Sideritis - Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi

E. UÇAR, K. TURGUTTüm in vitro çalışmalarda, temel besinortamı olarak MS (Murashige ve Skoog,1962) ortamı kullanılmıştır. Hazırlananortama, %3 oranında sukroz eklenerek 1NNaOH ve HCl ile pH 5.7–5.8 olarakayarlanmıştır. Daha sonra %0.7 oranındaagar ve %0.3 aktif kömür ilave edilip 121o C’de 1 atm basınçta 20 dk sterilizasyonyapılmıştır.2.1. Tohum ÇimlenmesiTohum çimlendirme denemeleri için,MS ortamına miliporfilitreden geçirilenGA 3 ’ün farklı konsantrasyonları ilaveedilerek MS0 ( 0 hormon seviyesi), MS 1(5mg/l GA 3 ), MS 2 (10mg/l GA 3 ) ve MS 3(15mg/l GA 3 ) olmak üzere 4 farklı ortamoluşturulmuştur. Daha sonra ortam iyicekarıştırılıp 9 cm çapında olan petrileredökülmüştür. Ekimi yapılacak türlerintohumları 1 hafta boyunca +4o C’ debekletildikten sonra, ısıtıcılı karıştırıcıda safsu içinde 1 saat boyunca karıştırılıp ardındansteril kabin içerisinde %20’lik sodyumhipokloritte (Domestos ® ) yüzeysterilizasyonu yapılmıştır. Daha sonra, 4farklı ortama her petriye 10’ar tohum gelecekşekilde 3 tekerrürlü olarak ekim yapılmıştır.Ekim yapıldıktan sonra petrilerin etrafıparafilm ile sarılmıştır.2.2. RejenerasyonS. stricta ve S. perfoliata türlerininyaprak, yaprak sapı, boğum ve boğum arasıeksplantları için hazırlanan MS ortamına; 0.5mg/l NAA ile 1, 2, 4 mg/l BAP (MS 1 , MS 2 ,MS 3 ) ilave edilmiştir. Kontrol olarak ise hiçbüyüme düzenleyicisi içermeyen temel besiortamı (MS0) kullanılmıştır. Hazırlanan dörtfarklı ortama otoklavdan sonra 400 mg/lantibiyotik (Augmentin) ilave edilmiştir.Yüzey sterilizasyonu yapılacak olaneksplantlar bir gece önceden akan su altındayıkandıktan sonra, steril kabin içerisinde%10’luk sodyum hipokloritte 20 dkbekletilerek 4 kez steril sudan geçirilip,%70’lik etil alkolde 5 sn kadar bekletildiktensonra destile suda çalkalanmıştır. Daha sonrasteril petriler içindeki kurutma kağıdındafazla suyu alınmıştır. Yüzey sterilizasyonuyapılan genç yaprakların damar ve kenarkısımları steril pens ve bistüri yardımıylaçıkarılarak temizlenmiş ve. her petriye (9 cmçapında) 10’ar eksplant gelecek şekilde 3tekerrürlü olarak ekimi yapılmıştır. Ekimyapıldıktan sonra petrilerin etrafı parafilm ilesarılmıştır. Boğum arası eksplant alımında(gövde, sap) 2. ve 3. boğum arasında kalaneksplantlar ve en alt - en üst boğum dışındakalan boğum eksplantlarının sterilizasyonuyapıldıktan sonra dış kabukları soyulmuş veyaklaşık olarak 2 mm büyüklüğündeparçalara ayrılmıştır. Her petriye 10’areksplant gelecek şekilde 3 tekerrürlü olarakekimi yapılmıştır.Sürgün ucu eksplantları içinhazırlanan MS ortamına 0.5, 1, 1.5 mg/lTDZ ilave edilmiştir. Sürgün ucueksplantlarının sterilizasyonu; %20’liksodyum hipokloritte 25 dk bekletilerekyapılmıştır. Sterilizasyon sonunda tümeksplantlar 4 kez steril destile su ileçalkalanarak durulanmış ve steril petrileriçindeki kurutma kağıtlarında fazla suyualınmıştır. Steril kabin içinde sterilize edilensürgün uçlarının dış kısmındaki yapraklarsteril pens ve bistüri yardımıyla alınarak herpetriye 3 eksplant gelecek şekilde kültürortamına aktarılmıştır.2.3. Kültür KoşullarıKültürler; fotoperyodu 16 saataydınlık/8 saat karanlık, 4000 lüx ışık şiddetiolan ve sıcaklığı 24-26 ºC ve oransal nem%65-75 arasında değişen kültür odalarındagelişmeye bırakılmıştır.3. Bulgular ve Tartışma3.1. Sideritis Tohumlarının ÇimlendirilmesiDağ çayı (Sideritis spp.) bitkisinin invitro koşullarda rejenerasyon yeteneğininaraştırılması için; Sideritis stricta, S.perfoliata ve S. erythranta türlerinintohumları MS0 ve GA 3 ’ün farklıkonsantrasyonlarını (5, 10, 15 mg/l) içerençimlendirme ortamına ekilmişlerdir. Üçhafta sonunda S. erythranta türüne ait 30eksplant içinden kontrol grubu ve 5 mg/lGA 3 grubunda 2 tohumda çimlenme53