YENi ÜMiTProf. Dr. Muhit MERT *Nisan / Mayıs / Haziran - 2009 / 84Hürriyet ve kuvvet mevzuunda, Hakk’ın takdir buyurduğu sınırlar içinde kalma,adalet ve istikamet; bu konuda sınır tanımamazlık ise, bir zulüm ve haksızlıktır.Adalet <strong>hemen</strong> her konuda dengeyi koruma ve itidalli olmanın Kur’ân kaynaklı adı;zulüm ise her alanda dengeleri alt-üst etmenin ürperten unvanıdır.8İSLÂM'DA ADALETİLKESİSosyal dengenin tesisive içtimaî hayatınahenkli biçimde işleyişide adaletin gerçekleştirilmesinebağlıdır. Bu yüzden Allahçeşitli toplumlara peygamberlergönderiyor ve onlarla birlikte kitapve adalet terazisi indiriyor;adaleti sağlamayı emrediyor.
Adalet kelimesi, dengelemek, dengeli davranmak, tesviyeedip düzeltmek, bir şeyi uygun yere koymak,bir hakkı sahibine vermek anlamlarına gelir. Bukavramın içinde insaf, hakkaniyet, istikamet mânâları davardır. Dolayısıyla adaletli davranmak, bir şeyi, bir işi hakkaniyetve insaf ölçülerine göre yapmak demektir. Kur’ân-ıKerîm’de pek çok âyette geçen “ طُ :اَلْقِسْ el-kıst” kelimesi deadalet kelimesinin ihtiva ettiği mânâları ifade eden bir kavramdır.İslâm’da adalet anlayışı, bir arada yaşamaktan veinsanlar arası ilişkilerden ortaya çıkan insan hakları temelinedayanır. Adalet, bu hakları olması gereken yere koymak,hakkı olanlara vermek demektir. Adaletin zıddı ise zulümdürve o da bir şeyi yerli yerine koymamak veya uygunolan yerden başka yere koymak anlamlarına gelir.Allah Hak ve Adalete Önem VeriyorAdalet, Allah Tealâ’nın çok önem verdiği esaslardanbiridir. Allah’ın kendisi âdildir ve yaptığı her şeyde adalettecellî eder. “İsm-i Adl’in cilve-i azamından gelen kâinattakiadâlet-i tâmme, umum eşyanın muvâzenelerini idare ediyorve beşere de adaleti emrediyor.” (Nursî, Lem’alar, s. 293) İnsanlardanadaletin ikamesini istemek Allah'ın adlinin muktezasıdır.Sosyal dengenin tesisi ve içtimaî hayatın ahenklibiçimde işleyişi de adaletin gerçekleştirilmesine bağlıdır.Bu yüzden Allah çeşitli toplumlara peygamberler gönderiyorve onlarla birlikte kitap ve adalet terazisi indiriyor;(Hadid sûresi, 57/25) adaleti sağlamayı emrediyor. (Arâf sûresi,7/29; Nahl sûresi, 16/90) Ayrıca insanlardan hakkın ikamesini,verilen hükmün lehte de olsa aleyhte de olsa kabul edilmesiniistiyor ve aksine davrananları zalimler olarak niteliyor.(Nur sûresi, 24/48-51) Bir de takvaya en uygun olanın adaletlidavranış olduğunu; (Maide sûresi, 5/8) âdil olanları sevdiğinibelirtiyor. (Hucurat sûresi, 49/9; Mümtahine sûresi, 60/8) Bunlarında ötesinde bizzat Kendisinin âhirette hiçbir haksızlığameydan vermeden kullarını yargılayacağını ve her hak sahibinehakkını vereceğini beyan ediyor. (Yunus sûresi, 10/54;Enbiya sûresi, 21/47) Dolayısıyla hakkın tevzîi ve adaletin ikamesi,biz Müslümanlar için Allah tarafından belirlenmişen önemli hayat prensibidir. Önemli olan şeyin karşılığı daönemlidir. Adaleti gerçekleştirmenin karşılığı da dünya veâhiret saadetidir. Elbette ki adaletli davranışın dünyadakikarşılığı kıymetlidir; ancak âhiretteki mükâfatı muhteşemolacaktır. Nitekim Peygamber Efendimiz (s.a.s.) yöneticiolsun, hâkim olsun, aile reisi olsun bunlardan âdil davrananlarınâhirette Allah katında nurdan minberler üzerindeduracaklarını müjdelemektedir. (Müslim, İmare 18) Kur’ân’ınmü’minlerden adalet talebi, ilgili olduğu alanlara göre çeşitlilikarz ettiğinden biz de bunları, yönetimde, şahitlikte,Kur’ân, Müslümanlarda birilerine karşıtaşıdığı hisler sebebiyle, onların çevresindekilerekarşı adaletsiz davranmamahassasiyeti geliştirmektedir. “Bir topluluğakarşı, içinizde beslediğiniz kin veöfke, sizi adaletsizliğe sürüklemesin.