FEN VE TEKNOLOJİ DERSİNDE İŞBİRLİKLİ ÖĞRENME ...

Fen ve Teknoloji Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Akademik...diğer etkinliklerdendir. İşbirlikli öğrenme etkinlikleri birlikte çalışmadüzeninde yapılandırıldığı için sadece bir öğrencinin tek başına bir göreviyerine getirmesi beklenemez. Öğrenciler, sıklıkla uzun bir zamansürecine yayılmış ve bir hayli problem çözmeyi gerektiren karmaşıkbir görevi yerine getirmek için küçük gruplar halinde birlikte çalışırlar.Parçalı, Birlikte Öğrenme, Öğrenme, Öğrenci Takımları Turnuvası gibipek çok çalışma bu yolla öğrenilir. (Kaptan ve Korkmaz: 2001)İŞBİRLİĞİNE DAYALI ÖĞRENMEÖğrenme–öğretme sürecinde öğrencinin derse etkin katılımını sağlayanyöntem ve tekniklere yer verildiğinde öğrenciler daha iyi ve hızlıöğrenmekte, hatırlamakta ve yaptığı işten zevk almaktadır. İşbirlikli öğrenmede öğrencinin derse etkin katılımına olanak veren tekniklerdenbiridir. Teorik ve uygulamalı araştırmaların bir ürünü olan işbirliğinedayalı öğrenme yöntemi sosyal ilişkiler, grup dinamiği, öğrenme ve öğretmealanlarında yapılan uzun bir bilimsel çalışmanın sonucunda ortayaçıkmıştır. İşbirliğine dayalı öğrenme ile onun özellikleri, işbirlikliöğrenmenin farklı içerik, konu ve öğrenci gruplarına uygulanabilirliliğiüzerinde yapılan araştırmalar, eğitimde sistematik araştırmaların en etkilive verimli alanlarından birini kapsamaktadır (Oral:2000).İşbirliğine dayalı öğrenme metodu temelde bir grupla öğrenme metoduolmakla birlikte, her grup iş birliğine dayalı öğrenme için uygunolmayabilir. Özellikle grup havasının çok önemli olduğu bir ortam olaraksınıf içinde öğrencilerin birbirleriyle ve öğretmenle olan ilişkileri veiletişimleri, öğrenmenin etkililiğini ve anlamlılığını belirleyen önemlifaktörlerden biridir. Grupla çalışmanın önemli olduğu diğer kurumlardada bireyler arasındaki ilişkinin ve iletişimin kalitesi, üretilen ürünün yada hizmetin kalitesini belirleyen önemli bir etkendir. İşbirliğine dayalıöğrenmenin; akademik başarı, bellekte tutma, hatırlama, özgüven, empatikyaklaşım, farklı etnik köken ve cinsiyetler arası ilişkiler, başkalarınahoşgörülü olma ve kendine güven gibi amaçların gerçekleşmesinekatkıda bulunduğu belirtilmektedir.İşbirliği, başarıyı paylaşma hedefi için birlikte çalışmadır. İşbirliğinedayalı öğrenme yönteminde, öğrenciler küçük gruplar halinde çalışırlar.Bu küçük gruplarda öğrenciler hem kendilerinin hem de gruptakiTSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008 65

Orçun BOZKURT/A. Turan ORHAN/Adem KESKİN/Ayşegül MAZİdiğer arkadaşlarının öğrenmesini en üst düzeye çıkarmak için birlikteçalışmaktadırlar (Johnson ve Johnson, 1995). İşbirliğine dayalı öğrenmebasit bir küme çalışması değildi. Kirk (1997), İşbirliğine dayalı öğrenmegrupları ile küçük grup etkinlikleri arasındaki farkı Tablo 1’deşöyle belirtmektedir:Tablo 1: İşbirliğine Dayalı Öğrenme Grupları ile Küçük GrupEtkinlikleri Arasındaki Farkİşbirliğine Dayalı ÖğrenmeHeterojen yetenekli grup,Olumlu bağımlılık vardır,Ortak grup amaçları vardır,Dikkatli bir yapılanma vardır,Bireysel sorumluluk ön plandadır,Yüz yüze etkileşim ve sosyal becerilerönemlidir,Grup süreci (Geribildirim, amaçlardizisi)Liderlik paylaşımı vardır.Küme ÇalışmalarıHomojen grup,Bağımlılık yoktur,Bireysel amaçlar vardır,Rastlantıya bağlı olan eksik yapılanmavardır,Sorumluluk rasgele ortaya