Bina - gariban tavuk

Bir harfin zaid olmadığını anlamak için onu kaldırırız. Kaldırdığımız zamankelimenin asıl manası bozulursa o harf zaid değildir. Bozulmazsa zaid dir.نَزَلَ‏ indi أنْزَلindirdiَ‎mana bozuldu سَوَسَ‏vesvese verdiBir fiilde zaid harf bulunmasa o fiile mücerret fiil denir. Bulunanlara da “mezidün fih,zu ziyade” (ziyadeli)denir.FİİLLERİN BABLARIFiillerin ya mücerret veya mezidün fih olduklarını, mücerret fiiller de sülasi ve rubaiolmak üzere iki kısma ayrılır. Şimdi bunları ayrı ayrı izah edelim.SÜLASİ MÜCERRET FİİLLERSülasi mücerret filer 6 babdır. Bab lügatte; kapı, giriş manasına gelir. Sarfta; bölümve fasıl demektir. Sülasi mücerretten olan fiiller mazi ve muzarilerinde aynel fiilininaltı çeşit olup bunlardan her birine bab denir.BİRİNCİ BAB:Vezni: فَعَلَ‏ يَفْعُلُ‏ mevzunu: نَّصَّرَ‏ يَنّْصُّرُ‏ alameti: aynel fiiliوَسْوَسَ‏mazide meftuh muzaride mazmum olmaktır. Binası: (fiilin mana yapısı); birincibabdan olan fiillerin ekserisi müteaddi, bazısı da lazım için olur.MÜTEADDİ:Geçişli fiil demektir. Fail (fiili bildirdiği işi yapan) başkasına (mefulün bih, üzerinefailin işi vaki olan kimse) tesir ederse o fil müteaddidir. Yani mefullerini doğrudandoğruya alan fiillerdir ki bu fiillere müteaddi fiil denir.Misal: نَّصَّرَ‏ زَيْدٌ‏ عَمّْرًا Zeyd Amr’a yardım etti. Bu misalde‏(عَمّْرًا)‏ yapandır. ) faildir. Çünkü yardım işini زَيْدٌ)‏ fiil ‏(نَّصَّرَ)‏mefulü bih dir. Çünkü yardım işi ona olmuştur.LAZIM:Geçişsiz fiil demektir. Failin işi mefulü bihe tesir etmese o lazım fiildir. Diğer birifade ile mefulü bih almayan veya doğrudan doğruya meful almayıp ancak bazıedatlar yardımıyla mefulü bih alan fiillerdir.