Hekimler için Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları ... - Kültegin Ögel

Hekimler için Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları ... - Kültegin Ögel Hekimler için Alkol ve Madde Kullanım Bozuklukları ... - Kültegin Ögel

12.07.2015 Views

Bırakma dönemindeki bir kişinin sürçmeden daha uzun alkol/madde kullanımıdır, ancak alkol/maddekullanımı bağımlılık davranışının gelişmesine ve bırakıldığında yoksunluk bulgularının çıkmasına yolaçacak kadar uzun süreli ve yoğun değildir. Durumun ciddiyeti ve tedaviye yanıt açısından sürçmeylerelaps arasında yer alır.Nüks (Relaps)Madde kullanımı bırakıldıktan bir süre sonra tekrar yoğun bir şekilde alkol/madde kullanımınınbaşlamasıdır.Ayıklık (Abstinens)Madde kullanan kişinin alkol ve maddeyi bırakıp, hayat boyu bir daha kullanmamasına verilen addır.Tedavide hedef abstinens olmalıdır.DenemekBirçok kişi madde kullanmayı denemiştir. Özellikle alkol gibi yasal bir maddeyi deneyenlerin sayısıoldukça fazladır. Denemek, kişinin bağımlı olmasını gerektirmez.Alkol ya da madde kullanıcısıBu grupta yer alanları da iki ayrı gruba bölebiliriz. Bunlardan birincisi, ara sıra, özel durumlarda ya datoplum içinde kullananlar. İkinci grup ise düzenli olarak belirli aralıklarla kullanan ancak aşağıda yeralan kötüye kullanım ya da bağımlılık kategorisine girmeyenlerdir.Alkol Madde Kötüye kullanımıSürekli alkol/madde kullanımı nedeni ile kişinin iş, ev, okul ile ilgili sorumluluklarını tam olarakyerine getirmesinde bazı eksiklikler ortaya çıkar (iş performansında düşme, işe gitmememe vb).Madde, tehlikeli durumlara ve çeşitli sorunlara yol açacak biçimde tekrar tekrar alkol/maddekullanılmaktadır (alkollü araba kullanmak vb). Yasal sorunlar yaşanabilir. Sosyal ve insanlar arasıilişkilerde sorunlar yaratmasına rağmen kişi alkol madde kullanımına devam eder (Evlilik, iş sorunlarıvb).BağımlılıkBağımlılık bir hastalıktır. Bağımlılığın biyolojik, sosyal ve davranışsal boyutları vardır. Bağımlılığıanlamada her boyut aynı derecede önemlidir. Bağımlılık düzelebilir, ancak alkol/ madde tekrarkullanıldığında nüks eden bir hastalıktır. Bağımlı olan kişi tüm yaşamı boyunca bağımlı olduğunuunutmamalı ve yaşamını ona göre sürdürmelidir. Günümüzde bu ayrım geçerli olmamasına rağmenbağımlılık iki tür bağımlılıktan söz edilebilir:Hekimler İçin Alkol ve Madde Eğitim Programı10

Fiziksel bağımlılık, alkol/maddenin varlığına karşı duyulan fizyolojik bir istektir. Bedendemaddeye karşı uyum gelişir. Madde alınmadığı zaman fizyolojik uyumun bozulmasına bağlı olarakfiziksel belirtiler çıkar. Ruhsal bağımlılık, alışkanlık, itiyat gibi bazı başka terimlerle de açıklanır. Kişinin duygusal ya dakişilik yapısı gereği, gereksinimlerini tatmin etme ya da giderme amacıyla o maddeye düşkünlüğübiçiminde tanımlanabilir. Madde bırakıldığında ruhsal bazı yakınmalar görülür.Ancak günümüzde bu iki tanım birbirinden ayrılmamakta, bağımlılık bir bütün olarakdeğerlendirilmektedir.Bağımlı kişi alkol/madde kullanmayı bıraktıktan bir süre sonra tekrar alkol/madde kullanmayabaşlarsa çok kısa zamanda eski kullandığı doza ulaşır. Bir başka deyişle, kısa zamanda alkol/maddeyibıraktığı noktaya geri döner. Bu nedenle bağımlı kişinin bıraktıktan sonra az da olsa tekraralkol/madde kullanmaya başlaması sakıncalıdır. Ancak birçok bağımlı bunun farkında değildir veaz kullanabileceğini düşünerek kendini denemek amacı ile tekrar madde kullanır.Bağımlılığın gelişimi alkol/maddeyi kullanma süresine ve kullanan kişinin kişilik özelliklerine ,maddenin cinsine, saflık oranına göre değişir. Her maddenin bağımlılık potansiyeli farklıdır.Karışık madde kullanımıAlkol ya da madde kullanan bazı kişiler birden fazla madde kullanabilirler. Ancak geneldekullandıkları maddelerden biri “tercih maddesi"dir. Farklı maddeleri kullanım biçimleri şunlar olabilir:Kişi bir maddeye bağımlıdır, diğer maddeler eğer hazırda varsa onları da kullanıyordur.Asıl kullandığı maddeyi bulamadığı zaman diğer maddeleri onun yerine kullanıyordur.Kişi tek bir maddeyi tercih etmektedir, ancak bu maddenin yan etkilerini gidermek için diğermaddeleri kullanmaktadır.Kullandığı asıl maddenin etkisini artırmak için ek olarak başka maddeler kullanmaktadır.Günün farklı saatlerinde farklı maddeleri tercih etmektedir.Hekimler İçin Alkol ve Madde Eğitim Programı11

