Ey, günahlarla kirlenmiş kimseleri hemen ... - Yeni Ümit

Osmanlının son dönemlerinde eğitimde yapılan ıslahhareketleri neticesinde bazı Dârul-Kurrâ’larda da değişiklikleryapılmış ve ihtisaslaştırma düşünceleri ile bir kısmıMedresetü’l-Eimme ve’l-Hutebâ, Medresetü’l-Müezzinînve’l-Kurrâ, Medresetü’l-Vâizîn ve Medresetü’l-Müderrisînolarak değiştirildi. (Zengin, 2002,64)Cumhuriyet Döneminde Hâfızlık EğitimiCumhuriyetin ilânından sonra yeni kurulan TürkiyeCumhuriyeti Devleti birçok konuda olduğu gibi eğitimalanında da köklü değişiklikler yaptı. 1924 yılında kabuledilen Tevhid-i Tedrisat kanunu ile medreseler kapatılıponların yerine yeni okullar açıldı. Bu şekilde Dâru’l-Kurrâve bu çerçevede eğitim yapan yerler de kapatılmış oldu.Diğer eğitim ihtiyaçlarını karşılayacak daha modernyeni okullar açılırken Dâru’l-Kurrâ’ların yerini tutacakherhangi bir okul açılmadı. Bunun yerine Tevhid-i TedrisatKanununun 4. maddesinde yer alan hüküm gereğiİstanbul Üniversitesi’nde bir İlâhiyat Fakültesi açıldı ve kapatılanmedreselerden 29 tanesi İmam-Hatip Mektebinedönüştürüldü. (Cebeci, 1996,142)Fakat bu okullarda hâfızlık eğitimi yaptırılmadığı içinbu ihtiyacın farkına varan 50 milletvekili 2 Nisan 1341(1925) tarihinde meclise verdikleri bir takrirle “Hâfız-ıKur’ân yetiştirmek üzere 10 kişi için 50 bin liralık bir tahsisatkonulması”nı sağlamışlardır. Bu şekilde hâfızlık eğitimiokul olarak olmasa da, Kur’ân kursu şeklinde hayatınıdevam ettirdi. 1928 yılında harf inkılâbının yapılması ileeğitimde Arapça okuyup yazmak yasaklandı ve bunun neticesindemevcut Kur’ân kursları da kapatıldı. Bunun yanında10.12.1930 yılında “12 yaşından küçüklere hiçbir şeyöğretilmemek, 12 yaşından büyüklere ise sadece Kur’ân-ıKerîm ve namaz sûre ve dualarını -sıkı kontroller altındaöğretebilmeleriiçin bazı hocaefendilere izin verildi.” Dahasonra devrin Diyanet İşleri Reisi, Rifat Börekçi’nin şahsîgayretleri ile 1932 yılında bu eğitim Kur’ân kursu şeklindeyeniden ortaya çıkmış ve sayıları dokuza yükselmiştir. (Baltacı,2000,16) Zaman içerisinde bu kursların sayısı halkın bukurslara artan teveccühüne istinaden daha da artmıştır.Bütün bu olumlu çalışmalara rağmen hâfızlık eğitimi,Kur’ân kurslarının içinde layık olduğu veya geçmişte yaşadığıo şâşaalı günlere dönemedi. Önceden adına medreselerkurulan hâfızlık eğitimi, son asırda ülkemizde sadecehâfızlık eğitiminin verildiği bağımsız bir eğitim merkezinebile sahip olamadı. Kur’ân kurslarının içindeki istekliöğrenciler diğer öğrencilerin arasında hâfızlık eğitimlerinedevam ettiler. Böylece genelde Kur’ân kursları özeldehâfızlık eğitimi örgün din eğitimi faaliyeti olmaktan çıkarılmış,yaygın din eğitimi faaliyeti hâline getirilmiştir.Günümüz Kur’ân Kurslarındaki Hâfızlık EğitimiGünümüzde hâfızlık eğitimi, Diyanet İşleri Başkanlığı’nabağlı Kur’ân kurslarında yapılmaktadır. Bunun yanındaşahsî gayretlerle hâfızlık yapanlar da vardır. Bundan başkaçok az sayıda camilerdeki öğreticilerden veya özel bir hocadanhâfızlık yapan öğrencilerin varlığı da bilinmektedir.Bunların sayısı dikkate alınamayacak kadar azdır. 