‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi
Share Embed Flag
Download ePaper

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
12.07.2015 Views

60 Bitki Kimyas› ve Analiz Yöntemlerifamilyalar›nda bulunurlar. Triterpenik sapogeninlerin ço¤u pentasikliktir (befl halkal›).Bu yap›ya fleker ve üronik asit ya da her ikisi birden ba¤l› halde bulunur.Primula-saponin = (L-ramnoz) - (D-gl, gl, ga)-D-glikuronik asit-O-3-primulageninGlisirrizik asit = D-glikuronik asit-D-glikuronik asit-O-3-glisirretinik asitTriterpenik saponinlerin yap›s› β-amirin, α-amirin ve lupeol olmak üzere 3 haldebulunabilir. ‹lgili triterpenik asitler 4, 17, 20 no’lu karbonlara ba¤l› metil grubununkarboksil grubu ile yer de¤ifltirmesi sonucu oluflur. Triterpenik saponinler bulunduklar›bitkilerde bol olarak bulunurlar. Primula kökünde % 5-10, meyan kökünde% 2-12, Quillaia kabu¤unda % 10, Atkestanesi tohumunda % 13 oran›ndabulunur. Ço¤u bitkilerde birden fazla saponin bulundu¤u için saflaflt›rma zordur.Örne¤in; Aesculus hippocastanum (Atkestanesi) da Essigenin aglikonu ve 2 glikoz,1 glukuranik asit ve 1 tiglik asitten oluflan Essin gibi.Bitkilerdeki Rolleri: Saponinlerin di¤er maddeler gibi bitki hayat›nda önemlirolleri vard›r. Kan› hemoliz etme özellikleri hücre fizyolojisindeki önemini göstermektedir.Canl› hücrelerde saponinlerin kolesterol üzerine ba¤ kurucu, bloke edicietkisi oldu¤u san›lmaktad›r. Fosfolipidlerin (Lesitinler) de¤iflimi üzerinde etkigöstermektedirler. Onlarla kat›lma bileflikleri olufltururlar. Bitki metabolizmas›ndabafll›ca yer alanlar steroidal yap›da olanlard›r. Baz› araflt›rmac›lar bitkilerde fitoserinlerinve baz› vitaminlerin biyosentezinde steroidal saponinlerin yer ald›¤›n› belirtmifllerdir.Baz› teorilere göre bitkilerde saponin oluflmas›n›n nedenleri: flekerbloke edilmesi, rezerv kayna¤› olarak ya da bitki için zararl› maddelerin biriktirilmesiamac›yla oldu¤u belirtilmifltir. Bitkilerde vejetasyon döneminde saponin miktar›ndade¤ifliklik saptanm›fl, böylece saponinlerin bitki metabolizmas›na ifltirak ettiklerianlafl›lm›flt›r.Farmakolojik Etkileri: Saponinlerin ço¤u kan zehiridir. Özellikle so¤uk kanl›hayvanlara (bal›klara) toksik etki gösterir. Kolesterol ya da lesitin ile birleflerek alyuvarçeperini hemoglobine geçirgen hale getirirler. Bu etkilerden dolay› halk aras›ndabal›k zehiri olarak kullan›l›rlar. Bu etki insanda a¤›z yolundan görülmez. Çünkübüyük moleküllü bilefliklerdir ve barsaktan resorbe olmazlar. Ancak intestinalkanalda bulunan asit, mikroorganizmalar, β-gikozidaz gibi enzimler yard›m›yla hidrolizolurlar. Hidroliz sonucu oluflan aglikon ve türevlerinin çok az bir k›sm› vücuttaraf›ndan absorbe edilmektedir. Genellikle sulu çözeltileri kan› hemoliz etti¤i halde,hemoliz yapma özelli¤i olmayan hatta hemolizi önleyen saponinler de bulunmaktad›r.Saponinler mukoz membran› irite ederler. Yap›lar›nda bir hidrofilik, birde hidrofobik grup içerdiklerinden yüzey gerilimini azalt›c› etki gösterirler. Bu özelliklerindendolay› emülsiyon stabilizatörü, köpük yap›c› ajan, ›slat›c› toz ve deterjanolarak kullan›l›rlar. Büyük miktardaki gazlar› absorblay›c› özelliktedirler (CO 2 ).Sanayide önemli kullan›m alan› vard›r. Baz› saponin tafl›yan bitkiler yöresel olarakkullan›lmaktad›rlar. Dahilen refleks yoluyla bronfl ifrazat›n› ço¤alt›rlar. Steroidalsaponinler seks hormonlar› ve kortizona benzer yap›da olduklar›ndan bu hormonlar›nve baz› kontraseptiflerin yar› sentezinde kullan›lmaktad›rlar.Gliko AlkaloitlerHidroliz edildiklerinde fleker ve azot tafl›yan steroit yap›da aglikon veren bilefliklerdir.fieker olarak 3 pozisyonunda 1-4 monosakkarit (glikoz, galaktoz, ramnoz,ksiloz) tafl›rlar. Solanaceae ve Liliaceae familyalar›na ba¤l› baz› türler bu tip bileflikleritafl›maktad›rlar.

