‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi ‹çindekiler - Anadolu Üniversitesi

ue.anadolu.edu.tr
from ue.anadolu.edu.tr More from this publisher
12.07.2015 Views

180 Bitki Kimyas› ve Analiz Yöntemlerifiekil 9.3Sütunkromatografisitekni¤i ile ayr›m.fiekil 9.4Yüksek Bas›nçl› S›v› Kromatografisi (YBSK)Oldukça h›zl› bir sütun kromatografisi tekni¤idir. Bu teknikte, dört mekanizma dagörülmesine ra¤men kar›fl›mdaki maddelerin ayr›m› a¤›rl›kl› olarak partisyon mekanizmas›nagöre olur. Maddelerin YBSK ile analiz edilebilmeleri için herhangi birçözücüde çözünmeleri yeterlidir.YBSK sistemi bafll›ca flu k›s›mlardan oluflur (fiekil 9.4);• Hareketli faz›n içinde bulundu¤u bir çözücü kab›,• Çözücünün sabit bir h›z ya da bas›nçta kolona verilebilmesi için bir pompa,• Ayr›m›n gerçekleflti¤i kolon,• Ayr›m› yap›lacak kar›fl›m›n kolona verildi¤i enjeksiyon portu k›sm›,• Kolonun içinde bulundu¤u bir f›r›n,• Kolondan ç›kan maddelerin dedekte edildi¤i bir dedektör sistemi,• Ayr›lan maddelerin pik olarak kaydedildi¤i bir kay›t cihaz›.Yüksek bas›nçl› s›v›kromatografisisistemininbölümleri.pompaenjektörkolondedektörkaydediciçözücü kayna¤›f›r›nHareketsiz faz, cam veya paslanmaz çelik kolon içine porlu inert madde üzerineadsorbsiyon yoluyla veya kimyasal ba¤larla film fleklinde kaplanm›flt›r. Ayr›m›yap›lacak kar›fl›m hareketli fazda çözünmüfl halde kolonun bafl›ndan enjekte edilir.

