‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

2. Ünite - Primer Metabolitler29Trisakkaritlere gentianoz (glikoz-glikoz-fruktoz), melezitoz (glikoz-fruktoz-glikoz)ve planteoz (glikoz-fruktoz-galaktoz) örnek olarak verilebilir. Gentianoz Gentianatürlerinde, melezitoz Larix’ten elde edilen mannada ve planteoz Psyllum türlerinintohumlar›nda bulunmaktad›r. Tetrasakkaritlere Stachys japonica tuberlerindeve Fraxinus ornus mannas›nda bulunan stakioz ya da manneotetroz (galaktozgalaktoz-glikoz-fruktoz)örnek olarak gösterilir. Verbaskoz, galaktoz-galaktoz-galaktoz-glikozve fruktozdan meydana gelen bir pentasakkarittir.PolisakkaritlerPolisakkarit, 20’den fazla monosakkaritin düz ya da dallanm›fl yap›da glikozidikba¤la ba¤lanmas› sonucu oluflan polimerdir. Bu ba¤lanmada dehidrasyon reaksiyonuyer al›r. Polisakkaritlerde fleker birimlerinin say›s› çoktur ve molekülü oluflturansay› yaklafl›k olarak bilinir. Polisakkaritlerin enzimler veya reaktiflerle hidroliziile polisakkariti oluflturan monosakkaritler heksoz, pentoz ya da bunlar›n türevlerifleklinde a盤a ç›kar. Bir polisakkariti meydana getiren monomerlerin hepsiayn› ise oluflan polimere homoglikan denirken farkl› monomerlerden meydanagelen polisakkaritlere ise heteroglikan denir.Homoglikanlar›n en yayg›n örne¤i olan niflasta, dehidrasyonla α-D-glukoz birimlerindenmeydana gelen bir polisakkarittir (fiekil 2.7). Bitkilerin kök, yumru,gövde, meyve gibi organlar›nda bulunur ve önemli bir enerji deposudur. Niflastaözellikle tah›llarda (m›s›r, pirinç, bu¤day), patates gibi kök sebzelerinde bol miktardabulunur. Yap›s›nda iki farkl› polisakkarit bulunur. Lineer yap›daki amiloz tah›lniflastas›n›n yaklafl›k %23’ünü olufltururken dallanm›fl yap›daki amilopektininoran› %77’dir.fiekil 2.7Niflastada bulunana) Amiloz veb) Amilopektinformülleri.Amiloz zincirinde α-D-glukoz birimleri α-1,4 glikozidik ba¤ ile ba¤lanm›flt›r.500-20000 glikoz birimi bir zincir oluflturur. Çok düflük düzeyde dallanma gösterir.Dallanman›n (α-1,6-ba¤lanma) molekül bafl›na 2-8 dal ile s›n›rland›¤› kabul edilmektedir.Amilopektin α-1,4 ba¤lar›n›n yan›nda α-1,6 ba¤lar› da içeren dallanm›fl bir yap›gösterir. Her bir molekülde 20-26 tane glikoz kal›nt›s› vard›r. Dallanma α-1,6ba¤lar›nda gerçekleflir. Amilopektinde 2000 - 200000 aras› glikoz birimi bulunur.Amiloz molekülleri çözeltilerinde stabil de¤ildir, kristalize olur. Buna karfl›n amilo-