Talaşlı İmalat Sırasında Kesici Takımda Meydana ... - Hava Harp Okulu

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemlerimeydana gelen bu deformasyonlar; is parçasinin yüzeykalitesini ve tolaranslarini olumsuz yönde etkile mekte,takim tezgahi konstrüksiyonundaki (miller, yataklar vb.)titresimlerin artmasina neden olmakta, talas kaldirmaiçin gerekli olan enerji miktarini dolayisiyla enerjisarfiyatini arttirmaktadir. Bununla birlikte takimdameydana gelen deformasyonlarin olusturdugu en büyükolumsuzluk takim ömrünün azalmasidir. Takimömrünün azalmasi, takim maliyetini ve sonuç olarak daüretim maliyetini etkileyen önemli bir faktördür. Bunedenledir ki; takim ömrünü etkileyen faktörlerinbilinmesi, bu faktörleri kontrol altina alinabilecektedbirlerin gelistirilmesi, efektif takim ömrününbelirlenebilmesi ve optimum takim degistirme zamaninbelirlenmesi büyük önem kazanmaktadir.Bu çalismada; talasli imalat sirasinda kesici takimdameydana gelebilecek hasar mekanizmala ri ve bumekanizmalarin olusma nedenleri incelenmis ve burdanyola çikarak bu hasarlarin olusma ihtimalini azaltacakönlemler üzerinde durulmustur. Gerek talasli imalatyöntemlerinin çesitliligi, gerekse talasli imalattakullanilan takimlarin çok farkli geometride ve degisikmalzemeden yapilmis olmasi nedeniyle literatürde bukonuda yapilan çalismalar büyük çesitlilikarzetmektedir.Lim ve arkadaslari [1, 2]; HSS (yüksek hiz çelikleri)takimlarin serbest yüzey asinmalarini, ilerleme vekesme hizinin fonksiyonu olarak tanimlayan bir asinmadiyagrami olusturmuslardir. Böylece bu tür takimlariçin asinmanin minimum oldugu güvenli bölge ismiverilen bir alan tanimlanmis olup, en uygun kesmesartlarinin olusturulabilmesi için bu alan içerisindekalinmasini tavsiye etmislerdir. Ancak yaptiklariçalisma sonucunda elde ettikleri veriler, sadece yüksekhiz çeliginden yapilmis belli geometrideki belli kesmesartlari için geçerli kalmistir.Soderberg ve Hogmark [3]; yüksek hiz çeliklerindegörülen asinma mekanizma larini incelemislerdir.Yaptiklari çalismalar sonucunda; HSS takimlardaabrazyon, asiri abrazyon, adheziv asinma, kenarçentiklemesi ve sürekli asinma olmak üzere 5 çesitasinma mekanizmasi olustugunu belirtmisler ve buasinma mekanizmalarinin olusma sartlarinitanimlamislardir.Dolinsek ve arkadaslari [4]; yüksek kesme hizlari içinkullanilan takimlarla yapilan talas kaldirma sirasindaolusan mekanizmalar ve bu mekanizmalarin ana asinmamekanizmalariyla (adhezyon, abrazyon ve difüzyon)olan iliskisini incelemislerdir. Yaptiklari çalismasonucunda; is parçasinin homojen olmamasi ve sertparçaciklar içermesi, ayrica oksidayon sonucu olusansert parçaciklarin abrazyon asinmasini arttirdigini,takimin serbest yüzeyinde ve talas yüzeyinde meydanagelen adhezyonun önemli bir asinma meydanagetirdigini, takimdaki koruyucu kaplamanin yükseksicaklik ve darbeli yüklerle parçalanabildigini ve bununsonucunda çok siddetli asinmalar olustugunugöstermislerdir.Arsecularatne ve arkadaslari [5]; talas kaldirmateorisinden elde edilen sicakliklari kullanilaraktakim ömrünün hesaplanabilmesi için bir metot ilerisürmüslerdir. Elde ettikleri sonuçlardan; takimömrünün herseyden önce kesme hizi, ilerleme hizi,talas açisi ve is parçasi karbon içerigindenetkilendigini göstermislerdir. Diger taraftan gözönüne alinan takim için egim açisi ve kesmederinliginin de önemli rol oynadigini belirtmislerdir.Gu ve arkadaslari [6]; yaptiklari çalismadakaplanmis ve kaplanmamis C5 karbür takimla 4140çeliginin alin frezelemesi deneylerini yapmislardir.Deneylerden elde ettikleri sonuçlari degerlendirerektakim ömrünü, ilerleme ve kesme hizinin birfonksiyonu olarak tanimlamislardir. Ayrica;takimda olusan asinma, mekanik yorulma ve termalkirilma tanimlanmis ve bir asinma diyagramiylagösterilmistir. Yapilan diger çalismalara paralelolarak kaplamanin takim ömrünü arttirdiginibelirtmisler, deneye tabi tuttuklari kaplanmis takimömürlerini kaplama cinsleriyle iliskilendirmislerdir.Pekelharing [7]; kesintili talas kaldirmada (örenginfrezeleme) takimin hasara ugramasina neden olanriskli noktalari; takimin is parçasina girisi, takimin isparçasindan çikisi, takimin çevrimsel olarak isinmasive sogumasi olarak tanimlamistir. Bu risklinoktalarin; kesme boyutlarina, kesme hizina, isinmave soguma zamanina, is parçasi ve takimmalzemesine, takimin sekline ve geometisine baglioldugunu belirtmis ve yaptigi çalismada takimin isparçasina girisi ile çikisi sirasinda meydana gelenolaylari incelenmistir. Takimin is parçasindançikisindan kaynaklanan çentiklenme, sonluelemanlar yönteminden elde edilen sonuçlarlaaçiklanmistir. Karbür takim kenarininyuvarlanamasi veya pah kirilmasinin etkisiincelenmis ve elde edilen optimum sonuçlarverilmistir.Sarhan ve arkadaslari [8]; yaptiklari çalismadaasinma degisiminin kesme kuvvetleri büyüklügüüzerindeki etkisini inceleyen bir yaklasimsunmuslardir. Bu çalisma da ayni zamanda eksenelkesme derinliginin, kesme agzi basina ilerlemenin, isparçasinin özgül kesme basincinin ve anlik dönmeaçisinin bir fonksiyonu olarak kesme kuvvetini esasalan bir bilgisayar simülasyonu da yapilmistir.2. TAKIM MALZEMELERI VE GENELÖZELLIKLERIPratikte en çok kullanilan takimlar yüksek hizçelikleri (HSS), kobaltla zenginlestirilmis yüksek hizçelikleri (HSS-Co), sinterlenmis tungsten karbür(WC), seramikler, çok kristalli kübik borun nitrür(PCBN), çok kristalli elmas (PCD) ve tek kristalliÖZDEMIR, ERTEN38

