Ey, günahlarla kirlenmiş kimseleri hemen ... - Yeni Ümit

cektir. Ancak mukarada tahvili Türkiye’de uygulama alanıbulamamış ve Albaraka Türk Finans Kurumu, bu tahvilçeşidini, yeni Ana Sözleşmesi’ne almamıştır. 28b) Sukuk uygulaması:Günümüz bazı dünya piyasalarında Mukarada tahviliyerine bir çeşit gelir ortaklığı senedi veya çeki sayılan“sukuk” belgeleri kullanılmaktadır. Arapçada sakk (çoğulusukuk) olarak kullanılan Farsça çek kelimesi, aslî şekil veanlamıyla bugün batı dillerinde yaşamaktadır. Hz. Ömerdevrinde de varlığı bilinen çek keşidesi beytülmale ve dahaçok cihbizlere yapılabiliyordu. Ancak Hz. Ömer’in, kıtlıkyıllarında vurgunculuğa yol açmaması için, beytülmaldengıda maddesi alımını sağlayan sakk (çek) belgelerinin eldeğiştirmesini yasakladığı belirtilir. 29Günümüz sukuku (çekleri) geçmişte kullanılan bu sukuktanfarklıdır. Günümüzde Mudarebe, Muşareke, İcârehatta İstisna’ sözleşmelerine dayalı “kâr veya gelir ortaklığısenedi” diyebileceğimiz bu belgeler dünya borsalarında yerinialmış bulunmaktadır. Sukuk veya faizsiz menkul kıymetkullanımı son yıllarda oldukça yaygınlaşmıştır.Körfez ülkelerinde 2000 yılında toplam değeri 336milyon USD olan üç ihraçla başlayan sukuk işlemleri,2006 yılı sonunda 77 ihraçla 27 milyar USD’nin üzerindebir hacme ulaşmıştır.Sukuk bonolar yani varlığa dayalı faizsiz tahviller,Malezya’nın buluşudur. 2002 yılında Malezya hükümetitarafından ihraç edilen sukuk bonolara yönelik ilgi, Pakistan,Bahreyn, Brunei Sultanlığı, Katar gibi birçok bölgeülkesinin de konuyla ilgili harekete geçmesi, gelişmiş ülkesermaye piyasalarında bu yeni yatırım enstrümanına uygunortamlar meydana getirmiştir.. Moody’s InvestorsService’in tahminlerine göre, sukuk pazarı 40 milyar dolarıaşan bir büyüklüğe sahiptir.Bir sukuk bono ihraç edebilmek için borçlunun öncebir varlık sahibi olması gerekiyor. Bu varlığa istinaden ihraçgerçekleşiyor. Meselâ, ilk uygulamanın hayata geçtiğiMalezya’da, Federal Malezya Arsa Ofisi’nin elindeki arsalar,kurulan bir kamu varlık şirketine satılmış, arsalar daha sonraMalezya hazinesine kiralanarak kira geliri kontratları oluşturulmuştur.Bu kira gelirlerine dayalı olarak ihraç edilen sukukbonolarla da menkul kıymetleştirme yapılmıştır.Sukuk genel olarak İslâmî prensiplere uygun (faizsiz)tahvil olarak tanımlanır. En basit şekliyle sukuk bir varlığasahip olmayı veya ondan yararlanma hakkını gösterir.Sukukta yer alan hak-iddia sadece nakit akışı hakkı değilaynı zamanda mülkiyet hakkıdır. Bu, sukuku gelenekselbonolardan ayırır. Geleneksel bonolar faiz taşıyan menkulkıymetlerden oluşurken, sukuklar temel olarak varlık sepetindesahiplik hakkından oluşan yatırım sertifikalarıdır. 