9.Ünite- Kromatografik Yöntemler181Partisyona u¤rayarak ilerleyen ve birbirinden ayr›lan maddeler kolonu terkedip dedektör taraf›ndan dedekte edilirler. Kolonun içinde bulundu¤u f›r›n›n s›-cakl›¤› 50°C’yi geçmez.YBSK sistemlerinde en yayg›n kullan›lan dedektörler flunlard›r;• Ultraviyole (UV) dedektör,• Refraktometre (k›r›lma indeksi dedektörü),• Kondüktometre (iletkenlik dedektörü),• Floresans dedektör.Orta Bas›nçl› S›v› Kromatografisi (OBSK)Preparatif amaçla kullan›lan bir s›v› kromatografisi sistemidir. YBSK sistemlerindekullan›lan kolonlardan daha uzun ve daha genifl kolonlar kullan›l›r. Bu sayedebüyük miktarda madde izolasyonu gerçeklefltirilebilir. OBSK kolonlar› kullan›c› taraf›ndanuygun adsorban madde ile sütun kromatografisinde oldu¤u gibi doldurulabilir.Kolon dolgu materyalinin özelliklerine ba¤l› olarak ayr›mda dört mekanizmada görülür. OBSK ayr›m gücü ve maddelerin ayr›lmas› aç›s›ndan SK ve YBSKaras›nda bir teknik olarak düflünülebilir. Bu sistemde, YBSK sisteminde kullan›landedektörler kullan›labilir.‹yon De¤iflimi Kromatografisi‹yon de¤iflimi, ayn› yükteki iyonlar›n geri döndürülebilir bir flekilde yer de¤ifltirmesiolay›d›r. Hareketsiz faz iyon de¤ifltirici bir reçinedir. Bu reçine suda fliflirildiktensonra bir cam sütuna doldurulur. Ayr›m› yap›lacak kar›fl›m uygun bir çözücüde çözüldüktensonra sütuna ilave edilir. Çözeltide iyonize hale geçen kar›fl›mdaki maddelerreçine yüzeyindeki iyonize olabilen gruplarla iyon de¤iflimi yaparak ba¤lan›r.Daha sonra uygun tampon çözeltiler ile elüsyon yap›larak kar›fl›mdaki maddelerinayr› ayr› elde edilmesi sa¤lan›r. ‹yon de¤ifltirici reçineler sütundaki tümmaddeler elüe olduktan sonra asit ya da bazlarla y›kanarak eski durumlar›na getirilir.Bu flekilde tekrar tekrar kullan›lmalar› söz konusu olabilmektedir.‹yon de¤iflimi kromatografisinin mekanizmas›n› daha iyi kavrayabilmek için birörnekle aç›klarsak: Elimizde Na + formunda bir katyon de¤ifltirici reçine oldu¤unuvarsayal›m. Reçine birkaç saat suda bekletilerek fliflirilir ve sütuna doldurulur. Dahasonra sütundan Hidroklorik asit (HCl) geçirilir. Bu flekilde asitin H + iyonlar› ilereçinedeki Na + iyonlar› yer de¤ifltirir. HCl geçirme ifllemi reçinedeki tüm Na + iyonlar›n›nH + iyonlar› ile yer de¤ifltirmesine kadar devam eder. Bu durumun gerçekleflipgerçekleflmedi¤i sütundan ç›kan elüat’›n PH ka¤›d›yla asit reaksiyon vermesiile anlafl›l›r. Sonras›nda elüat asit reaksiyon vermeyinceye kadar sütundan NaCl çözeltisigeçirilir. Bu fleklide tüm iyonlar›n Na + iyonlar›yla yer de¤ifltirdi¤i anlafl›l›r vereçine kullan›ma haz›r hale gelmifltir.Ay›rmak istedi¤imiz kar›fl›mda iki aminoasit oldu¤unu varsayal›m. Kar›fl›mdanbelli bir miktar sütuna ilave edilir ve sitrat tampon çözeltisi (pH 1-3) ile elüsyonabafllan›r. Tampon çözeltinin pH’› hafifçe artt›r›larak elüsyona devam edilir. BupH’da iyon de¤ifltirici reçine için daha fazla afiniteye sahip olan aminoasit Na + ileyer de¤ifltirir. Reçineye daha az afinitesi olan di¤er aminoasit ise sütunda tutunmaks›z›nilerler. Daha yüksek pH’a sahip tampon çözelti ile elüsyon sonucu kar›-fl›mdaki di¤er aminoasitin sütundan elüe olmas› sa¤lan›r.Preparatif: Kar›fl›mdakimaddelerin izolasyonu birbaflka deyiflle bilefliklerinsaf halde elde edilmesineyönelik çal›flmalar.Tampon çözeltiler: Zay›fasit veya baz›n kendi tuzuylaoluflturdu¤u çözeltilerdir.Asit veya baz ilave edildi¤izaman çözeltinin pH’s›ndafazla de¤iflme olmaz.

180 Bitki Kimyas› ve Analiz Yöntemlerifiekil 9.3Sütunkromatografisitekni¤i ile ayr›m.fiekil 9.4Yüksek Bas›nçl› S›v› Kromatografisi (YBSK)Oldukça h›zl› bir sütun kromatografisi tekni¤idir. Bu teknikte, dört mekanizma dagörülmesine ra¤men kar›fl›mdaki maddelerin ayr›m› a¤›rl›kl› olarak partisyon mekanizmas›nagöre olur. Maddelerin YBSK ile analiz edilebilmeleri için herhangi birçözücüde çözünmeleri yeterlidir.YBSK sistemi bafll›ca flu k›s›mlardan oluflur (fiekil 9.4);• Hareketli faz›n içinde bulundu¤u bir çözücü kab›,• Çözücünün sabit bir h›z ya da bas›nçta kolona verilebilmesi için bir pompa,• Ayr›m›n gerçekleflti¤i kolon,• Ayr›m› yap›lacak kar›fl›m›n kolona verildi¤i enjeksiyon portu k›sm›,• Kolonun içinde bulundu¤u bir f›r›n,• Kolondan ç›kan maddelerin dedekte edildi¤i bir dedektör sistemi,• Ayr›lan maddelerin pik olarak kaydedildi¤i bir kay›t cihaz›.Yüksek bas›nçl› s›v›kromatografisisistemininbölümleri.pompaenjektörkolondedektörkaydediciçözücü kayna¤›f›r›nHareketsiz faz, cam veya paslanmaz çelik kolon içine porlu inert madde üzerineadsorbsiyon yoluyla veya kimyasal ba¤larla film fleklinde kaplanm›flt›r. Ayr›m›yap›lacak kar›fl›m hareketli fazda çözünmüfl halde kolonun bafl›ndan enjekte edilir.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!