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemlerielmastir. Bu takimlarin özellikleri çok genis bir araliktadegismektedir. Tablo 1’de Takim malzemelerininözellikleri, her bir sütundaki özellik yukaridan asagiyadogru azalacak sekilde siralanmistir. Sekil 1’de isedegisik takim malzemelerinin sertlik ve toklukdegerlerinin karsilastirilmasi verilmistir.Mikro-SertlikKirilmaTokluguTablo 1. Takim malzemelerinin bazi özelliklerinin karsilastirilmasi [9]ElastiklikModülüKaymaModülüIsilIletkenlikÖzgülIsiIsilYumusamaKimyasalKararlilikA D A D A G A GB J B A B E B JC H D F D I G HD F G C E C D FE E C E F F - EF C J H C H - DG G E G I - - -H I F B G - - -I - I I H - - -A : Çok kristalli elmas (PCD) F : SialonB : Çok kristalli kübik borun nitrür (PCBN) G : Al 2 O 3C : Al 2 O 3 +TiC H : ZrO 2D : C2 Karbür I : Si 3 N 4 RBE : Si 3 N 4 HIP J : SiCw-Al 2 O 3SERTLIKAlOSiNPCBNSermetPCDKarbürYüksek Hiz ÇelikleriIdeal TakimMalzemesiTOKLUKSekil 1. Bazi takim malzemelerinin sertlik ve tokluk degerlerinin karsilastirilmasiTablo1 ve Sekil 1 incelendiginde, istenilen tümözellikleri ayni anda saglayan takim malzemesininolmadigi görülür. Bu nedenle belli kesme sartlarialtinda en iyi çözümü veren takim malzemesi seçilerekkullanilir.Takimlar genel olarak talas olusumu sirasindameydana gelen yüksek sicaklik ve yüksek gerilmeleredayanabilme özelliginde olmalidir. Ideal bir takim,asagida siralanan su özelliklere sahip olmalidir;1- Yüksek sicakliklarda abraziv asinmaya karsidirenç için yüksek sertlik,2- Yüksek gerilme altinda kesme kenarinindeforme olmasini önlemek için yüksek birdeformasyon direnci,ÖZDEMIR, ERTEN39

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleri3- Özellikle kesintili talas kaldirmada kirilma vechipping olayina karsi yüksek kirilmatoklugu,4- Difüzyon, kimyasal ve oksidasyon asinmasinakarsi direnç için is parçasi malzemesiyledüsük kimyasal benzerligi, kimyasalkararlilik,5- Takim kenari yakinlarindaki sicakliginazaltilabilmesi için yüksek isil iletkenlik,6- Özellikle kesintili talas kaldirmada yüksekyorulma dayanimi,7- Kesintili talas kaldirmada takim kirilmasiniönlemek için yüksek isil sok direnci,8- Boyutsal kararlilik için yüksek rijitlik,9- Özellikle yumusak, sünek malzemelerinislenmesinde talas birikmesi olusumunu(Built -up Edge-BUE) önlemek için uygunsürtünme özellikleri.3. TAKIM HASARI VE TALAS KALDIRMASIRASINDA OLUSAN ASINMAMEKANIZMALARIKesici takim ömrü hakkinda fikir sahibi olabilmekiçin, kesici takimin zayiflamasina neden olan sebepleribilmek gereklidir. Takim hasari; asinma, plastikdeformasyon ve kirilma nedeniyle meydana gelir.Takim asinmasi, takimin etkilendigi bölge veyaasinmayi meydana getiren fiziksel mekanizmaya göresiniflandirilirlar. Ana asinma mekanizmasi da büyükölçüde takim malzemesine baglidir. Takimlar; talasolusumu sirasinda meydana gelen yüklerikarsilayamadiklarinda, plastik deformasyona ugrarlarveya kirilirlar.Talas kaldirmayla ilgili çalismalarda temel amaç, gözönüne alinan takim hasar mekanizmasindan takimömrünü tespit edecek yöntemler gelistirmektir.Maalesef, herhangi bir durum için takim ömrününüdogrulukla tespit etmek oldukça zordur. Çünkü takimömrü kesme hizi, ilerleme hizi, kesme derinligi, takimve is parçasi malzemesi, talas kaldirma yöntemi gibipek çok faktöre baglidir. Pratikte, takimlar kesmeömrünü tamamlamadan servisten alinir. Bu; uygun biroyuk veya diger takim hasar durumu olustugunda veyakesme kuvvetleri yada gücün arttirilmasiyla olusanbelli bir hasar olustugunda saglanir. Farkli talaskaldirma yöntemlerinde ayni sartlar altinda kullanilantakimlar, kritik tolerans veya diger gereksinimlere göreoldukça az farklilik gösterirler. Bu nedenle; takimömrünü tespit etme yöntemi göreceli karsilastirmalariçin faydalidir. Örnegin; farkli is parçasi, takimmalzemesi veya isleme kosullari için takimdanbeklenilen en yüksek takim ömrü; verilen biruygulamada, benzer parçalar için elde edilen verilerolmadikça takim ömrünün dogru degerlendirilmesininolacagi beklenmemelidir.Sekil 2’de takimda meydana gelen ana asinma ve hasarmekanizmalarina ait sekil verilmis olup, bunlar asagidamaddeler halinde özetlenmistir:1. Serbest Yüzey Asinmasi : Takimin serbestyüzeyinde (takimin, islenen is parçasiyla temashalinde olan yüzeyi serbest yüzey olarak adlandirilir)meydana gelen asinma serbest yüzey asinmasi olarakadlandirilir ve bir asinma bölgesi olusur. Bu asinmabölgesinin islenmis yüzeyle sürtünmesiyle, talaskaldirilan parça yüzeyinde hasar meydana gelir veböylelikle olusan yüksek serbest yüzey kuvvetlerinedeniyle boyutsal dogrulukta azalma ve sapmalarmeydana gelir. Serbest yüzey asinmasi genelliklekesme kenarlarinin abrazyonu ile olusur. Serbestyüzey asinmasinin büyüklügü, ortalama serbest yüzeyasinmasi veya takim ucuna olan maksimum mesafesiile ifade edilir. Serbest yüzey asinma bölgesigenellikle üniform genisliktedir ve kenara yakinbölgede olusur. Zamana göre serbest yüzeyasinmasinin gelisimi Sekil 3’de verilmistir. Serbestyüzey asinmasinin ortadan kaldirilmasi mümkünolmayip, azaltilabilmesi için tedbir alinmasimümkündür. Serbest yüzey asinmasini azaltmakmaksadiyla alinabilecek tedbirler Tablo 2’deverilmistir.2. Krater Asinmasi : Kesici takimin talas yüzeyindekrater asinmasi adi verilen krater seklinde bir asinmaolusur. Takimin talas yüzeyi, is parçasindan kaldirilantalasin takim üzerinde kaydigi yüzeydir. Genellikleilimli bir krater