30Sonuç olarak İslâm nakit para kaynaklarının, sadeceüretimde ve mal alım satımında mübadele aracı olarak kullanılmasınıhedeflemiştir. Bu, aynı zamanda para gücünündoğrudan reel ekonomide kullanımını gerektirir.* Uludağ Üniv. İlahiyat Fak. Öğrt. Üyesihdonduren@yeniumit.com.trDipnotlar1. Ömer Hilmi, Ahkâmü’l-Evkâf, İstanbul 1307/1889; Özcan, Tahsin,Osmanlı Para Vakıfları Kanuni Dönemi Üsküdar Örneği,Türk Tarih Kurumu, Ankara 2003.2. Uzunçarşılı, Kapıkulu Ocakları, 1/254.3. Barkan-Ayverdi, 1970. İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri, (H.953/M. 1546)4. Altınay, A. Refik, 16. Asır İstanbul Hayatı, İstanbul 1935, s. 87.5. İnalcık, Halil, The Otoman Empire, The Classial Age 1300-1600, London 1673, s. 162, 319.6. Barkan-Ayverdi, a.g.e., s. 30-31.7. Barkan-Meriçli, Hudavendigar Livası Tahrir Defteri, 1/5; Döndüren,Hamdi, Günümüzde Vakıf Meseleleri, İstanbul 1998, s. 97.8. Yediyıldız, Bahaeddin, “18. Asır Türk Vakıflarının İktisadî Boyutu”V.D., 18, 5-41; Öztürk, Nazif, Türk Yenileşme Tarihi ÇerçevesindeVakıf Müessesesi, TDV Yayını, Ankara 1995, s. 138.9. Tabakoğlu, Ahmet, “İslâm Dünyasında Para ve Bankacılık Tecrübesi”,İslâm Dünyasında Para ve Bankacılık Tecrübesi, AlbarakaTürk Yayını-17, İstanbul 2000, s.153.10. Tabakoğlu, Ahmet, “Osmanlı İktisat Tarihinde Enflasyon Meselesi(1300-1750)”, M.Ü.İ ve İ.B.F. Der., Sy. 2, İst. 1985, s. 245.Bir başka hesaba göre 1326-1755 arasında 429 yılda akçenin değerkaybı %91.3, yıllık ortalama değer kaybı yine %0.2’dir.11. krş. En’âm sûresi, 6/152; İsrâ sûresi, 17/34.12. Ali Haydar, Duraru’l-Hukkâm, İstanbul 1330 H., 1/165-166.13. bk. Bursa Şer’iyye Sicilleri, A 21/27, 33a.14. Altınay, A.Refik, a.g.e., s. 87.15. Barkan-Meriçli, a.g.e., 1/129 vd.; Murat Çizakça, Para Vakıfları,İst. 1993, s. 69.16. Ekemen, Nafiz Zeki, Mülkiyeti Muhafaza Mukavelesi, İst. BarosuMec., 1964, s. 339 vd.17. Türk MK. 901; TBK. 150/3.18. Ali Efendi, Fetâvâ, İst. 1311 H. I, 300, Madde, 398.19. Ali Haydar, a.g.e., 1/666, 667; Mecelle, Madde, 396, 398.20. Bilmen, Ö. Nasuhi, Hukuk-ı İslâmiyye Kamusu, İst. 1967, VI,127, 128.21. Ali Haydar, a.g.e., 1/664, 655, 666.22. Ali Haydar, a.g.e., 1/664, 655, 666; Mecelle, Madde, 119, 397.krş. İbn Rüşd, Bidâye, Mısır, t.y., 2/123, 124; Bilmen, a.g.e.,6/47, 48.23. Ali Efendi, Fetâvâ, I, 300-3002.24. Türk TK. 420.25. Poroy, Reha, Kıymetli Evrak Hukuku Esasları, İst. 1971, s. 7;Türk TK. 476/2.26. Serahsî, Mebsût, 2. baskı, Beyrut, ts. s. 17/18; Kâsânî, Bedâiu’s-Sanâyi’, Beyrut, 1394/1984, 6/80; Bâcî, Müntekâ, Beyrut1403/1983, 5/149, 150.27. bk. Türk Ticaret Sicili Gazetesi 12.11.1984 gün ve 1134 sayılı nüshası.28. bk. Türkiye Sicil Gazetesi, 30.05.2007 gün ve 6819 sayılı nüsha.29. Tabakoğlu, Türk İktisat Tarihi, s.62.30. İnfomag Der. sy. 2007/1, Yıl: 7, Ekonomi sayfası; Milliyet Gazetesi,19 Eylül 2007 sayısı.33