çıkabilir,Sosyal becerilere açıkça yer verilmez,Geribildirim ya da amaçlar dizisi yoktur,Lider atanır.Kaynak: Kirk (1997).Yukarıdaki karşılaştırmadan da anlaşıldığı gibi, işbirliğine dayalıöğrenme ile küçük grup (küme çalışması) etkinlikleri işleyiş ve yapıbakımından birbirinden farklıdır. Dolayısıyla her grup çalışmasınıngerçek anlamda işbirlikli öğrenme olmadığı söylenebilir. Johnson veJohnson (2000), öğrenme ortamlarının temelde üç kategoriye ayrılabileceğinibelirtmektedirler. Bunlar:1. Bazı öğrencilerin kazanırken diğer bazılarının kaybettiği ve kimin“en iyi” olduğunu ortaya çıkarmak için öğrencilerin birbiriyle yarıştığıyarışmacı (competitive) öğrenme ortamı.2. Diğerlerinin ne yaptığıyla ilgilenmeksizin kendi amaçlarını gerçekleştirmeküzere öğrencilerin tek başına çalıştığı bireysel (individualistic)öğrenme ortamı.3. Sonuca göre grup üyelerinin ya birlikte kazandığı ya da birliktekaybettiği, ortak amaçlar çerçevesinde birlikte çalışmayı gerektiren işbirliğinedayalı (cooperative) öğrenme ortamı.İşbirliğine dayalı öğrenme metodu öğrencilerin küçük gruplar ha-66 TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008

Fen ve Teknoloji Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Akademik...linde birlikte çalışmasını gerektiren bir grup aktivitesi olmakla birlikte,çalışma grupları, proje grupları, laboratuar grupları ve okuma gruplarıgibi diğer grup tekniklerinden farklıdır. Sadece öğrencilerin grup halindebirlikte çalıştıkları, öğrenme birbirine yardımcı oldukları, öğrenmemateryallerini paylaştıkları bir grup etkinliği olmanın ötesinde, işbirliğinedayalı öğrenme metodunun başarısı; pozitif dayanışma bireyselsorumluluk, yüz yüze etkileşim, sosyal becerilerin kullanılması ve grubunkendi kendini değerlendirerek geliştirmesi gibi öğelere sahip oluşderecesine bağlıdır (Johnson ve ark.: 1998). Aşağıdaki paragrafta buöğeler teker teker açıklanmıştır.İşbirliğine Dayalı Öğrenme Teknikleri:En yaygın olarak kullanılan işbirliğine dayalı öğrenme tekniklerişunlardır:1.Öğrenci Takımları ve Başarı Bölümleri2. Takım–Oyun–Turnuva3. İşbirliğine Dayalı Birleştirilmiş Okuma ve Kompozisyon4. Takım Destekli Bireyselleştirme5. Birleştirme I6. Birleştirme II.7. Karşılıklı Sorgulama1.Öğrenci Takımları ve Başarı Bölümleri ( ÖTBB)Slavin (1990) tarafından geliştirilen bu teknikte, öğrenciler yeterlilikdüzeyi, cinsiyet ve etnik köken açısından dört kişilik karma gruplaroluşturulur. Öğretmen dersi sunar ve sonra öğrenciler, tüm takım arkadaşlarınındersi tam öğrendiğinden emin olana kadar, kendi takımlarındaçalışırlar. Sonuçta çalışılan konu üzerinde tüm öğrenciler bireyselolarak sınava girerler. Bu aşamada öğrenciler birbirlerine yardım etmezler.Öğrencilerin sınav sonuçları, o derse ilişkin önceden aldığı notlardanelde edilen ortalama puanlarıyla karşılaştırılır. Bu ortalamadan,öğrencinin sınavda aldığı not çıkarılarak ilerleme (erişi) puanı saptanır.Takımı oluşturan üyelerin aldıkları puanlar toplanarak, “takım puanı”elde edilir. Takım puanı da, belirli ölçütlere göre karşılaştırılır. Bu öl-TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008 67

