâir-i ervah aşağıda sekiz aded aşair-i ervah. (2)Bu tasnır aynı zamanda coğrafi bir mâhiyeti de hâizdir.Çünkü aşağı "Şimal"yukarı ise "Cenup" demektir. Bu tasnifşimdi ruhlara isnad olunuyorsa da hiç şüphesiz vaktiyle "Onoğuz" ve "Dokuz oğuz" tabirleri gibi içtimai bir tasnifi ifâdeediyordu. Mutlaka Yakutlar evvelce iki kola ayrılmışlardı,cenuba mensup olan sağ kola "Dokuz ok" şimale mensub(1) Büyük Ansiklopedi, C: 24, Skf: 74.(?) L'Annee Sociologigue, tome VII, page 223/91