asinmasi takim ömrünü sinirlamaz.Gerçekten de krater olusumu takim talas açisininetkinligini arttirir ve böylece kesme kuvvetleri azalir.Fakat, asiri krater asinmasi kesme kenarlarinizayiflatir ve bu durum takimin deformasyonuna veyakirilmasina yol açar. Buradan da anlasilacagi gibitakim ömrünü kisalttigi ve takimin yenidenbilenmesini zorlastirdigi için asiri krater asinmasindankaçinilmalidir. Krater asimasinin zamana göredegisimi, serbest yüzey asinmasinin zaman göredegisimi gibidir (Sekil 2). Asiri krater asinmasi,difüzyon veya kimyasal asinma mekanizmalariylameydana gelir. Krater asinmasi, takimmalzemelerinin kimyasal kararliliginin arttirilmasiveya takimin talas içinde çözünürlülügününazaltilmasiyla minimize edilebilir.3. Çentik Asinmasi : Kaba yüzeylerintornalanmasinda kullanilan takimlarda, takim ileislenmemis yüzey veya talas kenari arasindaki temasnoktasinda takim yüzeyinde çentik (notch) asinmasimeydana gelir. Çentigin derinligi genellikleabrazyonun ve özellikle islenen parçalarin sert biryüzey tabakasina sahip olmasi veya islenen parçaninkendi sertliginden dolayi olusan abraziv talasin(örnegin paslanmaz çelik ve nikel-bazlisüperalasimlar) bir sonucudur. Kullanilan birsogutucunun neden oldugu veya takim ile atmosferarasindaki kimyasal reaksiyon veya korozyonnedeniyle olusan oksidasyon da çentik asinmasinaneden olur. Asiri çentik asinmasi takimin yenidenbilenmesini zorlastirir ve özellikle seramik parçalardaÖZDEMIR, ERTEN40

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemlerikirilmaya neden olur. Çentik asinmasi, takim ile isparçasi yüzeyi arasindaki temas alaninin arttiran dalmaaçisinin arttirilmasiyla, çok pasolu talas kaldirmadakesme derinliginin degistirilmesiyle ve takimmalzemesinin isil sertlik ve deformasyon direnciniarttirarak, azaltilabilir.4. Burun Yariçapi Asinmasi : Bu asinma takim burunyariçapinda, serbest yüzeyinin sonuna yakin bölgede izkenari üzerinde meydana gelir. Bu asinma serbestyüzey ile çentik asinmasinin kombinasyonuna benzerve öncelikle abrazyon ile korozyon yada oksidasyonnedeniyle olusur. Asiri burun asinmasi islenmisyüzeyin kalitesini azaltir.5. Isil ve Mekanik Çatlaklar : Bu çatlaklar, kesintilitalas kaldirmada takimin degisken yüklerleyüklenmesi veya talas kaldirma sirasinda yüksektakim-talas sicakliklari nedeniyle olusur. Iki tip çatlakolusur; özellikle bir sogutucu kullanildiginda degiskenisil yükler altinda kesme kenarlarina dik olarak olusançatlaklar ve degisken mekanik yükler nedeniyle kesmekenarlarina paralel olarak olusan çatlaklar. Çatlakolusumu takimin hizli bir sekilde hasara ugramasinaneden olur.Sekil 2. Takimda meydana gelen asinma ve hasar mekanizmalari [10]a- Serbest Yüzey Asinmasib- Krater Asinmasic- Çentik (Notch) Asinmasid- Burun Asinmasie- Isil Çatlaklarf- Mekanik ÇatlaklarÖZDEMIR, ERTEN41

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleriSekil 2. Takimda meydana gelen asinma ve hasar mekanizmalari (Devami)g- Kenar Birikimleri (Built-Up-BUE) Olusumuh- Plastik Deformasyoni- Kenar Çentiklemesi (Edge Chipping)j- Talas Vurmasik- Takimin Kirilmasi6. Agiz Birikimi Olusumu (BUE) : Genellikle,yumusak malzemelerin (örnegin Al) düsük hizlardaislenmesi durumunda olusur. Agiz birikimi; islenenmalzemenin kesme kenarlarina çok güçlüyapismasinda, bunlarin birikmesi ve çikintiolusturmasiyla meydana gelir. Özellikle delmede agizbirikimi önemli bir problemdir. Agiz birikimiolusumu, etkili kesme derinligini (veya delik çapini)degistirdigi, böylelikle kesme derinliginin kararsizolmasina ve dolayisiyla kalitesiz bir islenmis yüzeyinmeydana gelmesine neden oldugu için istenilmez.Agiz birikimi olusumu, pozitif talas açili takimlarkullanilarak, yüzey prüzlülügü çok az takimlarkullanilarak (

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleritakim sertliginin artan kesme hizi ve sicaklikla birlikteazaldigi yüksek kesme hizlarinda olusur. Kesmekenarindaki asiri deformasyon boyutsal dogrulugunazalmasina, kötü bir yüzey kalitesine ve asiri serbestyüzey asinmasina veya takimin kirilmasina nedenolur.Serbest yüzey asinmasiBaslangiç asinmasiKararli asinmaAsiri asinmaSekil 3. Serbest yüzey asinmasinin zamana göre degisimiZaman8. Kenar Çentiklemesi (Chipping veya Fritting) :Kenar parçalanmasi seramik gibi gevrek takimlarlayapilan talas kaldirmada veya sert yada abrazivparçaciklar içeren metal matrisli kompozitler gibimalzemelerin islenmesi durumunda olusur. Asirikesme kuvvetleri veya düsük sistem rijitligi nedeniylemeydana gelen titresim de kenar çentiklemesine nedenolur. Kenar çentiklemesi nedeniyle islenen yüzeyinkalitesi düser, serbest yüzey asinmasi artar ve sonuçtatakim kirilabilir. Bu mekanizma; takim kenarlarinindegistirilmesiyle veya takimlarin kirilmadayanimlarinin arttirilmasiyla kontrol edilebilir.9. Talas Vurmasi (Chip Hammering) : Bu durum tokveya abraziv talas meydana getiren malzemelerin(örnegin paslanmaz çelik) seramik takimlarlaislenmesi durumunda meydana gelir. Talas vurmasi,talas geriye dogru kivrildiginda ve kesme kenarindanuzakta takim yüzeyine çarptiginda olusur. Böylecetakim yüzeyinde çukurcuklar olusur ve bu durumundevam etmesi halinde takim hasara ugrar. TalasVurmasi yanlis talas kontrolü nedeniyle olusur. Talasakis yönünü degistirmek için dalma açisi, kesmederinligi, ilerleme hizi veya takim burun yariçapidegistirilerek Talas Vurmasi önlenebilir.10. Takim Kirilmasi : Takim kirilmasi, takiminönemli