W77E058APin Description, continuedSYMBOL TYPE DESCRIPTIONSP3.0−P3.7P4.0−P4.3I/OI/OPORT 3: Port 3 is a bi-directional I/O port with internal pull-ups. All bits havealternate functions, which are described below:RXD(P3.0) : Serial Port 0 inputTXD(P3.1) : Serial Port 0 outputINT0 (P3.2) : External Interrupt 0INT1(P3.3) : External Interrupt 1T0(P3.4) : Timer 0 External InputT1(P3.5) : Timer 1 External Input* Note: TYPE I: input, O: output, I/O: bi-directional.WR (P3.6) : External Data Memory Write StrobeRD (P3.7) : External Data Memory Read StrobePORT 4: Port 4 is a 4-bit bi-directional I/O port. The P4.0 also provides thealternate function WAIT which is the wait state control signal.- 6 -

Fen ve Teknoloji Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Akademik...konan performansta, bireysel sorumluluk gerçekleştirilmiş olur (Senemoğlu:1997; Slavin: 1990).4. Takım Destekli Bireyselleştirme ( TDB )Slavin ve arkadaşları tarafından matematik öğretimi için geliştirilmişbir tekniktir. Özellikle 3-6. sınıflar için uygun görülmektedir. Gruplaryine heterojen ve 6 haftalık bir süre için oluşturulur. Öğrenci durumunusaptamaya yönelik bir öntest ile, yeterliliklerine dayalı programiçinde en uygun yere yerleştirilir. Programın kendine özgü malzemeleribulunur. Öğretmen her gün, programda aynı yerde olan takımlarınüyelerinden oluşan küçük öğrenci gruplarına ders verir. Bu gruplarda,genelde, konuyla ilgili özel kavramlar öğretilir. Daha sonra öğrencilergrup içinde yönlendirme ve alıştırma sayfalarına dayalı olarak çalışırlarve birbirlerini sınarlar. İzleme/biçimlendirme testlerinde başarılı olanünite testini alır. Testleri uygulamayı ve değerlendirmeyi de öğrencileryapar. Öğretmen zaman, zaman tüm sınıf öğretim ve genel değerlendirmeuygular.5. BirleştirmeAranson tarafından geliştirilen bu teknikte, öğrenciler 5-6 kişiliktakım oluştururlar. Akademik materyal (ünite) 5-6 bölüme (konuya) ayrılır.Örneğin, bir yaşam öyküsü; aile yaşamı, ilk yılları, ilk başarıları,başından geçen ters olaylar, son yılları gibi bölümlere ayrılabilir. Hertakıma aynı ünite verilir ve takımlardaki üyelerden ünite konulardanbirini seçmeleri istenir. Her üye kendi konusunu okur. Daha sonra farklıtakımlarda aynı konuyu alan üyeler “uzmanlık gruplarında” bir arayagelirler; konu üzerinde tartışırlar. Sonra kendi takımlarına dönerek, takımarkadaşlarını, kendi konularıyla ilgili olarak bilgilendirirler. Öğrenciler,bu teknikte, bir tek yolla, o da arkadaşlarını dikkatlice dinlemeklediğer konuları öğrenebilirler. Böylece öğrenciler, diğer arkadaşlarınınçalışmasına ilgi gösterir ve destek verirler. Öğrenciler, takım içinde,birbirlerine öğretme işlemleri sona erdikten sonra bireysel olarak tümkonuları içeren küçük bir sınava girerler. Bu sınavdan bireysel puanlaralırlar.TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008 69

Orçun BOZKURT/A. Turan ORHAN/Adem KESKİN/Ayşegül MAZİ6. Birleştirme II“Birleştirme” tekniğinin yeni bir düzenlemesi, John Hopkins Üniversitesinde,Slavin tarafından geliştirilmiş ve diğer öğrenci takımlarıylaöğrenme teknikleriyle bütünleştirilmiştir. Bu tekniğe “BirleştirmeII” adı verilmiştir. Birleştirme II tekniğinde öğrenciler, ÖTBB ve TOT’da olduğu gibi 4-6 kişilik takımlarda çalışırlar. Her öğrencinin konununbelli bir bölümünü seçmesi yerine, tüm öğrenciler genel bir konuyuokurlar. Bununla birlikte her öğrenciye, uzmanlaşacağı bir konu verilir.Aynı konuyu alan öğrenciler, konularını tartışmak üzere uzmanlık gruplarındabir araya gelirler. Tartışmaların bitiminden sonra, kendi takımlarınadönerler ve öğrendiklerini takım arkadaşlarına öğretirler. Dahasonra öğrenciler, bireysel olarak tüm konularda sınava girerler. ÖTTBiçin geliştirilen puan sistemini kullanarak, takım puanları elde edilir. Enyüksek puanı alan takımlar ve bireysel sınıf gazetesinde belirtilir.7.Karşılıklı SorgulamaBir başka işbirliğine dayalı öğrenme yöntemi karşılıklı sorgulamadır.