Bırakma dönemindeki bir kişinin sürçmeden daha uzun alkol/madde kullanımıdır, ancak alkol/maddekullanımı bağımlılık davranışının gelişmesine <strong>ve</strong> bırakıldığında yoksunluk bulgularının çıkmasına yolaçacak kadar uzun süreli <strong>ve</strong> yoğun değildir. Durumun ciddiyeti <strong>ve</strong> tedaviye yanıt açısından sürçmeylerelaps arasında yer alır.Nüks (Relaps)<strong>Madde</strong> kullanımı bırakıldıktan bir süre sonra tekrar yoğun bir şekilde alkol/madde kullanımınınbaşlamasıdır.Ayıklık (Abstinens)<strong>Madde</strong> kullanan kişinin alkol <strong>ve</strong> maddeyi bırakıp, hayat boyu bir daha kullanmamasına <strong>ve</strong>rilen addır.Tedavide hedef abstinens olmalıdır.DenemekBirçok kişi madde kullanmayı denemiştir. Özellikle alkol gibi yasal bir maddeyi deneyenlerin sayısıoldukça fazladır. Denemek, kişinin bağımlı olmasını gerektirmez.<strong>Alkol</strong> ya da madde kullanıcısıBu grupta yer alanları da iki ayrı gruba bölebiliriz. Bunlardan birincisi, ara sıra, özel durumlarda ya datoplum içinde kullananlar. İkinci grup ise düzenli olarak belirli aralıklarla kullanan ancak aşağıda yeralan kötüye kullanım ya da bağımlılık kategorisine girmeyenlerdir.<strong>Alkol</strong> <strong>Madde</strong> Kötüye kullanımıSürekli alkol/madde kullanımı nedeni ile kişinin iş, ev, okul ile ilgili sorumluluklarını tam olarakyerine getirmesinde bazı eksiklikler ortaya çıkar (iş performansında düşme, işe gitmememe vb).<strong>Madde</strong>, tehlikeli durumlara <strong>ve</strong> çeşitli sorunlara yol açacak biçimde tekrar tekrar alkol/maddekullanılmaktadır (alkollü araba kullanmak vb). Yasal sorunlar yaşanabilir. Sosyal <strong>ve</strong> insanlar arasıilişkilerde sorunlar yaratmasına rağmen kişi alkol madde kullanımına devam eder (Evlilik, iş sorunlarıvb).BağımlılıkBağımlılık bir hastalıktır. Bağımlılığın biyolojik, sosyal <strong>ve</strong> davranışsal boyutları vardır. Bağımlılığıanlamada her boyut aynı derecede önemlidir. Bağımlılık düzelebilir, ancak alkol/ madde tekrarkullanıldığında nüks eden bir hastalıktır. Bağımlı olan kişi tüm yaşamı boyunca bağımlı olduğunuunutmamalı <strong>ve</strong> yaşamını ona göre sürdürmelidir. Günümüzde bu ayrım geçerli olmamasına rağmenbağımlılık iki tür bağımlılıktan söz edilebilir:<strong>Hekimler</strong> İçin <strong>Alkol</strong> <strong>ve</strong> <strong>Madde</strong> Eğitim Programı10

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!