İklim Değişikliğinin Su Kaynakları Üzerine Etkisi - Doç.Dr. Ali UYUMAZ

1856-2004 yılları arasındaki küresel ortalama sıcaklık farkları. Küresel ortalamahava sıcaklıkları 1960-1990 yılları arasındaki verilere dayanmaktadır (IPCC, 2007).

MODEL GELĠġTĠRME YAPISIVERİLERSÖZELSENARYOLARSAYISALMODELLERVeriler: Geçmiş zamanlardan bilgiler, ULUSAL VE YERELSenaryo: Şimdiki zamanda sözel kurgular ULUSLARARASI, SRESModel: Geleceğin sayısal tahmini ve mühendislik, ekonomik ve sosyal çıkarımlar;ULUSLARARASI + ULUSAL

Dört adet temel SRES öykü çizgilerinin temsili gösterimi (IPCC, 2007)

Kırmızı noktalar uluslararası Küresel DolaĢım Modeli sonuçlarıSU VAKFISiyah noktalar DMĠ gözlem istasyonları

Ġstanbul ve civarı meteoroloji istasyonlarının bazılarının konumuBlack SeaMarmara SeaSU VAKFI

ULUSLARARASI MODELKDM VERİLERİ(Senayolar)ULUSAL MODEL(SU VAKFI)ULUSAL MODEL BĠLEġENLERĠALANSAL MODEL(BBF)ZAMAN MODELİ(Beyaz Markov)ALT ÖLÇEKLEME(Yağış)KURAKLIK ve RİSK(Yağış)HARİTALAMAÜST ÖLÇEKLEME(Yağış)HAVZALAMA(Yağış)MorfolojiJeolojiArazi kullanımıToprak sınıfıBitki örtüsüYerleşim alanlarıHİDROLOJİ(Akışlar)KURAKLIK ve RİSK(Akışlar)

AGIRLIK KATSAYISI ( W )BBF10A B CR 1R 2MesafeTeorik Bölgesel Bağımlılık Fonksiyonları1.000.80_________ OCAK_________ HAZIRAN0.600.40Florya Bölgesel Bağımlılık Fonksiyonu0.200.000 200 400 600 800 1000 1200 1400MESAFE ( KM )

Standart sapma (mm)Korelasyon katsayisiKucuk olma ihtimaliAylik ortalama yagis(mm)10.90.80.70.6GAMMA IYF = 1.1188 = 50.852660555045Senaryo (Üretilmis)GözlemGözlem ve senaryoaylık ortalama yağıĢları0.540Senaryo0.40.30.2Teorik ve gözlem yağıĢlarınıntoplam sıklık dağılım fonksiyonla3530Gözlem0.1Teorik00 50 100 150 200 250 300120Aylik Yagis (mm) [GOZLEM]11010090807060Senaryo (Üretilmis)GözlemGözlem ve senaryo aylıkstandart sapma miktarlarıHesap25200 2 4 6 8 10 120.60.50.40.30.2Aylar (Ocak . . . Aralik)Senaryo (Üretilmis)GözlemSenaryo (Üretilmis - ayarlanmis)Gözlem ve senaryo standartyağıĢları zaman bağımlılık fonksiyonlarStandart senaryoserisi504030200 2 4 6 8 10 12Aylar (Ocak . . Aralik)0.10Standart ve ayarlanmış senaryo serisiStandart gözlemserisi-0.10 5 10 15 20 25Lag

FrekansFrekans250400350200300150250200100150501005000 50 100 150 200 250 300Aylik yagislar (mm) (Gözlem)0-50 0 50 100 150 200 250 300 350 400Aylik yagislar (mm) (Senaryo üretimi)(a)Sıklık diyagramları (a) Gözlem, (b) Senaryo verisi(b)

TÜRKĠYE METEOROLOJĠ GÖZLEM ĠSTASYONLARI NUMARA VE KONUMLARI17024 1702642 17050 17052 17602 17604 17606170201761817622170221707417030170421760817054 176191705917061 17610170781704517612989181762417628170561706217033 176261703417037 170401763017632 17636176341706617069 1707217648 17650 1765298698988341708317119170701764698256 9824998349 17656176581708017085170841709717662 17664 97948980381708817666 17668171141768317086171101711217116 1711817681 1768217674 17676 17120 17679 1768017686 17688 176921712897250 974231768417129 17130 969771769017096 1709517100401711117695 1770217123 1712617135 17140 177121771617090 17094 177181709917145 17152 171501772217700 17704177201715517726 17728 9626217730 98514 1773217175 95677958931775695689177341774017160 1716217180 177429542595713 17760 1776217746 1774817750 1716517752 1775417778177641776817780952099850917184177661773617774 1777617784 177861720317186 17188 1719017191171961719317201172041779317796 17798 9851217802948041783394802 1780417806 17808 178101783517812172051722017790 177921719217172172211719917820 1782217828 17830 17836 17837 1784017843 94441 94613 946149438517844 1784617832 178471784893796 178689389717852 9372417824 1787017862 17864 178261787417244172501723217854 1786617234 17850 1786017280 1721038172371728217238 1724017871 17872 178809334317882178961790217265 17910 1791217900 17248179061725517285172331788417886 17890 17898179081791117914 17918 1792017892 1794417292172751724617936179509207117270172901792417926 17351 17940 1726117298 173001792817960 17964 17966179489851317294173401792217952 1795417979 17962 1796817296179561731017958179781798017981 17370173751733017380 17970 179741798417320179863626 28 30 32 34 36 38 40 42 44

