Ey, günahlarla kirlenmiş kimseleri hemen ... - Yeni Ümit

İlmî Yönüİmam Nevevî, İslâm tarihinde en önde gelen fıkıhâlimlerindendir. Hicrî 7. asrın hadîsçilerinden, meşhurİslâm hukukçularından ve Şafiî âlimlerinin büyüklerindendir.Bütün İslâm tarihi boyunca İslâm âlimlerinden en bilgilion isim zikredilecek olsa, İmam Nevevî bu seçkin onfukahanın içerisinde yer alırdı.Şafiî fıkhının gelişmesinde çok büyük rolü vardır.Zamanında Şafiî Mezhebi’ni o temsil ediyordu. Usûl vefürû’da imamdı. Sözü, fıkıh âlimleri arasında senet kabuledilmiştir. Nevevî’nin, çağdaşı olan âlimlerin de kabul ettiğiçok büyük ilmî bir ağırlığı vardır. Bıraktığı eserlerdenhareketle, ondan sonra gelen ilim adamları da onun buağırlığını kabul etmişlerdir.Gecelerini ibadetle, Kur’ân okumakla geçirmenin yanındaeser yazmakla değerlendirirdi. Anlatıldığına göre;bir gece ilmî tetebbuat ile meşgul olup, yazı yazarken aydınlandığıçırası sönmüştü. Bunun üzerine ilâhî bir ikramolarak eli, yanan bir ampul gibi parlamış ve elinin ışığıylayazısını yazmaya devam etmişti.Hadîs ilmine ve hadîs ricaline de tam mânâsıyla vâkıftı.Nevevî, Hâlid b. Yusuf tarîkıyla Enes bin Mâlik’ten: “Birkimse cân ü gönülden şehâdet arzu ederse fiilen şehit olmasabile şehitlik sevabını kazanır.” mealindeki hadîsitahriç ile teferrüt etmiştir. Kendisinden de Ebü’l-Feth veİbni’l-Attâr hadîs rivâyet etmiştir.Onun hakkında birçok âlim zât sitayişkâr sözler sarfetmiştir. Ezcümle Şeyh Kutbuddîn el-Yûnînî, “İlim, vera’,ibadet, azla yetinmek ve hayatın sıkıntılarına katlanma hususundazamanında tek idi.” der. 5Şeyh b. Ferah da der ki: “Şeyh Muhyiddin üç mertebeyielde etmişti. Birincisi İlim, ikincisi zühd ve üçüncüsü iseiyiliği emredip münkerden alıkoymak.” 6 Bu mertebelerinher birisi bir kişide bulunsaydı, hiç şüphesiz bunlarınbirisi için bile olsa o kişiden feyiz almak için yolculukyapılabilirdi.”Zehebî ise onun hakkında, “Hadîs âlimlerinin efendisidir.Sahih hadîsleri, zayıf ve uydurma rivayetlerden kolaycaayırırdı… İyiliği emir kötülüğü nehy etme hususunda benzeriyoktur, azla yetinip sade giyinen vakûr ve heybetli birkişi idi.” der. 7İmam Nevevî, hadîslerden fıkhî hüküm çıkarmada mahirdi.Tartışmadan hoşlanmaz; ancak Sünnet’e aykırı bulduğugörüşleri de tenkit etmekten çekinmezdi.İmam Nevevî Hazretleri’nin, Kütüb-i Sitte’de geçenhadîslerden topladığı Riyâzüs-Salihîn isimli eseri meşhurdur.Sahih-i Müslim’i şerh etmiştir. İbni Kesir, Nevevî’ninbu kitabı hakkında “benzeri bir kitap telif olunmamıştır.”diye bahsetmektedir.İmam Nevevî’nin kitaplarını okuyan bir kimse, onlarıokurken ilme olan susuzluğunu giderdiğini hisseder.Mânâların derinliğine ve cazibesine hayran kalır. Kitaplarındakibereket buna en güzel örnektir. Riyazü’s-Salihîn’e,Kırk Hadis’e ve Kitabu’l-Ezkâr’ına bakıldığında onlarınher birinde bu bereket ve feyiz fark edilir. Onun kitapları,dünyanın pek çok İslâm ülkesinde ilgi duyulan ve ses getirennadir telif kitaplar arasındadır.Nevevî, din ilimlerinin çeşitli alanlarında oldukça değerlieserler bırakmıştı. Bu eserlere muttali olan kimse,İmam Nevevî’nin büyüklüğünü daha iyi takdir edecektir.Nevevî’ye hem güçlü bir hafıza, hatırlama gücü, hemde nasları inceden inceye kavrama kabiliyeti verilmişti.Birçok ilim dalında oldukça geniş bilgiye sahip fıkıh,usûl, ıstılahlar, lügat ve bunun dışındaki çeşitli dallardaoldukça derinlik sahibi idi. İmam Nevevî 45 yaş gibi birinsan ömrü için çok kısa sayılabilecek bir zaman aralığına-Allah’ın izn-i keremi ile- 42’yi aşan eseri sığdırmıştır. Buçok mühim bir başarıdır.Bıraktığı eserlerden bazıları şunlardır:1- Riyâzü’s-sâlihîn min Kelâmi Seyyidi’l-Mürselîn2- Erbaînü’n-Nevevî3- El-Minhâc4- Et-Takrîb ve’t-teysîr li ma’rifeti Süneni’l-beşîr en-nezîr5- Tehzîbü’l-Esmâ’ ve’l-lûgât6 -El-İrşadYüce Allah’tan ona sonsuz rahmet ve mağfiret diler,geriye bıraktığı bu değerli ilmî eserlerin ecrini Kıyametgünü kendisine vermesini, bizi de bu eserlerle faydalandırmasınıniyaz ederiz.* Araştırmacı - Yazarmyildiz@yeniumit.com.trDipnotlar1. Nazım Muhammed Sultan, Nevevî Kırk Hadîs Şerhi, (AnaÇizgileriyle İslam) s. 17.2. Nevevî’nin biyografisi ile ilgili geniş bilgi için bakınız: es-Sübkî,Tabakatu’ş-Şâfiiyye, c.5, s.165; ez-Ziriklî, el-A’lâm, c.9, s. 85,en-Nucûmu’z- Zâhire, c.5, 278; Nazım Muhammed Sultan,Nevevi Kırk Hadis Şerhi, (Ana Çizgileriyle İslâm) s. 18. GurabaYayınları.3. Sultan, a.g.e, s. 17-18.4. Sultan, a.g.e, s. 17-18.5. Sahihi Müslim mukaddimesi, Mektebetü’ş’Şa’b, Kahire.6. Sultan, a.g.e, s. 18.7. M. Yaşar Kandemir, İslâm Ansiklopedisi, c.33, s.45, TürkiyeDiyanet Vakfı yayınları.66