KOAH Epidemiyolojisi

KOAH’ın epidemiyolojik özellikleri konusunda yapılan çalışmalarda karşılaşılan en önemli sorunhastalığın herkes tarafından kabul görmüş tanımı ve akciğer fonksiyon test kriterinin bulunmayışıdır (7).Bu durum, hem bu alanda yapılan çalışmaları karşılaştırmakta güçlük yaratmakta, hem de hastalığınzaman içindeki seyrini değerlendirmemizde güçlük oluşturmaktadır. Karşılaşılan bir diğer sorun ise,hastaların ancak küçük bir grubunun sağlık kuruluşlarınca bilinmesi nedeniyle, bu kuruluşlarından eldeedilen verilerle hesaplanan hastalık insidansı, mortalite hızı vb. epidemiyolojik ölçütlerin güvenilirolmama gerçeğidir. KOAH prevalansı ile ilgili çalışmalarda, hastaların belirttiği solunumsal semptomlar,doktor tanılı KOAH ve hava akımı kısıtlanmasının varlığı gibi ölçütler kullanılmaktadır. GünümüzdeKOAH’ın epidemiyolojik özelliklerini değerlendirmede daha çok toplumu temsil eden örneklemgruplarında yapılan epidemiyolojik çalışmalar temel alınmaktadır. Bu amaçla, semptom ve riskfaktörlerini sorgulamaya yönelik anketler ile yerleşik hava akımı obstrüksiyonunun varlığını göstermeyeyönelik spirometrik testler uygulanmaktadır. 1990’lı yıllarda Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve DünyaBankası’nın desteği ile yürütülen “Küresel Hastalık Yükü” çalışmalarıyla değişik ülkelerde KOAHprevalansı tahmin edilmeye çalışılmıştır. Fakat bu çalışmalarda ancak klinik olarak orta-ağır KOAH’lıhastaların değerlendirmede dikkate alındığı, ve elde edilen sonuçların KOAH’ın gerçek yükünüyansıtmaktan uzak olduğu bildirilmiştir. Son yıllarda KOAH’ın yaygınlığını değerlendirmede standart birmetadoloji gemiştirmek amacıyla Akciğer Hastalığı Yükü Girişimi, BOLD (Burden of Lung DiseaseInitiative) oluşturulmuşturTablo 1: Günümüzde KOAH Sorunu• Günümüzde en büyük morbidite ve mortalite nedenlerinden biri• Hastalığın prevalans, morbidite ve mortalitesi giderek artıyor• Her yıl 2.7 milyon kişi KOAH’dan ölüyor• Çok büyük toplumsal ve ekonomik yük• Hastalık yeterince bilinmiyor ve önemsenmiyor• Hastalık yeterince teşhis edilmiyor ve tedavi edilmiyorEpidemiyolojiMortalite: KOAH tüm dünya ülkelerinde önemli bir morbidite ve mortalite nedenidir. Dünya SağlıkÖrgütü 2002 Dünya Sağlık Raporuna göre KOAH dünyada 5. ölüm nedenidir her yıl 2.7 milyon kişiKOAH nedeniyle ölmektedir ve hastalığın prevalansı ve mortalitesinde önümüzdeki yıllarda önemliartışlar beklenmektedir (Tablo 2) (4). KOAH ve diğer hava yolu hastalıklarıyla ilgili mortalite hızları,ülkeler arasında büyük farklılıklar göstermektedir. Risk faktörleri ile karşılaşmadaki farklılıkların vemetodolojik farklılıkların (ölüm kayıtlarında ve kodlamada) bu sonuçlardan sorumlu olduğudüşünülmektedir. Avrupa ülkelerinde KOAH, astım ve pnömoniden oluşan hastalık grubu ölüm nedenleriiçinde 3. sırayı alırken, ABD’de KOAH tek başına 4. ölüm nedeni olarak izlenmektedir (1991) (8). Bugüntüm dünyada en sık rastlanan ölüm nedenleri içinde 5. sırada yer alan KOAH’ın, 2020 yılında 3. ölümnedeni haline gelmesi beklenmektedir . ABD’de 1966-1986 yılları arasında diğer tüm hastalıklardan (kalphastalıkları ve serebrovasküler hastalıklar dahil) kaynaklanan ölümlerde %22 azalma görülürken, yaşagöre düzenlenmiş ölüm hızları KOAH’ta %71 artmıştır (9). Bu özellikleri ile KOAH, çoğu gelişmişülkede modern bir veba özelliği taşırken, üçüncü dünya ülkelerinde en hızlı artan hastalıkların arasındayer almaktadır.Tablo 2. Dünyada ölüm nedenleri (2001)Hastalıklar1.İskemik kalp hastalığı2.Serebrovaskuler hastalık3.Alt solunum yolu enfeksiyonları4.HIV/AIDS5.KOAH6.Perinatal nedenler7.Diyare8.Tüberküloz9.Akciğer kanseri10.Trafik kazalarıÖlüm sayısı7 181 0005 454 0003 871 0002 866 0002 672 0002 504 0002 001 0001 644 0001 213 0001 194 000Kaynak: WHO: 2002 World Health Report