Yılık ortalama buharlaĢma değiĢikliği (mm/gün). Gölgeli renk gelecektekibuharlaĢma WEM değiĢikliğini (2100), günümüzle (1980-2000)

Yıllık ortalama akıĢ değiĢikliği (mm/gün). Gölgeli renk gelecekte (2100 yılında)yıllık ortalama akıĢ ADO değiĢikliğini günümüze (1981-2000) kıyaslagöstermektedir. Kontur normalleĢtirilmiĢ akıĢ değiĢikliğini göstermektedir.

1960 – 1990 arasına kıyaslı yüzde değişimlerBir standart sapmadan daha küçük değişimler gri ile gösterilmiştir

abADO (m 3 /gün) ile benzeĢtirilmiĢ (a) günümüzdeki yıllık ortalama debi, (b) günümüzle karĢılaĢtırıldığında 2100 yılındakidebi değiĢikliği (%)

ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ VE SU ÇEVRĠMĠSera gazısalımlarıİklimSu çevrimi, su miktarı,kalitesi, ortalamadurum ve değişkenlikNüfus, hayatstandardı,ekonomi veteknolojiArazi kullanımıSu kaynakları yönetimiYiyecek talebiSu kullanımı

ArdıĢık toplam aylık akıĢlar (m 3 /sn)ArdıĢık toplam aylık akıĢlar (m 3 /sn)10090807060501971197219731974197519761977197819791980Durusu BH aylık akıĢları403020100O S M N M H T A E E K AAylar1009080706050401981198219831984198519861987198819891990DURUSU (TERKOS) GÖZLEM AKIġLARI3020100O S M N M H T A E E K AAylar

ArdıĢık toplam aylık akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam aylık akıĢ (m 3 /sn)140120100801981198219831984198519861987198819891990ÖMERLĠ GÖZLEM YAĞIġLARIÖmerli BH aylık akıĢları6040200O S M N M H T A E E K AAylar140120100801991199219931994199519961997199819992000ÖMERLĠ GÖZLEM AKIġLARI6040200O S M N M H T A E E K AAylar

Yukarıda Su Vakfı tarafından hali hazırda geliĢtirilmekte olan iklim modeli yazılımının kullanıcı arayüzü görülmektedir. Burada bulunan üç damladan birincisi hesaplanması istenilen meteorolojikveya hidrolojik (akıĢ, taĢkın, kuraklık, yeraltı suyu beslenmesi, vb.) büyüklüklerin seçilmesinisağlamaktadır. Ġkinci damla dünyanın kullandığı ve Hükümetler-arası Ġklim DeğiĢikliği Paneli’nin(Inter-governmental Panel on Climate Change, IPCC) tavsiye ettiği senaryo alternatifleriarasından seçim yapmayı ve nihayet üçüncü damla da dünyanın saygın 7 değiĢik merkezindeyapılmıĢ olan Küresel DolaĢım Modeli’nin seçenekleri arasından istenilenin belirlenmesinisağlamaktadır.

Bu yazılım vasıtası ile Türkiye’de istenen bir Ģehrin gösterilen pencereden seçilmesi ile2100 yılına kadar aylık olarak tüm meteoroloji ve hidroloji bilgilerine ulaĢmakmümkündür. Ayrıca her hangi bir ilçenin (veya köyün veya merak edilen noktanın)enlem ve boylamı girilerek aynı meteorolojik ve hidrolojik değiĢkenlerin bu nokta içindeğerlerini 2100 yılına kadar aylık olarak üretmek mümkündür.