bir parçasinin veya kesme kenarlarininparçalanmasi anlamindadir. Bu tip hasari önlemekiçin genel stratejiler; kesme kuvvetlerinin azaltilmasi,saglam ve daha rijit takim tertibatlarinin kullanilmasive kirilma toklugu arttirilmis takimlar kullanilmasiseklindedir.4. TAKIM ASINMA MEKANIZMALARININOLUSUMUDüsük kesme hizlarinda, adheziv ve abraziv asinmatipleri daha anlamlidir. Adheziv veya yipranmaasinmasi, küçük parçaciklar takima yapistiginda veyasürtünme nedeniyle talasin kaynak olmasi nedeniylemeydana gelir. Bu takimin talas yüzeyi üzerinde olurve krater asinmasinin olusumuna katkida bulunur.Adheziv asinma hizi genellikle düsüktür, bu nedenlebu asinma sekli pratik olarak öneme sahip degildir.Fakat, önemli abraziv asinma agiz birikimiolusumuyla birlikte olur, çünkü agiz birikimiolusumunun nedeni adhezyondur, bu durum takimdakenar çentiklemesi olusmasina neden olur. Bu durumyumusak malzemelerin küçük hizlarda islenmesidurumunda olusur.Abraziv asinma, sert parçaciklarin takimiasindirmasiyla meydana gelir. Asindirici parçaciklartalas içerisindedir (örnegin kum döküm parçalardakikum, çeliklerdeki karbür veya aliminyum-silikonalasimlarindaki silikon). Bu asinma talas formu veyatalas ile kesme sivisi arasindaki kimyasal reaksiyonnedeniylede meydana gelebilir. Abrazyon özellikletakimin serbest yüzeyi üzerinde meydana gelir.Kesme sivisiyla gelen sert parçaciklarla olusan abrasizasinma erozyon asinmasi olarak adlandirilir. Abrasiveasinma özellikle çogu zaman takim ömrünü kontroleden asinma tipleri olan serbest yüzey asinmasi, çentikasinmasi ve burun yariçapi asinmasinin kaynagidir.ÖZDEMIR, ERTEN43

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleriHer iki adhezyon ve abrazyon asinmasi da Denklem 1ile ifade edilebilir;VkN LHw s? (1)Burada; V asinmayla uzaklasan malzeme hacmi, k wasinma sabiti, N kayma arayüzeyine dik kuvvet, L skayma mesafesi ve H takimin penatrasyon direncidir.Denklem (1); takimin direnci H’i arttirarak asinmaninkontrolü için bir metodu belirtir. Bu, takimin sert birmalzemeden yapilmasiyla direk olarak veya takimisert bir tabakayla kaplayarak endirek olarakyapilabilir. Ayrica yine Denklem (1)’ye göre, kesmekuvvetlerini azaltarak (bu durum N’i azaltir) bumekanizmayla meydana gelen asinmada azaltilabilir.Bu, talas açisini arttirarak kolayca yapilabilir, ancakbu durumda kesme kenarlarinin dayanimi azalir vetakim deformasyonu veya kenar çentiklemesimeydana gelir.Kesme hizi arttirildiginda, iki nedenden olayi adhezivve abraziv asinma hizlari artar. Birincisi, verilen birzaman için kayma mesafesi L s , kesme hiziyla artar.Ikincisi, kesme hizinin artmasiyla kesme sicakligi daartar. Takim malzemesinin sertligi tipik olaraksicaklikla azalir. Bu olay termal yumusama olarakbilinir. Bu durumda sadece abraziv asinma artmaz,ayni zamanda kesme kenarlarinda plastik deformasyonmeydana gelebilir. Takimlar HSS’lerden farklimalzemeden yapildiginda metalik veya seramikbaglarla tutulan sert parçaciklardan olusmustur; bubaglar, sert parçaciklardan daha fazla, isil yumusamadavranisini kontrol ederler. Bu tipteki asinma bagiçeriginin azaltilmasiyla veya bag kombinasyonununtakimin isil sertligini arttiracak sekildedegistirilmesiyle yada kesme hizlarinin azaltilipberaberinde kesme sicakliklarinda azalmasiyla,azaltilabilir.Kesme hizlari daha fazla arttirildiginda, sicaklik etkiliasinma mekanizmalari esas etken olan mekanizmalarhaline gelir. Bu mekanizmalar difüzyon, oksidasyonve kimyasal asinmalardir. Bu tür asinmalar takim veis parçasinin kimyasal uyusmasina baglidir. Bu tipasinmalar; düsük kesme hizlarinda talas kaldirmaylakesem sicakliklarinin azaltilmasi veya takimin; kesmesivisi, atmosfer, talas ve takim arayüzeyi arasindatampon görevi yapacak kimyasal olarak etkisiz sert birtabakayla kaplanmasiyla azaltilabilir.Difüzyon veya çözünme asinmasinda; takimin birbileseni, nüfuz eder veya talas malzemesiyle kati birçözelti olusturur. Takim yüzeyini zayiflatir ve takimintalas yüzeyi üzerinde bir krater asinmasi olusturur.Asiri krater olusumu nedeniyle takimda kirilmameydana gelir. Difüzyon asinma hizi, takimmalzemesinin is parçasi içinde çözülme kabiliyetineve yüksek sicaklikta takim ile talas arasindaki temassüresine baglidir. Difüzyon asinma hizi, artan kesmesicakliginin üssü olarak artar. Difüzyon asinmasi,takim malzemesinin daha az çözülme egilimine sahipbir malzemeyle degistirilmesiyle azaltilir.Oksidasyon, takim bilesiklerinin atmosferdekioksijenle reaksiyona girmesiyle meydana gelir. Buasinma genellikle, takim üzerindeki sicak bölgedetakim-talas temas bölgesi etrafinda atmosferle temaseden yüzeylerde meydana gelir. Oksidasyongenellikle asiri derin kesme çentik olusumununsonucudur. Çentik bölgesinin yakinlarinda takimmalzemesinin rengindeki bozulmalar oksidasyonuifade eder. Oksidasyon nedeniyle is parçasininasinmasi sonucunda, takimdaki abraziv asinmayiartiran sert oksit parçaciklari meydana gelir.Oksidasyon, alüminyum oksit bazli seramiktakimlarda olusmaz.Kimyasal asinma veya korozyon, takim ve is parçasiveya kesme sivisi bilesenleri arasindaki kimyasalreaksiyon sebebiyle olusur. Serbest yüzey ve kraterasinmasini meydana getirmekle birlikte, kesme hiziarttirildiginda serbest yüzey asinmasi daha etkilidir.Diger mekanizmalarin meydana getirdigi asinmadagilimi ile karsilastirildiginda, bu asinma dagilimidaha düzgündür. Bu asinma sekli genellikle titanyumalasimlari