Âdil davranın, takvâya en uygun hareketbudur. Allah’a karşı gelmektensakının. Allah yaptıklarınızdan haberdardır.”âyetinde Allah (c.c.), kin ve öfkegibi duygularımızın adaletsizliğe sebepolmamasını da talep ediyor.yargıda, aile içi münasebetlerde ve ticarî hayatta adalet olmaküzere çeşitli başlıklar altında ele alacağız.Yönetimde AdaletAdaletin ikame edilmesi gereken en şümullü alan, yönetimdir.İslâm nazarında yöneticilik, insana tevdi edilenemanetlerden biri, hattâ en mühimidir. Hangi seviyedeolursa olsun, avantaj gibi görünen yöneticilik bu itibarlainsanın omuzlarında ağır bir yüktür. Peygamber Efendimiz(s.a.s.), devlet başkanından evdeki hizmetçiye kadarher seviyedeki yöneticinin idare ettiklerinden mesul olduğunubildirmiştir. (Buharî, Cuma 11) Yönetimde adalet ise,mü’min idareci için en büyük vazifedir. Kur’ân-ı Kerîm’in,“Allah size, emanetleri ehline vermenizi ve insanlar arasındahükmettiğinizde adalete uygun tarzda hükmetmeniziemreder. Allah bununla, size ne de güzel öğüt verir!” (Nisasûresi, 4/58) âyeti, yönetimde adaletin ikamesini emretmektedir.Emanetle adaleti bir arada zikreden bu âyetin idarecilerhakkında indiği rivayet edilir. (İbn Kesir, Tefsir, 1/516)Buna göre yöneticilik bir emanet olduğu gibi, yönetimdeadaleti gerçekleştirmek de bir vazifedir. Adaletli yönetim,Müslüman yönetici için bir vazife olmanın ötesinde, “Birgün adaletle yönetmek, altmış yıl (nafile) ibadetten hayırlıdır.”(Müttakî, Kenzü’l-Ummal, 6/12) hadîsinin ifadesiyleibadet sayılmıştır.Müslüman bir idarecinin en temel görevi, kendini adaletindağıtıcısı görmek, adalet kaygısıyla hareket etmek,hak sahiplerine haklarını vermek için çalışmak, bir hakgaspı söz konusu ise, onu geri alıp haklıya iade etmektir.Bu sebeple Müslüman yönetici, adaletin mülkün (yönetimin)temeli olduğuna, adaleti sağlayamayan yönetimin9
- Page 2 and 3: YENi ÜMiTTemmuz Nisan / Mayıs / A
- Page 4 and 5: içindedir ki, sanki bu mübarek k
- Page 6 and 7: anlaşılmasını problemli gördü
- Page 10 and 11: zail olacağına ve zulüm ile âb
- Page 16 and 17: manlar; sıddîklar da, hayâl, tas
- Page 18: YENi ÜMiTBilal ÜNSAL *Nisan / May
- Page 21 and 22: Osmanlının son dönemlerinde eği
- Page 23 and 24: Allah dostlarının, Cenab-ı Allah
- Page 25 and 26: yorum.’ Bir de baktım ki, o zât
- Page 27 and 28: önemli bir mesaj iletmekte, diğer
- Page 29 and 30: Mekkî âyetlerin ayırıcı muhtev
- Page 31 and 32: Bu resmî kayıtlara göre 1456-154
- Page 33 and 34: cektir. Ancak mukarada tahvili Tür
- Page 35 and 36: E F E S L E RBir GeceOndört asır
- Page 37 and 38: talim etmek üzere bir rahmet olara
- Page 39 and 40: ibadeti, maddeden mâneviye, Yüce
- Page 41 and 42: gün bu tarz üzere devam ediyor. 7
- Page 43 and 44: YENi ÜMiTOsman KARYAĞDI *Nisan /
- Page 45 and 46: Üstad’ın ifadesiyle Nurların b
- Page 47 and 48: Lezzetleri tahrib edip acılaştır
- Page 49 and 50: ütün insanları öldürme, bir in
- Page 51 and 52: urnunu, kulağını kesilmesini) ya
- Page 53 and 54: türlü mücadelelerinde böyle bir
- Page 55 and 56: siledir. Geçmiş milletler arasın
- Page 57 and 58: tün engelliler diğer insanların
- Page 59 and 60:
günlük hayatlarında düstur edin
- Page 61 and 62:
Muaviye adlı bir kadının evindek
- Page 63 and 64:
irlikte omuz omuza mücadele ettikt
- Page 65 and 66:
İbadet ve TaatıKendisindeki sekî
- Page 67 and 68:
YENİ ÜMİTNisan / Mayıs / Hazira
Change language