3. Ünite - Sekonder Metabolitler61Solanum tuberosum’un topraküstü k›s›mlar›nda ve yeflillenmifl yumrular›ndabulunan solanin (Solanidin adl› aglikon ile glikoz-galaktoz ve ramnoz), Lycoperciumeskulentum’un yeflil k›s›mlar›nda bulunan tomatin (tomatidin aglikonu ve galaktoz-glikoz-glikozve ksiloz) örnekleri verilebilir.Kükürt GlikozitleriCruciferae, Capparidaceae, Tropaeolaceae, Resedaceae familyalar›nda rastlananglikozitlerde monosakkarit, aglikona S-ba¤› ile ba¤lanm›flt›r. Bu glikozitler özel birenzim olan mirosin (mironaz) ile hidroliz olarak kükürt içeren uçucu bir bileflik ilefleker moleküllerine ayr›l›r. Bu uçucu aglikon “senevol” türevidir. Seneveol, izotiyosiyanikasit esterlerine verilen bir isimdir. Bu esterler yak›c› kokulu, rubefiyan veuçucu s›v›lard›r.Do¤ada 70 kadar S-glikoziti bilinmektedir. Hepsi β-D-l-glikopiranozil zinciri tafl›r.Cruciferae’deki hardal esans› glikozitlerinin bitkilerin zararl› mikroorganizmalarakarfl› direncini artt›rd›¤› ispatlanm›flt›r.Pek çok glikosinolat insanda guatr yap›c› özelliktedir. En önemli S-glikozitleriSinapis alba (Hardal) tohumlar›nda bulunan sinalbin; S.nigra tohumlar›ndaki sinigrindir.Ayr›ca turp (Raphanus sativus) ve su teresi (Nasturtium officinale) S-glikozitleritafl›rlar. S-glikozitleriden hidroliz sonucu meydana gelen izotiyosiyanat esterleritahrifl edici uçucu s›v›lard›r. Karakteristik, keskin koku ve tada sahiptirler.Bu glikozitlerin hidrolizden sonra aglikonun serbest hale geçmesi ile meydanagelen karakteristik koku yard›m›yla kolayca tan›n›r.Bu glikozitleri tafl›yan droglar yak›lar›n bileflimine girer ve rubefiyan olarak haricenkullan›l›rlar. Dahilen yüksek dozlarda kullan›l›rlarsa emetik etki gösterirler.Azot Glikozitlerifiekerin redüktör grubu ile aglikonun amin grubu aras›nda bir molekül su kayb› ilemeydana gelen bilefliklerdir. Riboz veya 2-deoksiriboz adl› flekerlerin adenin, guanin,sitozin gibi pürin veya pirimidin bazlar›n›n birleflmesi sonucu meydana gelenN-glikozitleri nükleik asitlerde bulunurlar.Karbon Glikozitlerifieker ile aglikonun karbon karbon ba¤›yla ba¤l› oldu¤u glikozitlerdir. Bu ba¤ normalasit hidrolizle aç›lmaz. FeCI 3 ile yap›lan oksidan hidroliz metotlar›yla aç›labilir.Karbon glikozitleri do¤ada ender bulunurlar. Baz› antrakinon türevleri tafl›yandroglarda (Aloe’de aloin, Cascara’da kaskarozitler) ve baz› flavanoit tafl›yan droglardabulunurlar. 25 kadar flavanoit türevi C-glikoziti bilinmektedir. Bunlar›n ço¤uflavonlar, baz›lar› ise izoflavon ve flavanonlard›r. fieker flavanoitin A halkas›nda 6veya 8 pozisyonlar›na veya 2 fenil halkas›na ba¤l› halde bulunabilir. Bu tip flavanoitleren çok Leguminosae familyas›n›n Papillionatae alt familyas›nda kök hariçbitkinin di¤er organlar›nda bulunurlar.Yang›n söndürme tüplerinde kullan›lan glikozitler sizce hangi gruba SIRA dahildir? S‹ZDETANENLERDÜfiÜNEL‹MTanen terimi ilk defa 1796 y›l›nda Seguin taraf›ndan, bitki ekstrelerinde bulunanve hayvan derilerindeki proteinle birleflebilen maddeler için kullan›lm›flt›r. Tüm tanenlerinortak özelli¤i, taze hayvan derisini köseleye çevirmesidir. Bu iflleme deri-SORUcilikte “tabaklama” ad› verilir.D‹KKAT8SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MTanen: Bitkisel kökenli,azotsuz, polifenolik yap›da,su, aseton ve etanoldeçözünen, eter ve SORU kloroformdaaz çözünen, buruk lezzetlimaddedir.D‹KKATSIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEAMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ

3. Ünite - Sekonder Metabolitler61Solanum tuberosum’un topraküstü k›s›mlar›nda ve yeflillenmifl yumrular›ndabulunan solanin (Solanidin adl› aglikon ile glikoz-galaktoz ve ramnoz), Lycoperciumeskulentum’un yeflil k›s›mlar›nda bulunan tomatin (tomatidin aglikonu ve galaktoz-glikoz-glikozve ksiloz) örnekleri verilebilir.Kükürt GlikozitleriCruciferae, Capparidaceae, Tropaeolaceae, Resedaceae familyalar›nda rastlananglikozitlerde monosakkarit, aglikona S-ba¤› ile ba¤lanm›flt›r. Bu glikozitler özel birenzim olan mirosin (mironaz) ile hidroliz olarak kükürt içeren uçucu bir bileflik ilefleker moleküllerine ayr›l›r. Bu uçucu aglikon “senevol” türevidir. Seneveol, izotiyosiyanikasit esterlerine verilen bir isimdir. Bu esterler yak›c› kokulu, rubefiyan veuçucu s›v›lard›r.Do¤ada 70 kadar S-glikoziti bilinmektedir. Hepsi β-D-l-glikopiranozil zinciri tafl›r.Cruciferae’deki hardal esans› glikozitlerinin bitkilerin zararl› mikroorganizmalarakarfl› direncini artt›rd›¤› ispatlanm›flt›r.Pek çok glikosinolat insanda guatr yap›c› özelliktedir. En önemli S-glikozitleriSinapis alba (Hardal) tohumlar›nda bulunan sinalbin; S.nigra tohumlar›ndaki sinigrindir.Ayr›ca turp (Raphanus sativus) ve su teresi (Nasturtium officinale) S-glikozitleritafl›rlar. S-glikozitleriden hidroliz sonucu meydana gelen izotiyosiyanat esterleritahrifl edici uçucu s›v›lard›r. Karakteristik, keskin koku ve tada sahiptirler.Bu glikozitlerin hidrolizden sonra aglikonun serbest hale geçmesi ile meydanagelen karakteristik koku yard›m›yla kolayca tan›n›r.Bu glikozitleri tafl›yan droglar yak›lar›n bileflimine girer ve rubefiyan olarak haricenkullan›l›rlar. Dahilen yüksek dozlarda kullan›l›rlarsa emetik etki gösterirler.Azot Glikozitlerifiekerin redüktör grubu ile aglikonun amin grubu aras›nda bir molekül su kayb› ilemeydana gelen bilefliklerdir. Riboz veya 2-deoksiriboz adl› flekerlerin adenin, guanin,sitozin gibi pürin veya pirimidin bazlar›n›n birleflmesi sonucu meydana gelenN-glikozitleri nükleik asitlerde bulunurlar.Karbon Glikozitlerifieker ile aglikonun karbon karbon ba¤›yla ba¤l› oldu¤u glikozitlerdir. Bu ba¤ normalasit hidrolizle aç›lmaz. FeCI 3 ile yap›lan oksidan hidroliz metotlar›yla aç›labilir.Karbon glikozitleri do¤ada ender bulunurlar. Baz› antrakinon türevleri tafl›yandroglarda (Aloe’de aloin, Cascara’da kaskarozitler) ve baz› flavanoit tafl›yan droglardabulunurlar. 25 kadar flavanoit türevi C-glikoziti bilinmektedir. Bunlar›n ço¤uflavonlar, baz›lar› ise izoflavon ve flavanonlard›r. fieker flavanoitin A halkas›nda 6veya 8 pozisyonlar›na veya 2 fenil halkas›na ba¤l› halde bulunabilir. Bu tip flavanoitleren çok Leguminosae familyas›n›n Papillionatae alt familyas›nda kök hariçbitkinin di¤er organlar›nda bulunurlar.Yang›n söndürme tüplerinde kullan›lan glikozitler sizce hangi gruba SIRA dahildir? S‹ZDETANENLERDÜfiÜNEL‹MTanen terimi ilk defa 1796 y›l›nda Seguin taraf›ndan, bitki ekstrelerinde bulunanve hayvan derilerindeki proteinle birleflebilen maddeler için kullan›lm›flt›r. Tüm tanenlerinortak özelli¤i, taze hayvan derisini köseleye çevirmesidir. Bu iflleme deri-SORUcilikte “tabaklama” ad› verilir.D‹KKAT8SIRA S‹ZDEDÜfiÜNEL‹MTanen: Bitkisel kökenli,azotsuz, polifenolik yap›da,su, aseton ve etanoldeçözünen, eter ve SORU kloroformdaaz çözünen, buruk lezzetlimaddedir.D‹KKATSIRA S‹ZDESIRA S‹ZDEAMAÇLARIMIZAMAÇLARIMIZ

logo

Ürünler

Kaynaklar

Şirketler

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!