gibi yüksek reaktif malzemelerinislenmesinde görülür. Kimyasal asinma, kesme sivisiiçindeki katkilar nedeniyle de olusur. Takimin yüzeytabakasi reaksiyon nedeniyle degisir, genellikleyumusar ve abrazyonla hizlica asinir. Takimmalzemesinin yada kesme sivisindaki katkimaddelerinin degistirilmesi veya takimin kaplanmasibu tip asinmayi azaltir.Tablo 2’de takim asinma mekanizmalarini teshis etmeve azaltmayla ilgili bilgiler özetlenmistir. Kesmehizinin azaltilmasi pek çok asinmayi azaltir. Ancak buyönteme, talas kaldirma miktari da azaldigi için pekçok uygulamada en son çare olarak bas vurulur.5. ASINMANIN ÖLÇÜLMESI VE ASINMAVERILERININ DEGERLENDIRILMESISerbest yüzey ve krater asinmasi en önemli asinmatipleri oldugu için ve hemen hemen tüm talasli imalatyöntemlerinde serbest yüzey asinmasi meydanageldigi için, takim asinmasinin izlenmesindegenellikle serbest yüzey asinmasi ölçümü (VB)kullanilir. Talas yüzeyi üzerinde ise; kratergenisliginin takim ucuna olan maksimum mesafesiKB, krater genisliginin takim ucuna olan minimummesafesi KF, maksimum krater derinligi KT ve kratermerkezinin takim ucuna olan mesafesi KM en çokölçülen büyüklüklerdir. Takim üzerinde ölçülen bubüyüklükler Sekil 4’de gösterilmistir.ÖZDEMIR, ERTEN44

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleriTablo 2. Asinma Mekanizmalari Etkisini Azaltmak Için Alinabilecek TedbirlerAsinmaTipiMekanizma Karekteristigi Alinabilecek TedbirlerSert takim kullanmakSerbestyüzeyasinmasiKraterasinmasiÇentikasinmasiBurunradyüsüasinmasiKenarçatlamasiBUEolusumuAbrazyonDüzgün asinmadagilimiKaplanmis takim kullanmakKesme Sivisini FiltrelemekIs parçasini mikroyapisni aritmakIlerleme hizini azaltmakIsil yumusama Kalitesiz parça yüzeyi Kesme Hizini azaltmekKenardeformasyonuDeforme olmuskenarlar“Kenar Deformasyonu” bölümüne bakinizHiz çok düsük Kalitesiz parça yüzeyi Ilerleme hizini arttirmakDifüzyonKimyasal asinmaÇok hizli asinmaDüzgün asinmadagilimiKesme hizini azaltmakSogutucunun sogutma özelligini arttirmakSogutucunun basincini ve hacmini arttirmakTalas/Takim arayüzeyine direk sogutucusevketmeTakimi veya kaplamayi yada sogutucuyudegistirmekHiz çok düsük Kalitesiz parça yüzeyi Ilerleme hizini arttirmakAbrazyonOksidasyonAbrazyonIsil yorulmaMekanik yorulmaAdhezyonSerbest yüzeylerde olurRenk degisimiKaba, düzgün olmayanasinmaKenara dik çatlakKenara paralel çatlakKalitesiz parça yüzeyiDegis ik kesme derinliklerinde talas kaldirmaSert takim kullanmakKama (dalma) açisini arttirmakSogutucuyu degistirmekKesme hizini azaltmakTakim malzemesi veya kaplamayi degistirmekIlerleme hizini azaltmakSert takim kullanmakBurun yariçapini arttirmakKesme hizini azaltmakKuru talas kaldirma yapmakTok takim kullanmakIlerleme hizini azaltmakTok takim kullanmakKesme hizini arttirmakTalas açisini arttirmakSogutucunun yaglama özelligini arttirmakÖZDEMIR, ERTEN45

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleriTablo 2. Asinma Mekanizmalari Etkisini Azalt mak Için Alinabilecek Tedbirler (Devami)Asinma Tipi Mekanizma Karekteristigi Alinabilecek TedbirlerKenarÇentiklemesiTalasVurmasiKaba çatlakKenardeformasyonuAbrazyon(sert bölgelerde)TitresimKesintilisogutmaGürültü, çirpinmaTok takim kullanmakDayanikli kenar olusturmakIlerleme hizini azaltmakSistem rijitligini arttirmakTok takim kullanmakDayanikli kenar olusturmakKesme derinligini azaltmakSogutucu miktarini arttirmak veya kuruisleme yapmakAdhezyon BUE BUE bölümüne bakinizDüzensiz talasakisiAsiri yüklemeTitresimAsiri isilyumusamaKenarlar disinda hasarHizlica olurGürültü, çirpinmaHizlica olurTalas akis dogrultunu-kama açisini veyatakim burun yariçapini degistirmekTok takim kullanmakTakim burun yariçapini arttirmakDayanikli kenar olusturmakIlerleme hizini azaltmakKesme derinligini azaltmakSistem rijitligini arttirmakTok takimlar kullanmakBurun yariçapini azaltmakDayanikli kenar olusturmakKesme derinligini azaltmakIlerleme hizini azaltmakSert takim kullanmakKesme hizini azaltmakSogutucu miktarini arttirmakDüsük sürtünme katsayili takim kaplamasikullanmakTakim asinmasini izleme yöntemleri direk ve endirekyöntemler olmak üzere ikiye ayrilir. Asinmanin direkizlenmesi yöntemlerinde, talas kaldirma islemidurdurularak takim üzerinde meydana gelen asinmafiziksel olarak ölçülür. Endirek yöntemlerde ise talaskaldirma islemi kesintiye ugratilmadan, talaskaldirmadan elde edilen degisik sinyaller (titresim,gürültü, güç, kesme kuvveti, is mili hiz degisimi, isparçasi boyutlari degisiminin ölçümü gibi)kullanilarak takim asinmasinin durumu hakkinda bilgiedinilir. Endirek yöntemde talas kaldirma islemidurdurulmadigindan direk yöntemde oldugu gibi birüretim kaybi söz konusu degildir. Ancak takimasinmasinin izlenmesi için algilanan sinyaller üzerindebozucu etkiler oldugu için, takim asinmasiningüvenilir bir sekilde izlenebilmesi konusundasikintilar mevcuttur.Takim asinmasinin direk olarak ölçülmesi içinmikroskopla takimin asinmis yüzey büyüklügününölçülmesi veya takimdaki agirlik ölçümü ile asinmanedeniyle meydana gelen hacimsel kayipÖZDEMIR, ERTEN46

