â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi â¹Ã§indekiler - Anadolu Ãniversitesi
110 Bitki Kimyas› ve Analiz YöntemleriBaz› kimyasal testler sadece belirli bir bileflik grubunu ortaya ç›karan genel birnitelikteyken, baz›lar› daha özeldir. Buna ra¤men, ço¤u durumda, özellikle bitkiselmateryal bir yapraksa, ilk ekstre kimyasal testlerin yap›lmas› için yeterince safde¤ildir. Bu sebeple genellikle baz› saflaflt›rma ifllemlerine ihtiyaç vard›r. Aktif bilefliklerinbu aflamada hala var olduklar›n› kontrol etmek için genel kimyasal testlertekrarlanabilir. Böyle k›smen saflaflt›r›lm›fl ekstreler bile hala daha kuvvetli biray›rma gerektiren birçok maddenin kar›fl›m› halindedirler.Pratikte, kuru bitkisel materyal öncelikle toz hale getirilerek, eter, petrol eteri,benzen ve kloroform gibi lipofilik (apolar) bir çözücü ile ekstraksiyona bafllan›r.‹flleme etil- veya metil alkol gibi orta polaritedeki çözücüler ile devam edilir, sonolarak su ile ekstre edilerek ifllem tamamlan›r. Ekstraksiyon sonunda; eter (1), alkol(2) ve su ekstreleri (3) elde edilmifl olur. Eter ekstresi lipofilik maddeleri, di¤eriki ekstre de hidrofilik (polar) karakterli bileflikleri içermektedir. Üç ekstre de çeflitlikimyasal teflhis yöntemleri ile ayr› ayr› test edilirler.Maserasyon: Bitkiselmateryalin bir süre uygunçözücü içindebekletilmesidir.fiekil 5.1ETER EKSTRES‹10-25 gr toz edilmifl bitkisel materyal eter ile Soxhlet apareyinde (fiekil 5.1) devaml›ekstraksiyona tabi tutulur. Ya da bir erlen içinde eterli k›s›m buharlaflt›¤›nda art›kkalmayana dek çözücü ile sürekli çalkalanarak ekstre (maserasyon) edilebilir.Ekstre 40-50 ml kalana dek yo¤unlaflt›r›l›r.Soxhlet Apareyi.Bu ekstrede genellikle ya¤da çözünebilen uçucu ya¤lar, sabit ya¤lar, ya¤ asitleri,steroller, triterpenler, karotenler, baz haldeki alkaloitler, flavon yap›s›ndakiaglikonlar, antrakinon aglikonlar›, kumarinler ve klorofil gibi apolar maddeler bulunmaktad›r.
5. Ünite - Bitkisel Maddelerin Teflhis Reaksiyonlar›111fiekil 5.2Eter ekstresindegerçeklefltirilenreaksiyonlar.Uçucu ve Sabit Ya¤lar›n TeflhisiBir miktar eter ekstresi kurulu¤a kadar uçuruldu¤unda hofl bir koku kal›yorsa uçucuya¤›n varl›¤› anlafl›l›r. Bakiye az bir miktar alkol ile çözülüp alkollü k›s›m ayr›ld›¤›ndabu hofl kokuyu korumal›d›r.Bir ya¤›n, sabit ya da uçucu ya¤ oldu¤unu belirlemek için bir damlas› bir filtreka¤›d›na damlat›l›r ve ›s›t›l›r. Ya¤ lekesi ›s› etkisi ile kayboluyorsa bu bir uçucu ya¤örne¤idir. Sabit ya¤lar ise kal›c› leke b›rak›rlar.Uçucu ya¤ varl›¤›, eter ekstresinin Clevenger tipi uçucu ya¤ miktar tayini apareyindedistile edildi¤inde dereceli k›s›mda uçucu bilefliklerin bir kar›fl›m›n›n gözlenmesiyleanlafl›l›r. Bu uçucu kar›fl›m çeflitli kromatografik yöntemlerle analiz edilebilmektedir.Sabit ya¤lar›n teflhisinde ise en basit yöntem; bitkisel dokudan al›nan kesitlerin120°C’ye kadar ›s›t›ld›ktan sonra (uçucu ya¤lardan kurtarmak için) Sudan III reaktifiile turuncu renge boyanmas› ile sabit ya¤ varl›¤›n›n gösterilmesidir.Eter ekstresindeki sabit ya¤lar ise uçucu bileflenlerin alkolle ayr›lmas›ndan sonrakalan k›sm›n bir alkali ve alkol kar›fl›m› ile geri çeviren so¤utucu alt›nda sudayüzen ya¤ damlac›klar› kalmayana kadar sabunlaflt›r›lmas›yla belirlenir. Sabunlaflmayanmaddeler de alkol uçurulduktan sonra kalan sulu k›sm›n tekrar eterle tüketilmesiyleelde edilir. Eterli k›s›mda steroller, triterpenler ve karotenoitler bulunmaktad›r.Sterol ve triterpenler Lieberman Burchard’s, karotenoitler ise Carr-Price’sreaksiyonlar› ile teflhis edilirler.Uçucu ya¤: Bitkilerden eldeedilen özel kokulu, adis›cakl›kta s›v› halde olanuçucu maddeler kar›fl›m›d›r.Alkaloitlerin TeflhisiAlkaloitler yap›s›nda karbon, hidrojen ve azot içeren, kokusuz, renksiz, kristalize,ac› lezzetli ve fizyolojik etkili bilefliklerdir. Ço¤u oksijen tafl›makla birlikte, oksijensizolanlar oda s›cakl›¤›nda s›v›d›r. Nikotin, kafein, morfin iyi bilinen alkaloit örnekleridir.Baz halde genellikle suda çözünmez, polar olmayan organik çözücülerdeçözünürler. Bitkide hücre özsuyunda erimifl olarak bulunurlar. Genellikle tuzformunda, nadiren serbest halde bulunurlar.Soxhlet apareyinde elde edilen eter ekstresinin bir k›sm›n›n yo¤unlaflt›r›lmas›ylaelde edilen bakiyeye seyreltik asit ilavesi yap›l›r ve test tüplerinde ikiye bölünür.Bir tüpe Bertrand di¤erine Mayer reaktifi ilave edilerek teflhis edilirler. Bu h›zl› teflhisyöntemi d›fl›nda alkaloit teflhisinde kullan›lan çok say›da yöntem ve reaktif
- Page 65 and 66: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler59
- Page 67 and 68: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler61
- Page 69 and 70: 3. Ünite - Sekonder Metabolitlerl