1997 yılındauygulanmaya başlayan sekiz yıllık kesintisiz eğitimhâfızlığa olan ilginin azalmasında önemli rol oynamıştır.(Bayraktar, 2003,211)Nerede ise İslâm ile aynı yaşta olan Kur’ân ve hâfızlıkeğitimi, geçmişte gördüğü itibarı maalesef bugün görememektedir.Günümüzde gerekli itibarı bu eğitim faaliyetineyeniden kazandırdığımızda toplumun saadeti adına, geleceknesillerin huzurlu bir hayat yaşamaları noktasında çokönemli bir iş gerçekleştirilmiş olacaktır.*Araştırmacı - Yazarbunsal@yeniumit.com.trKaynakçaAKYÜZ, Yahya, Başlangıçtan 2001’e Türk Eğitim Tarihi, Alfa Yayınları, İstanbul,2001.BALTACI, Cahit, Türk Eğitim Sistemi İçinde Kur’ân Kursları, Kur’ân KurslarındaEğitim, Öğretim ve Verimlilik Sempozyumu, Ensar Neşriyat,İstanbul, 2000.BAYRAKTAR, M. Faruk, Kur’ân Kurslarının Sorunları ile ilgili Bazı Düşünceler,Yaygın Din Eğitiminin Sorunları Sempozyumu, Kayseri, 2003.BOZKURT, Nebi, “Dârul-Kurrâ”, DİA., 8/543-545BOZKURT, Nebi, “Hâfız”, DİA., 15/74-78CANAN, İbrahim, Rivayetlerin Işığında Kur’ân-ı Kerîm’in Cem edilmesi,Kur’ân’ın Mucizevi Korunması, Işık Yayınları, İstanbul, 2004.CEBECİ, Suat, Din Eğitimi Bilimi ve Türkiye’de Din Eğitimi, Akçağ Yayınları,Ankara, 1996.ELMALILI, Hamdi Yazır, Hak Dini Kur’ân Dili, İstanbul, 1935.EVLİYA ÇELEBİ, Seyahatname, Tab’ ettiren Ahmet Cevdet, İlkdam Matbaası,İstanbul, 1314.GÖZÜTOK, Şakir, İlk Dönem İslâm Eğitim Tarihi, Fecr Yayınevi,Ankara, 2002.HALİFE BİN HAYYAT, Tarihu Halife bin Hayyat, Çev: AbdulhalikBakır, Ankara, 2001.HAMİDULLAH, Muhammed, Kur’ân-ı Kerîm Tarihi, Çev: Salih Tuğ,İFAV Yayınları, İstanbul, 2000.İBN HİŞAM, Es-Siretü’n-Nebeviyye, Dâru İbn Kesir, Tah., M. Es-Saka, İ.El-Ebyari, A. Şebli, ts.İBN SA’D, Et-Tabakatü’l-Kübra, Beyrut, 1957.KAZICI, Ziya, Osmanlı’da Eğitim Öğretim, Bilge Yayınları, İstanbul,2004.ÖNKAL, Ahmet, Müzakere, Kur’ân Kurslarında Eğitim, Öğretim ve VerimlilikSempozyumu, Ensar Neşriyat, İstanbul, 2000.ŞENGÜL, İdris, Hz. Osman Döneminde Kur’ân-ı Kerîm’in İstinsahı, ÇoğaltılıpNeşredilmesi, Kur’ân’ın Mucizevi Korunması, Işık Yayınları,İstanbul, 2004.YILDIRIM, Suat, Kur’ân- Kerîm ve Kur’ân İlimlerine Giriş, Ensar Neşriyat,İstanbul, 1983.ZENGİN, Z. Salih, II. Meşrutiyette Medreseler ve Din Eğitimi, Akçağ Yayınları,Ankara, 2002.Dipnot1. “Hem o vahyi, insanların zihinlerine sindire sindire okuman için zamanzaman gelen Kur’ân dersleri hâlinde indirdik” (İsra sûresi, 17/106)21