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemlerihesaplanabilir. Es zamanli (on-line) olarak takim asinmasinin izlendigi metotlar olarak; optik,KFKMKBVBKTTAKIMSekil 4. Takimda üzerinde ölçülen belli asinma mesafeleripnomatik, elektrik, yer degisimi ve kuvvet ölçümlerisöylenebilir. Bu metotlar içinde, kuvvet ve güç ölçümyöntemi daha pratiktir. Tornalamada eksenel veradyal kuvvetler, tegetsel kuvvetlere göre serbestyüzey asinmasina göre daha duyarlidir, bu nedenleeksenel veya radyal kuvvetlerin orani tegetsel kuvvetegöre takimin serbest yüzey asinmasiyla daha güçlüiliskilidir.6. KESICI TAKIM HASAR DURUMUNU ESZAMANLI OLARAK IZLEME TEKNIKLERIS.C.Lin ve R.J.Lin [11]; alin frezelemede takimasinmasinin izlenmesi için kesme kuvveti sinyallerinikullanmislardir. Bu amaçla kesme kuvvetleriortalamasinin ve bilenen diger kesme parametrelerinin(kesme hizi, ilerleme hizi ve parça geometrisi gibi)giris degiskenleri olarak kullanildigi bir yapay siniragi yaklasimi ve regrasyon modeli olusturmuslardir.Yaptiklari çalisma sonucunda; alin frezeleme içintakim asinmasinin hesaplanmasinda yapar sinir agiyaklasimi yoluyla kuvvet sinyallerinin kullanilmasininuygun sonuçlar verdigini ve takim asinmasininortala ma talas kalinligi, agiz sayisi ve ortalama kesmekuvvetlerine bagli olarak hesaplanabileceginigöstermislerdir.Cuppini ve arkadaslari [12]; takim asinmasinin eszamanli olarak izlenebilmesi için kesme gücüyleasinma arasinda bir iliski tanimlamislardir. Ancakyaptiklari çalismada, bu iliskinin nasil olusturuldugukonusunda yeterli bir açiklama bulunmamakla birliktekurmus olduklari iliskiyi deneysel veya pratikbilgilerle dogrulamamislardir.Dolinsek ve Kopac [13]; takim asinmasinin es zamanliolarak izlenebilmesi için is parçasi yüzey kalitesiylebirlikte akustik emisyon sinyallerini kullanmislardir.Yaptiklari çalisma sonucunda akustik emisyonsinyallerindeki artisin en önemli sebebinin takimasinmasindaki artis oldugunu belirtmislerdir.Ravindra ve arkadaslari [14]; tornalama islemi içinasinma-kuvvet ve asinma-zaman iliskisini tanimlayanbir model olusturmuslardir. Yaptiklari çalismasonucunda; kesme kuvveti bilesenlerinin asinma vetakim hasari ile yakindan iliskili oldugunu veasinmayi izlemek için en iyi göstergenin kuvvetlerinmutlak degerlerine kiyasla kuvvet bilesenleri oranlarioldugu göstermislerdir. Ayrica yaptiklari çalismayla,kuvvet degisim sinyalleri üzerinde bozucu etkiyesahip faktörlerin etkisinin de en aza indirildiginibelirtmislerdir.Usui ve arkadaslari [15]; tungsten karbür takimlardakiserbest yüzey ve krater asinmasini analitik olarakincelemislerdir. Yapilan çalisma sonucundaolusturduklari teorik asinma modelini deneysel olarakdogrulamislardir.Xiaoli [16]; tornalama sirasinda takim asinmasinin eszamanli olarak izlenebilmesi için kullanilan akustikemisyon yöntemlerinin genel bir degerlendirmesiniyapmistir.Dimla ve Dimal [17]; talas kaldirma islemi sirasindatakim asinmasinin es zamanli olarak izlenebilmesi içinkullanilan yöntemlerin genel bir degerlendirmesiniyapmislardir. Yaptiklari çalisma sonucunda; pratikteen yayginca kullanilan yöntemlerin kesme kuvvetlerive titresim sinyallerini izleme metotlari oldugunuvurgulamislardir.Choudhury ve arkadaslari [18]; tornalama sirasindatakim serbest yüzey asinmasinin es zamanli olarakÖZDEMIR, ERTEN47

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleriizlenebilmesi için çok tabakali yapay sinir agi veoptoelektronik sensörler kullanmislardir. Algilananserbest yüzey asinmasi sinyallerini dogrulamak için, isparçasi boyutlarindaki degisimi esas alan geometrikbir iliskide tanimlamislardir. Elde ettikleri sonuçlarikiyaslayarak, takim asinmasinin es zamanli olarakizlenebilmesi için olusturulan yapay sinir agimodelinin uygun oldugunu degerlendirmislerdir.Choudhury ve Kishore [19]; tornalamada takimserbest yüzey asinmasinin es zamanli olarak tespitedilebilmesi için kesme kuvveti sinyallerininkullanildigi bir model gelistirilmislerdir.Olusturduklari modeli deneysel olarak dogrulanmislarve serbest yüzey asinmasi üzerinde ilerleme hizi,kesme derinligi ve çapin etkisinin lineer, kuvvet oranive kesme hizi etkisinin ise parabolik oldugunubelirtmislerdir.Galente ve arkadaslari [20]; takim asinma davranisinistokastik bir proses olarak dikkate alan bir model ilerisürmüslerdir. Olusturduklari modelde; takim ömrüolarak, serbest yüzey asinmasinin ulastigi belli birdegeri esas almislardir. Bu model degisik pratikçalisma sartlari için dogrulanmistir.Kaye ve arkadaslari [21]; tornalama sirasinda takimserbest yüzey asinmasinin es zamanli olarak tespitedilmesi için is mili hiz degisimlerini esas alan birmodel gelistirmislerdir. Farkli kesme sartlari altindayaptiklari 6 deneyle, ölçülen gerçek serbest yüzeyasinmasi ile gelistirdikleri modeli kullanarakhesapladiklari serbest yüzey asinmasi arasinda iyi biruyum oldugunu belirtmislerdir.Lim [22]; tornalama sirasinda olusan titresimlerinalgilanmasini esas alan bir takim serbest yüzeyasinmasini es zamanli olarak izleme metodu ilerisürmüstür. Yaptigi çalisma sonucunda, bu metoduntakim serbest yüzey asinmasinin izlenmesi içinoldukça güvenilir bir yöntem oldugunudegerlendirmistir.Kopac ve Sali [23]; tornalama sirasinda kesmebölgesinde olusan sesleri bir mikrofonla algilayaraktakim asinma durumu hakkinda es zamanli olarak bilgiedinilmesini saglayan bir yöntem gelistirmislerdir.Yaptiklari çalisma sonucunda; talas kaldirma sirasindameydana gelen gürültü üzerinde ilerleme ve kesmehizi degisimlerinin etkili oldugunu, ilerlemeylekarsilastirildiginda kesme hizi degisimin in gürültüüzerinde daha büyük bir etkiye sahip oldugunu,ilerleme ve kesme hizi sabit tutuldugunda gürültüdekidegisimi nedeninin asinma oldugunu belirtmislerdir.Obikawa ve arkadaslari [24]; yapay sinir