ÖNSÖZ Kur'an ve tefsir çalışmaları tarihsel sürece ... - gariban tavuk

görünen bu meselenin aslında çözüm bekleyen önemli bir konu olduğu kanaatindeyiz.Özetle belirtecek olursak müfessirlerimiz surenin dilsel yapısı çerçevesindeki ipuçları ilesebebi nuzül rivayetleri arasında sıkışıp kalmışlardır. Bu sebeble surenin tarihi sürecinitespitte zorlandıkları görülmektedir.Surenin tefsiri ile ilgili on iki sayfa yorumda bulunan İmam Taberî nazil olduğu mekânlailgili her hangi bir görüş belirtmemektedir. Pek çok mesele, bahs ve suallerle sureyi en incedetayına kadar inceleyen Râzî de Taberî gibi surenin indiği yer ve zamanla ilgili sessizkalmaktadır. Endülüslü büyük müfessir İbn Atiyye’de konuyla ilgili hiçbir imadabulunmamaktadır. Keşşâf’ın bazı baskılarında –muhakkik idracı olması kuvvetle muhtemelMedeni olduğu ve temriz sığası ile (kîle/denildi ki) Mekki olduğu söylense deZemahşerî’nin de tarihsel süreçle ilgili açık beyanlarına rastlamadığımızı söylememizgerekmektedir.İmam Kurtubî, İbn Abbas ve Katâde’nin görüşüne göre surenin Medeni, İbn Mesud, Atâ veCâbir’in görüşüne göre de surenin Mekki olduğunu nakletmektedir. Ayrıca ayet sayısının dadokuz olduğunu belirtmektedir. Ebu Hayyân ise İbn Abbas, Atâ ve Mücâhid’e göre Mekki,Katâde ve Mukâtil’e göre ise Medeni demektedir. Bununla birlikte klasik müfessirler bufarklı rivayetlerin telifi ile ilgili tartışmaya girmemişlerdir. Netice itibariyle onlar selefinsöylediklerini doğru aktarma endişesinden dolayı böyle bir tartışmayı tercih etmemişolabilirler. Ayrıca Nisâ suresinden sonra ve Hadîd suresinden önce indiğine dair rivayetlerde onların surenin Medine’de indiğine dair görüşlerini kuvvetlendirmiştir. Buna göreMushafta doksan dokuzuncu sıra numarasını alan Zilzâl suresinin iniş sırası ise doksanüçtür. Bu konudaki en kuvvetli delilleri ise Suyûti’nin İtkan’da İbn Ebî Hâtim’in Ebû SaidelHudrî’den (ra) tahric ettiği hadis ile surenin faziletiyle ilgili bazı rivayetlerdir. Çünkü burivayetlerde Allah Rasulü’ne (s.a.s.) soru soran şahısların hemen hemen hepsi Ensardandır.Bu sebeble müfessirler söz konusu rivayetler müvacehesinde surenin Medeni olduğunahükmetmişlerdir. İlgili rivayetleri bir sonraki alt başlıkta işleyeceğiz. Yalnız burada modernxl