- Page 71 and 72: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler65
- Page 73 and 74: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler67
- Page 75 and 76: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler69
- Page 77 and 78: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler71
- Page 79 and 80: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler73
- Page 81 and 82: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler75
- Page 83 and 84: 3. Ünite - Sekonder Metabolitler77
- Page 85 and 86: Organoleptik, Mikroskobikve Mikrofl
- Page 87 and 88: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 89 and 90: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 91 and 92: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 93 and 94: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 95 and 96: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 97 and 98: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 99 and 100: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 101 and 102: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 103 and 104: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 105 and 106: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 107 and 108: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 109 and 110: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 111 and 112: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 113: 4. Ünite - Organoleptik, Mikroskob
- Page 118 and 119: 112 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 120 and 121: 114 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 122: 116 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 125 and 126: 5. Ünite - Bitkisel Maddelerin Tef
- Page 127 and 128: 5. Ünite - Bitkisel Maddelerin Tef
- Page 130 and 131: 6B‹TK‹ K‹MYASI VE ANAL‹Z Y
- Page 132 and 133: 126 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 134 and 135: 128 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 136 and 137: 130 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 138 and 139: 132 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 140 and 141: TELEV‹ZYONTELEV‹ZYON134 Bitki K
- Page 142 and 143: 136 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 144 and 145: 138 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 146: 140 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
- Page 149 and 150: Sabit Ya¤lar ÜzerindeSIRA S‹ZDE
- Page 151 and 152: 7. Ünite - Sabit Ya¤lar Üzerinde
- Page 153 and 154: 7. Ünite - Sabit Ya¤lar Üzerinde
- Page 155 and 156: 7. Ünite - Sabit Ya¤lar Üzerinde
- Page 157 and 158: 7. Ünite - Sabit Ya¤lar Üzerinde
- Page 159 and 160: 7. Ünite - Sabit Ya¤lar Üzerinde
- Page 162 and 163: 8B‹TK‹ K‹MYASI VE ANAL‹Z Y
- Page 164 and 165: 158 Bitki Kimyas› ve Analiz Yönt
110 Bitki Kimyas› ve Analiz YöntemleriBaz› kimyasal testler sadece belirli bir bileflik grubunu ortaya ç›karan genel birnitelikteyken, baz›lar› daha özeldir. Buna ra¤men, ço¤u durumda, özellikle bitkiselmateryal bir yapraksa, ilk ekstre kimyasal testlerin yap›lmas› için yeterince safde¤ildir. Bu sebeple genellikle baz› saflaflt›rma ifllemlerine ihtiyaç vard›r. Aktif bilefliklerinbu aflamada hala var olduklar›n› kontrol etmek için genel kimyasal testlertekrarlanabilir. Böyle k›smen saflaflt›r›lm›fl ekstreler bile hala daha kuvvetli biray›rma gerektiren birçok maddenin kar›fl›m› halindedirler.Pratikte, kuru bitkisel materyal öncelikle toz hale getirilerek, eter, petrol eteri,benzen ve kloroform gibi lipofilik (apolar) bir çözücü ile ekstraksiyona bafllan›r.‹flleme etil- veya metil alkol gibi orta polaritedeki çözücüler ile devam edilir, sonolarak su ile ekstre edilerek ifllem tamamlan›r. Ekstraksiyon sonunda; eter (1), alkol(2) ve su ekstreleri (3) elde edilmifl olur. Eter ekstresi lipofilik maddeleri, di¤eriki ekstre de hidrofilik (polar) karakterli bileflikleri içermektedir. Üç ekstre de çeflitlikimyasal teflhis yöntemleri ile ayr› ayr› test edilirler.Maserasyon: Bitkiselmateryalin bir süre uygunçözücü içindebekletilmesidir.fiekil 5.1ETER EKSTRES‹10-25 gr toz edilmifl bitkisel materyal eter ile Soxhlet apareyinde (fiekil 5.1) devaml›ekstraksiyona tabi tutulur. Ya da bir erlen içinde eterli k›s›m buharlaflt›¤›nda art›kkalmayana dek çözücü ile sürekli çalkalanarak ekstre (maserasyon) edilebilir.Ekstre 40-50 ml kalana dek yo¤unlaflt›r›l›r.Soxhlet Apareyi.Bu ekstrede genellikle ya¤da çözünebilen uçucu ya¤lar, sabit ya¤lar, ya¤ asitleri,steroller, triterpenler, karotenler, baz haldeki alkaloitler, flavon yap›s›ndakiaglikonlar, antrakinon aglikonlar›, kumarinler ve klorofil gibi apolar maddeler bulunmaktad›r.