Çok değişik yaş düzeylerinde ve konu alanlarında kullanılabilir.Karşılıklı sorgulama, özel materyalleri ve özel test etme işini gerektirmez.Öğretmen konuyu sunduktan sonra, öğrenciler ikili ya da üçlügruplara ayrılırlar. Birbirlerine konuyla ilgili sorular sorarlar ve cevaplarverirler. Öğretmen öğrencilere, ipucu oluşturmak üzere bazı sorukökü örnekleri verebilir. Örneğin (Senemoğlu: 1997);………………………………………………Nasıl kullanırdınız?……………………………………………Nedenlerini açıklayınız.………………………………………İlgili yeni bir örnek veriniz.……………………………………..Olsaydı sonucu ne olabilirdi?…………………………………..Benzer ve farklılıkları nelerdir?…………………………….Sınırlılık ve üstünlüklerini söyleyiniz.…………………………Olması için ne gibi önlemler alınabilir?………………………………………………………..Açıklayınız.…………………………………………….Sebeplerini söyleyiniz.…………………………………………………..Örnekler veriniz.………………………Avantajlarını ve dezavantajlarını söyleyiniz.70 TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008

Fen ve Teknoloji Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Akademik...İşbirliğine Dayalı Öğrenmenin Faydalarıİşbirliğine dayalı öğrenme yaklaşımının, çeşitli etnik gruplara aitöğrencilerin etkileşimlerini geliştirme ve öğrenme güçlülüğü olan veolmayan öğrencilerin öğrenme düzeyini arttırma konularında etkiliolup olmadığına ilişkin yapılan araştırmaların üçte ikisinde olumlu biretkisi olduğu kanıtlanmıştır. (Senemoğlu: 1997)İşbirliğine dayalı öğrenmenin diğer faydalarını aşağıdaki şekildesıralamak mümkündür (Saban: 2000; Johnson ve ark.: 1995);• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin motivasyonlarını arttırır.Çünkü bir grubun sahip olduğu enerji, o grubu oluşturan bireylerinsahip oldukları bireysel enerjilerinin toplamından daima daha büyüktür.• İşbirliğine dayalı öğrenme, bir gruptaki bireylerin birbirlerindenöğrenmelerine fırsat tanır.• İşbirliğine dayalı öğrenme sürecinde öğrencilerin birbirleriyle olanetkileşimleri, zihinsel aktivitelerin yoğun olduğu bilişsel ve sosyalçatışma ortamlarını doğurur.• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin öğrenme-öğretme sürecindekendilerini yalnız veya soyutlanmış olarak hissetmelerini engeller.• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin birbirlerine karşı olumluhisler geliştirmelerini sağlar.• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin kendilerine olan öz güvenleriniarttırır.• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin sosyal becerilerini geliştirir.• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin sınıftaki bireysel farklılıklarınfarkına varmalarına yardım eder.• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin kendi öğrenmelerindensorumlu olmalarını sağlar.• İşbirliğine dayalı öğrenme sürecinde, öğretmen “bilginin tek kaynağı”olarak algılanmaz.TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008 71