aglarimetoduyla orta karbonlu çeligin serbest yüzey asinmahizini izlemislerdir. Yapay sinir aglarindan eldeedilen sonuçlarla, deneysel olarak elde edilensonuçlarin karsilastirilmasindan, olusturulan modelingerçege çok yakin oldugu degerlendirilmistir.Szecsi [25]; yapay sinir aglarini kullanarak kesmekuvvetlerini modellemistir. Olusturulan modelkullanilarak elde edilen kesme kuvvetleriyle, deneyselolarak ölçülen kesme kuvvetlerininkarsilastirilmasindan, gelistirilen bu yeni modelingerçege çok yakin sonuçlar verdigi degerlendirilmistir.Lee ve arkadaslari [26]; takim asinmasinin güvenilirbir sekilde izlenebilmesi için kuvvet oranlarininduyarlilik analizi ve istatistigini kullanmislardir. Buamaçla 7 degisik kuvvet orani tanimlanmis vebunlarin yapay sinir aglari ile degerlendirmesiyapilmistir. Yapilan degerlendirme sonunda degisenkesme sartlarina göre en iyi sonucu veren kuvvetoranlari tanimlanmistir.Choudhury ve Ramesh [27]; takim asinmasininizlenmesi için optik yer degisim sensörleri kullanarakis parçasi boyutlarini toleranslar dahilinde tutan birgeri besleme kontrol sistemi gelistirmislerdir.Yaptiklari çalismada, gelistirdikleri bu sistemideneysel olarak da dogruladiklarini belirtmislerdir.Zhou ve arkadaslari [28]; takim kesme kenarlarinauygulanan gerilmenin hesaplanmasini esas alan bir eszamanli takim asinmasi izleme yöntemigelistirmislerdir. Gerilmenin hesaplanmasi; ölçülenkesme kuvvetleri, yük fonksiyonlari, kesmeparametreleri ve kesme geometrisi ile yapilmistir.Gomayel ve Bregger [29]; tornalama sirasinda takimasinmasinin es zamanli olarak izlenmesi için is parçasiçap degisiminin ölçülmesini esas alan bir yöntem ilerisürmüslerdir. Yaptiklari çalisma sonucunda; çap artisiyoluyla takim asinmasinin izlenmesinin es zamanlitakim asinmasinin belirlenmesi için uygun bir yololdugunu, ancak bu teknikle takimin degisikbölgelerinde meydana gelen asinma hakkinda bir fikiredinebilmenin mümkün olmadigini belirtmislerdir.7. SONUÇOldukça karmasik bir yapiya sahip olan talas kaldirmamekanizmasinin anlasilabilmesi için yapilançalismalar sonucunda; talas kaldirma sirasinda takiminçok yüksek gerilme ve sicakliklara maruz kaldigi,bunun sonucunda takimda elastik ve plastik sekildegisimleri ile siddetli bir asinmanin meydana geldigianlasilmistir. Talas kaldirma sirasinda takimdameydana gelen bu sekil degisimleri ve asinma talaskaldirma islemini süphesiz olumsuz yöndeetkilemekte, takim ömrünü önemli ölçüdeazaltmaktadir. Takim ömrünün azalmasi, takimmaliyetini ve sonuç olarak da üretim maliyetiniolumsuz yönde etkileyen önemli bir faktör olarakkarsimiza çikmaktadir. Bu nedenledir ki; takimömrünü etkileyen faktörlerin bilinmesi, bu faktörlerikontrol altina alinabilecek tedbirlerin gelistirilmesi,ÖZDEMIR, ERTEN48

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleriefektif takim ömrünün belirlenebilmesi ve optimumtakim degistirme zamanin belirlenmesi büyük önemkazanmaktadir.Bu çalismada; talasli imalat sirasinda kesici takimdameydana gelebilecek hasar mekanizmalari ve bumekanizmalarin olusma nedenleri incelenmis veburdan yola çikarak bu hasarlarin olusma ihtimaliniazaltacak önle mler üzerinde durulmustur. Takimdameydana gelen asinma mekanizmalarinin meydanagelis nedenlerine bagli olarak, bu mekanizmalarinetkisini mininum düzeye indirecek tedbirlertanimlanmis ve bunlar bir tablo halinde verilmistir.Takim ömrünü; kesme hizi, ilerleme hizi, kesmederinligi, is parçasinin malzemesi, takim malzemesi,takim geometrisi, talas kaldirma yöntemi ve digerkesme sartlari gibi bir çok faktör etkilemektedir. Bunedenledir ki; herhangi bir talas kaldirmaoperasyonunda kullanilan herhangi bir takim içinömür degeri kesin olarak bilinmemekte, yaklasikdegerler kullanilmaktadir. Bu amaçla takim üreticisifirmanin kesme sartlarina bagli olarak vermis olduguyaklasik degerler kullanilmakta veya tecrübeleredayanan çözümler bulunmaktadir.Belirli veya önceden tanimlanmis her farkli kesmesartlari altindaki takim ömrünü belirlemek için;degisen her degiskenin, degisen her degeri için talaskaldirma deneyleri yapmak gereklidir. Ekonomikolmamasi ve güvenilir sonuçlarin elde edilebilmesiiçin çok sayida deneye ihtiyaç olmasi nedeniyle buyaklasim uygulanabilir degildir. Bu problemi asmakiçin uygulanan yöntem; gerçek talas kaldirma islemisirasinda es zamanli olarak takim sartlariningözlemlenmesi ve bu gözlemden elde edilen bilgilerinyine es zamanli olarak degerlendirilmesiyle takimindurumu hakkinda bilgi edinilmesidir. Böylelikle dahaönceden karar verilmis olan bir ömür kriterineulasildiginda, takim ömrünü tamamlanmis olarakkabul edilir ve yenisiyle degistirilir yada tekrarkullanilma k üzere bilenir. Ömür kriteri olarak kabuledilecek deger, gözlemlenen takim sartlarina baglidir.Bu kriter belirli bir titresim genligi, akustik emisyonyada kesme kuvvetlerindeki degisim olabilecegi gibi,enerji tüketimindeki degisimde olabilir.Gerek talasli imalat yöntemlerinin çesitliligi ve talaskaldirma sartlarindaki degisim, gerekse talasli imalattakullanilan takimlarin çok farkli geometride ve degisikmalzemeden yapilmis olmasi nedeniyle literatürde bukonuda yapilan çalismalar büyük çesitlilikarzetmektedir. Belli talas kaldirma sartlari altindagerçeklestirilen talas kaldirma islemindeki takimömrünü es zamanli olarak belirleyebilmek için,literatürde yer alan tekniklerden herhangi birinigerçeklestirilmesi planlanan talas kaldirma islemineuygulanmasinin yeterli olacagi degerlendirilmektedir.KAYNAKLAR[1] Lim, S.C., Liu, Y.B., Lee, S.H., Seah, K.E.,“Mapping the wear of some cutting tool materials”,Wear, 162-164, 971-974, 1993.