Orçun BOZKURT/A. Turan ORHAN/Adem KESKİN/Ayşegül MAZİ• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin okula devamını arttırır.• İşbirliğine dayalı öğrenme, öğrencilerin okula karşı olumlu tutumlargeliştirmelerini sağlar.Yavuz (2005:26)’a göre geleceğin dünyasına yön verebilecek bireylerinsahip olması gereken problem çözme, aktif öğrenme, derinlemesinedüşünme becerileri, çoğunlukla öğretmenin kürsüye geçerek dakikalarcakonuştuğu ve öğrencilerden tekrarlamalarını istediği, ezberedayalı geleneksel eğitim yöntemleriyle geliştirilemez; bilgi ve teknolojidünyası bilgiyi yalnızca öğrenen değil, öğrendiğini sorgulayan, uygulayanve aynı zamanda yeni bilgiler de üreten öğrenciler beklemektedir.Titiz’e göre (2005:17-58) bireyin öğrenme deneyimine kattığı bilgi vebecerilerin önemini vurgulayan; yeni bilginin yapılandırılmasını, geçmişbilgilerin, yeni bilgilerin ve öğrenmeye hazır oluşun bir bileşimiolan ve bunun yanında insanların kendi deneyimleri ve düşünmeleri sonucundakendi bilgilerini ve zihinsel modellerini oluşturmaları şeklindeifade edebileceğimiz yapısalcı yaklaşımda bunları desteklemektedir.İlköğretimde geleneksel öğretim yöntemlerine göre daha etkiliolan İşbirlikli Öğrenme yöntemleri uygulandığı sınıflarda, öğrencilerin,dersi anlama, kavrama, öğrenme düzeylerini ve derse ilişkin ilgi veisteklerini arttırmaktadır. Bununla ilgili olarak yapılan bir araştırmada,işbirlikli öğrenme yönteminin kullanıldığı deney grubunun, gelenekselyöntemin uygulandığı kontrol grubundan daha başarılı olduğu bulunmuştur(Öner; 1999:50). Ayrıca, birlikte hareket etme, ortak çözümlerüretme, grup faaliyetlerine katılma, iletişim becerilerine sahip olma gibibecerilerin gelişmesine de katkı sağladığı anlaşılmıştır.Fen eğitiminin amacı, öğrencilerin fen bilimiyle ilgili bilimsel bilgileriezberlemeleri değil, hayatları boyunca karşılaşacakları problemleriçözebilmeleri, bilgiye ulaşabilmek için gerekli bilimsel tutumlarıve becerileri yeteneklerince kazanmalarıdır (Kaptan: 1998). Buna göre,öğrencilerin fen’i öğrenirken kullandıkları yaklaşımlar, sözü edilenamaçların gerçekleştirmesinde önemli rol oynamaktadırlar.Eğitim-öğretim ortamlarında uygulanan İşbirlikli Öğrenme Yöntemininsahip olduğu anlayışların, Fen ve Teknoloji dersinin amaçlarıylaörtüştüğü görülmektedir. Başka bir ifadeyle Fen ve Teknoloji dersinde,kendini ifade etme, grup etkinliklerinde etkin rol alma, başarıyı paylaş-72 TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008

Fen ve Teknoloji Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Akademik...ma, sevgi, saygı, yardımlaşma duygusuna sahip olma, karşılaşılan birprobleme etkin çözümler üretebilme gibi sosyal becerilerin, bireylereetkin bir biçimde kazandırılmasında işbirlikli öğrenme yönteminin etkinbir rol oynadığı bir gerçektir.Tüm bu gerekçeler bizi işbirlikli öğrenme yönteminin fen ve teknolojidersinde kullanılmasına ve başarıya etkisinin ne olabileceğini sınamayagötürmektedir. Dolayısıyla bu araştırmada İşbirlikli ÖğrenmeYönteminin akademik başarıya etkisi sınanmıştır.2. YÖNTEMAraştırmanın ModeliAraştırma modeli öntest-sontest kontrol gruplu deneme modelindebir çalışmadır. Bu modelde Hatay’da yer alan ilköğretim okullarındanyansız belirleme (random) ile oluşturulmuş bir deney grubu ve birkontrol grubu bulunmaktadır. Her iki grupta da deney öncesi ve deneysonrası ölçmeler yapılmıştır. Bu model 2006-2007 yılı güz dönemindedevlete bağlı iki ilköğretim okulunda birer adet 6.sınıfta uygulanmıştır.Araştırmada kontrol gruplarının geleneksel öğretim ortamında eğitimöğretim verilirken; deney grubuna ise İşbirlikli Öğrenme Yöntemininuygulandığı bir öğretim ortamında eğitim öğretim verilmiştir. Araştırmamodelinin simgesel görünümü Tablo 3’de görüldüğü gibidir;Tablo 2: Araştırma Modelinin Simgesel GörünümüGruplar Hazırlık Ön testler Deneysel İşlem Son testlerG 1RG 2RHBTBTXBTBTG 1: Deney GrubuG 2:Kontrol GrubuH: HazırlıkX: Deneysel İşlemR: Grupların oluşumundaki yansızlık BT: Başarı TestiKatılımcılarDeneysel uygulama 2006-2007 yılı güz yarıyılında gerçekleştirilmiştir.Bu araştırmanın çalışma evrenini Hatay’da yer alan ilköğretimTSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008 73

Orçun BOZKURT/A. Turan ORHAN/Adem KESKİN/Ayşegül MAZİokullarındaki 6.sınıf öğrencileri oluşturmaktadır. Araştırmanın örnekleminiise yine Hatay ili sınırları içinde bulunan ve random olarak seçilenApaydın İlköğretim Okulu’nda yer alan bir adet 6. sınıf ile A.İ.O.’ndabir adet 6. sınıf oluşturmaktadır. Deney grubunda dersi araştırmacı işlerken;kontrol grubunda sınıf öğretmeni ders işlemiştir. Deney grubuöğrencilerine uygulama öncesi gerekli kazanımlar verilmiştir. Uygulamayabaşlanmadan önce grupların ön test puanları denklenmiştir.Tablo 3: Deney ve Kontrol Grubu Ön Test Puanları Arasında Yapılan BağımsızGruplar t- testi TablosuGruplar n x ss sd t pKontrol 28 20.25 5.27Deney 25 20.70 5.3151 .462 .65Tablo 3 incelendiğinde kontrol grubunun ön test aritmetik ortalamapuanının X=20.25 (ss 5.27), deney grubunun ise X=20.70 (ss 5.31)olduğu gözlenmektedir. Yani kontrol ve deney gruplarının Fen ve Teknolojidersi ön test başarıları açısından benzer (p=.65) oldukları görülmektedir.Veri Toplama AraçlarıBu araştırmada veriler, 6. sınıf Fen ve Teknoloji dersinde işlenen“Maddenin Tanecikli Yapısı” ünitesi içerisinde yer alan etkinliklerikapsayacak şekilde hazırlanan bir başarı testi ile toplanmıştır.Başarı TestiBaşarı testi, öğrencilerin bu ünitede yer alan etkinliklerle ilgili olaraksahip oldukları ön bilgileri ve olası kavram yanılgıları belirlemekamacıyla araştırmacılar tarafından geliştirilmiştir. Bu testi geliştirmekiçin ünite genel kazanımları ve etkinliklerin kazanımları dikkate alınmıştır.Başarı testinin ilk hali 2006-2007 yılı bahar yarıyılında 150 adet7.sınıf öğrencisine uygulanmıştır. Elde edilen verilerden testin KR-20Güvenirlik Katsayıları, teste yer alan her maddenin Madde Ayırıcılıkİndisleri hesaplanmıştır. Madde Ayırıcılık İndisi .30’un altında olan so-74 TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008

Fen ve Teknoloji Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Akademik...rular testten çıkarılmıştır. Sonuç olarak 25 soruluk bir başarı testi eldeedilmiş ve KR-20 Güvenirlik Katsayısı .87 olarak hesaplanmıştır.Deneysel İşlemlerBu çalışma 2006-2007 yılının bahar yarıyılında 6 haftalık bir süreyikapsayacak bir şekilde yürütülmüştür. Uygulama çalışması deneygrubunda araştırmacılar tarafından haftada 4 ders saati süresince yapılmıştır.Kontrol grubunda geleneksel öğretim yöntemleriyle maddenintanecikli yapısı ünitesi işlenmiş; deney grubunda ise İşbirlikli ÖğrenmeYöntemi’ne uygun olarak oluşturulan öğrenme ortamında konular işlenmiştir.Her iki gruba da deneysel işlem öncesi ve sonrasında başarıtesti uygulanmıştır3. BULGULAR VE YORUMİlköğretim 6.sınıf Fen ve Teknoloji dersinde İşbirlikli ÖğrenmeYönteminin kullanılmasının, geleneksel yapıdaki öğretime göre; öğrencilerinson test puanlarına