[2] Lim, S.C., Lim, C.Y.H., “Effective use of coatedtools the wear-map approach”, Surface and CoatingTechnology, 139, 127-134, 2001.[3] Soderberg, S., Hogmark, S., “Wear Mechanismsand Tool Life of High Speed Steels Related toMicrostructure”, Wear, 110, 315-329, 1986.[4] Dolinsek, S., Sustarsic, B., Kopac J., “Wearmechanisms of cutting tools in high-speed cuttingprocesses”, Wear, 250, 349-356, 2001.[5] Arsecularatne, J.A., Fowle, R.F., Mathew, P.,Oxley, P.B.L., “Prediction of tool life in obliquemachining with nose radius tools”, Wear, 198, 220-228, 1996.[6] Gu, J., Barber, G., Tung, S., Gu, R.J., “Tool lifeand wear mechanism of uncoated and coated millinginserts”, Wear, 229, 273-284, 1999.[7] Pekelharing, A.J., “Cutting tool damage ininterrupted cutting”, Wear, 62, 37-48, 1980.[8] Sarhan, A., Sayed, R., Nassr, A.A., El-Zahry,R.M., “Interrelationships between cutting forcevariation and tool wear in end-milling”, Journal ofMaterials Processing Technology, 109, 229-235,2001.[9] Stephenson, D.A., “Metal Cutting Theory andPractice”, Marcel Dekker Inc., New York, 1996.[10] Trent, E.M., Wright, P.K., “Metal Cutting”,Butterworth Heinemann, New Delhi, 1999.[11] Lin, S.C., Lin, R.C., “Tool wear monitoring inface milling using force signals”, Wear, 198, 136-142,1996.[12] Cuppini, D., Derrico, G., Rutelli, G., “Tool wearmonitoring based on cutting power measurement”,Wear, 139, 303-311, 1990.[13] Dolinsek, S., Kopac, J., “Acoustic emissionsignals for tool wear identification”, Wear, 225-229,295-303, 1999.[14] Ravindra, H.V., Srinivasa, Y.G., Krishnamurthy,R., “Modelling of tool wear based on cutting forces inturning”, Wear, 169, 25-32, 1993.[15] Usui, E., Shirakashi, T., Kitagawa T., “Analyticalprediction of cutting tool wear”, Wear, 100, 129-151,1984.[16] Xiaoli, L., “A brief review: acoustic emissionmethod for tool wear monitoring during turning”,International Journal of Machine Tools andManufacture, 42, 157-165, 2002.[17] Dimla, E., Dimal, S., “Sensor signals for toolwearmonitoring in metal cutting operations-a reviewof metods”, International Journal of Machine Toolsand Manufacture, 40, 1073-1098, 2000.[18] Choudhury, S.K., Jain, V.K., Rama, R., “On-linemonitoring of tool wear in turning using a neuralnetwork”, International Journal of Machine Tools andManufacture, 39, 489-504, 1999.ÖZDEMIR, ERTEN49

Talasli Imalat Sirasinda Kesici Takimda Meydana Gelen Hasar Mekanizmalari ve Takim Hasarini AzaltmaYöntemleri[19] Choudhury, S.K., Kishore, K.K., “Tool wearmeasurementin turning using force ratio”,International Journal of Machine Tools andManufacture, 40, 899-909, 2000.[20] Galente, G., Lombardo, A., Passannati, A., “Toollife modelling as a stochastic process”, InternationalJournal of Machine Tools and Manufacture, 38, 1361-1369, 1998.[21] Kaye, J.E., Yan, D.H., Popplewell, N.,Balakrishnan S., “Predicting tool flank wear usingspindle speed change”, International Journal ofMachine Tools and Manufacture, 35 (9), 1309-1320,1995.[22] Lim, G.H., “Tool-wear monitoring in machineturning”, Journal of Materials Processing Technology,51, 25-36, 1995.[23] Kopac, J., Sali, S., “Tool-wear monitoring duringthe turning process”, Journal of Materials ProcessingTechnology, 113, 312-316, 2001.[24] Obikawa, T., Kaseda, C., Matsumura, T., Gong,W.G., Shirakashi, T., “Tool wear monitoring foroptimizing cutting conditions”, Journal of MaterialsProcessing Technology, 62, 374-379, 1996.[25] Szecsi, T., “Automatic cutting-tool conditionmonitoring on CNC lathes”, Journal of MaterialsProcessing Technology, 77, 247-254, 1995.[26] Lee, C.K., Shih, H.C., “Structure and corrosivewear resistans of plasma nitrided alloy steels”,Corrosion, 50, 848-856, 1994.[27] Choudhury, S.K., Ramesh, R., “On-line tool wearsensing and compensation in turning”, Journal ofMaterials Processing Technology, 49, 247-254, 1995.[28] Zhou, J.M., Andersson, M., Stahl, J.E., “Asystem for monitoring cutting tool spontaneous failurebased on stress estimation”, Journal of MaterialsProcessing Technology, 48, 231-237, 1995.[29] Gomayel, J.J., Bregger, K.D., “On-line tool wearsensing for turning operations”, ASME Journal ofEngineering for Industry, 44, 44-47, 1986.ÖZGEÇMISUfuk ÖZDEMIR28 Eylül 1972 tarihinde Istanbulda dogdu. Ilk, orta velise ögrenimini Istanbul’da tamamladiktan sonra, 1993yilinda Istanbul Teknik Üniversitesi MakinaMühendisligi bölümünden mezun oldu. 1998 yilindaayni üniversitede yüksek lisans egitimini tamamladi.1994 yilindan itibaren muvazzaf subay olarak HavaHarp Okulu Dekanliginda görev yapmakta olup,Istanbul Teknik Üniversitesi Makina Mühendisligibölümünde doktora çalismalarina devam etmektedir.Ilgilendigi konular CAD-CAM, Talasli Imalat veMakina Elemanlaridir.Muzaffer ERTENMuzaffer ERTEN 1946 yilinda Siirt’te dogdu. I.T.Ü.Makina Fakültesinden Yüksek Makina Mühendisiolarak mezun oldu. Doktorasini bitirdikten sonra 1994yilinda I.T.Ü. Makina Fakültesinde yardimci doçentkadrosuna atandi. Ingilizce bilmektedir. Evlidir ve ikiçocugu vardir. Ilgi alanlari; makina elemanlari, CAD-CAM, CNC tezgahlar, talasli imalat, takim tezgahlari,hizli prototip imalati, güvenilirlik, imalat ve kalitekontrol ve toplam kalite yönetimidir.ÖZDEMIR, ERTEN50