etkisi sınanmıştır. Deneysel olarak sınananbu etkiyi ortaya koymak için yapılan bağımsız gruplar t-testine ilişkinbulgular aşağıda verilmiştir.Tablo 4: Deney ve Kontrol Grubu Son Test Puanları Arasında Yapılan BağımsızGruplar t- testi TablosuGruplar N X ss sd T PKontrol 28 20.75 5.56Deney 25 25.00* 4.5751 3.15 .002*p=.002Tablo 4 incelendiğinde deney (X= 25.00; ss= 4.57) ve kontrol (X=20.75; ss= 5,56) gruplarının son test puanları arasında p=.002 düzeyindeanlamlı bir farklılığın olduğu ve bu farklılığın deney grubu lehineolduğu görülmektedir. Bu durum araştırma denencesini doğrulamıştır.Yani İşbirlikli Öğrenme Yönteminin öğrencilerin başarılarını arttırdığısöylenebilir.TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008 75

Orçun BOZKURT/A. Turan ORHAN/Adem KESKİN/Ayşegül MAZİGrafik 1: Deney ve Kontrol Gruplarının Ön test - Son testPuanlarının Karşılaştırılması3025201510502520,2520,7 20,75Ön Tes tS on Tes tDeney GrubuK ontrolGrubuGrafik 1’de grupların son testten aldıkları puanlar değerlendirildiğinde:deney grubunda uygulanan İşbirlikli Öğrenme Yöntemi sonrasıöğrencilerin başarısının belirli bir düzeyde arttığı görülürken, kontrolgrubunda uygulanan geleneksel öğretim sonrası öğrencilerin başarılarınındoğrusal olduğu ve çok az yükseldiği görülmektedir.Araştırmamızda ortaya çıkarmış olduğumuz son test başarısı ileilgili bulguları, literatür bulguları da desteklemektedir. Artut ve Tarım(2002) kubaşık öğrenme yönteminin uygulandığı ilköğretim bölümüöğrencilerinin matematik öğretimi dersine ilişkin akademik başarılarıaçısından geleneksel yönteme göre daha etkili olduğunu; Cinelli ve arkadaşları(1994) kubaşık öğrenmenin aktif katılımı, sosyal becerilerinarttırılması ve eğlenceli bir öğrenme için fırsat sağladığını; gerektiğigibi uygulandığında öğrenci başarısını, öğrenciler arası ilişkileri veöğrencilerin öz saygısını düzelterek sağlık eğitimine etkili bir ilavesağlayacağını; Peterson ve Miller (2004) kubaşık öğrenmenin kullanılmasıylayüksek başarılı öğrencilerin hem eğitsel çevrede (özelliklemeşguliyet ve kavranılmış yeteneklerde) hem de kendine saygıda dahayüksek bir tecrübe kalitesi elde edildiğini; İflazoğlu (2003) çoklu zekakuramı destekli ikili denetim tekniğinin deney ve kontrol grupları açısındanele alındığında deney grupları ve 1. kontrol grubu lehine anlamlıbir farklılık olduğunu ortaya çıkarmışlardır.76 TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008

Fen ve Teknoloji Dersinde İşbirlikli Öğrenme Yönteminin Akademik...4. SONUÇ VE ÖNERİLERİşbirlikli Öğrenme Yönteminin uygulandığı deney grubu ile gelenekseleğitimin uygulandığı kontrol grubundaki öğrencilerin, son testpuanlarına bakıldığında (Tablo:3), İşbirlikli Öğrenme Yöntemi öğrencilerinbaşarılarını arttırdığı saptanmıştır. (p=.002).Bu çalışmanın etkililiğinin karşılaştırılması sadece akademik başarıile sınırlı kalmamalı; fen ve teknoloji dersine yönelik tutumlarına,düşünme becerilerinin gelişimi ve çoklu zekâ kuramı ile ilişkileri incelenmeliayrıca bu yöntemin kalıcılığı da değerlendirilmelidir. Bu yöntemfarklı derslerde de uygulanmalı ve bunlarla ilgili farklı etkinliklerdüzenlenmelidir. Öğretmenler bu yöntem hakkında daha fazla bilgilendirilmelidir.KAYNAKLARArtut, P. ve Tarım, K. (2002). “Kubaşık Öğrenme Yönteminin İlköğretim BölümüSınıf Öğretmenliği Anabilim Dalı Öğrencilerinin Matematik ÖğretimiDersine İlişkin Akademik Başarılarına Etkisi.” ODTÜ. V. Ulusal FenBilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, AnkaraCarin, A.A.; Sund, R.B. (1989). Teaching Science Through Discovery. MerillPublishing Company.Cinelli, B., Symons, C.W., Bechtel, L. And Rose-Colley, M. (1994). “ApplyingCooperative Learning in Health Education Pratice”. The Journal ofSchool Health. 64(3), 99-102Fensham, P., Gunstone, P., White, R. (1994). The Content of Science. The FalmerPress.İflazoğlu, A. (2003). Çoklu Zeka Kuramı Destekli Kubaşık Öğrenme Yöntemininİlköğretim 5.Sınıf Fen Bilgisi Dersindeki Akademik Başarı ve TutumlarınaEtkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Ç.Ü. Sosyal BilimlerEnstitüsü, AdanaJohnson, D.W. and Johnson, R.T. (1995). Colloboration and Cognition. CooperativeLeraning Center.Johnson, D.W. and Johnson, R.T. (2000). “How Can We Put Cooperetive Learningİnto Practice”. The Science Teacher. 67(2).Johnson, D.W., Johnson, R.T. and Smith K,A. (1998). “Maximizing InteractionThrough Cooperative Learning”. ASEE Prism. vol7, 27.TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008 77

Orçun BOZKURT/A. Turan ORHAN/Adem KESKİN/Ayşegül MAZİKaptan, F. (1998). Fen Bilgisi Öğretimi. Anı Yayıncılık.Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2000). “Yapısalcılık (Constructivism) Kuramı veFen Öğretimi”. Çağdaş Eğitim. 265, 22-27.Kaptan, F. ve Korkmaz, H. (2001) İlköğretimde Fen Bilgisi Öğretimi. İlköğretimdeEtkili Öğretme ve Öğrenme Öğretmen El Kitabı. Modül 7. T.C.M.E.B. Projeler Koordinasyon Merkezi Başkanlığı. Ankara.Kirk, T.M. (1997). The Effectiveness Of Cooperative Learning: With ParticularReference To Academic Achievement, Self-Esteem, Academic SelfImage Social Interaction And Student Attitudes In Primary MathematicsAnd English Spelling Classes In Ireland. (for a Ph.D.degree in Education).University of Dublin.Oral, B. (2000). “Sosyal Bilgiler Dersinde İşbirlikli Öğrenme İle Küme ÇalışmasıYöntemlerinin Öğrencilerin Erişileri, Derse Yönelik Tutumları veÖğrenilenlerin Kalıcılığı Üzerine Etkileri”. Çukurova Üniversitesi EğitimFakültesi Dergisi. Vol 19(2).Öner, S. (1999). İlköğretim 5.Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Kubaşık ÖğrenmeYönteminin Eleştirel Düşünme ve Akademik Başarıya Etkisi. (YayımlanmamışYüksek Lisans Tezi). Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü, AdanaPeterson, S.E. and Miller, J.A. (2004). “Comparing the Quality of Students’Experiences During Cooperative Learning and Large-Group Instruction”.The Journal of Educational Research. 97(3), 123.Saban, A. (2000). Öğrenme Öğretme Süreci :Yeni Teori ve Yaklaşımlar. Ankara:Nobel Yayın Dağıtım.Senemoğlu, N. (2001). Gelişim, Öğrenme ve Öğretme, Kuramdan Uygulamaya.Ankara: Gazi Kitabevi.Slavin, R.E. (1990). Cooperative Learning: Theory, Research and Practice.Englewood Cliff, NJ: Prentice- Hall.Şimşek, S. (2000). “Fen Bilimlerinde Değerlendirmenin Önemi”. Milli EğitimDergisi. vol148(7).Titiz, O. (2005). Yeni Öğretim Sistemi. Zambak Yayınları, İstanbulYavuz, K.E. (2005). “21.Yüzyıl Sınıflarında Düşünme ve Öğrenme ÜzerineFarklı Bir Yaklaşım: Çoklu Zeka Teorisi”. Yeni Eğitim Dergisi. vol10, 26-33.Yeşilyaprak, B. (1995). İşbirliğiyle Öğrenme Yönteminin Bazı Öğrenci NiteliklerineEtkisi. (Yayınlanmamış Araştırma Raporu). Ankara: Gazi Üniversitesi.78 TSA / Yıl: 12, S: 2, Ağustos 2008