YağıĢ (mm)Yagýs (mm)ULUSAL ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ MODEL VE YAZILIM SONUÇLARIFlorya Ayamama Deresi, Ġkitelli civarı (NCAR-PCM SRES A2)350300NCARPCM-SRES-A2Istasyon No: 1763625020015010050020 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 240Aylar2000 2005 2010 2015 2020AylarYıllarSU VAKFI

Yagis (mmm)SU VAKFI ULUSAL ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ MODELĠ3503002502009NCARPCM-A2Istasyon No: 17636FLORYA20015010050SU VAKFI00 200 400 600 800 1000 1200AYLAR

Yagis (mm)SU VAKFI ULUSAL ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ MODELĠ3503002502009EH40PYC-B2Istasyon No: 17636FLORYA2001501005000 200 400 600 800 1000 1200AYLARSU VAKFI

YağıĢ (mm)Yagis (mm)ULUSAL ĠKLĠM DEĞĠġĠKLĠĞĠ MODEL VE YAZILIM SONUÇLARIFlorya Ayamama Deresi, Ġkitelli civarı (Max Planck B2)350300250EH40PYC-SRES- B2Istasyon No: 17636Max Plank KüreselModel2001501005000 20 40 60 80 100 120 140 160 180 200 220 2402000 2005 2010 2015 2020AylarYıllarSU VAKFI

Önceki 4 Ģekilde Su Vakfı tarafından geliĢtirilen ulusal iklimdeğiĢikliği modeline göre, 2100 yılına kadar olan aylık yağıĢdeğiĢimlerinden, sadece 20 yıl (240 ay) süresince ortaya çıkabilecekyağıĢ miktarları gösterilmektedir.Burada ilk aĢırı yağıĢların 2009 yılında olacağı kırmızı çizgi ilegösterilmiĢtir. Ancak 2014 yılında da Ģimdikinden daha büyük yağıĢlarınortaya çıkacağı ikinci kırmızı çizgiden anlaĢılmaktadır. Buna göre gereklitedbirlerin Ģimdiden alınmasında yarar vardır. Su Vakfı tavsiyesi olaraktaĢkın potansiyeli olan her derede TAġKIN RĠSK HARĠTA’larınınĢimdiden çıkarılarak hangi risk seviyelerinde hangi su seviyelerineeriĢileceğinin belirlenmesi gereklidir. Böyle bir çalıĢma sadece yerelyöneticilerin iĢini kolaylaĢtırmakla kalmayacak, sigorta Ģirketleri vebirçok kamu kuruluĢunun geleceğe yönelik yapacağı stratejikplanlamalarına bir esas teĢkil edecektir.SU VAKFI

Yagis (mm)GÖZTEPE11001000900HADCM3A2B SenaryosuIstasyon No: 17062GOZTEPEGOZTPE8007006005004002000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100Yillar2009 yılına göre Avrupa yakasındaki Florya (Ġkitelli) konumuna göreGöztepe civarında yağıĢlar daha az olmuĢtur ancak 2012 ve 2015-2016yıllarında burada daha fazla yağıĢlar ortaya çıkabilecek. Politikacı veyerel yöneticiler Su Vakfı tarafından uyarılmaktadır.SU VAKFI

ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)10009008007006005004002001200220032004200520062007200820092010FLORYA EH4OPYC-A29008007006005004002001200220032004200520062007200820092010GOZTEPE EH4OPYC-A23003002002001001000140012001000800600O S M N M H T A E E K AAylar2011201220132014201520162017201820192020FLORYA EH4OPYC-A2a012001000800600O S M N M H T A E E K AAylar2011201220132014201520162017201820192020GOZTEPE EH4OPYC-A24004002002000O S M N M H T A E E K AAylar0O S M N M H T A E E K AAylar

ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)9008007006005004003002021202220232024202520262027202820292030FLORYA EH4OPYC-A210009008007006005004003002021202220232024202520262027202820292030GOZTEPE EH4OPYC-A220020010010001000900800700600500400O S M N M H T A E E K AAylar2031203220332034203520362037203820392040FLORYA EH4OPYC-A2c01000900800700600500400O S M N M H T A E E K AAylar2031203220332034203520362037203820392040GOZTEPE EH4OPYC-A23003002002001001000O S M N M H T A E E K AAylard0O S M N M H T A E E K AAylar

ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)9008007006005004002041204220432044204520462047204820492050FLORYA EH4OPYC-A210009008007006005004002041204220432044204520462047204820492050GOZTEPE EH4OPYC-A23003002002001001000O S M N M H T A E E K AAylare0O S M N M H T A E E K AAylar

dac

abcd

Ardisik toplam aylik yagis (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)Ardisik toplam aylik yagis (mm)Ardisik toplam aylik yagis (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)10009008007006005004002001200220032004200520062007200820092010DURUSU (TERKOS) HADCM3-A210009008007006005004002011201220132014201520162017201820192020DURUSU (TERKOS) HADCM3-A23003002002001001000O S M N M H T A E E K AAylar0O S M N M H T A E E K AAylar9008007006005004002021202220232024202520262027202820292030DURUSU (TERKOS) HADCM3-A210009008007006005004002031203220332034203520362037203820392040DURUSU (TERKOS) HADCM3A23002001000O S M N M H T A E E K AAylar3002001000O S M N M H T A E E K AAylar9008007006005004002041204220432044204520462047204820492050DURUSU (TERKOS) HADCM3-A23002001000O S M N M H T A E E K AAylar

ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢık toplam aylık yağıĢ (mm)1400120010008006002001200220032004200520062007200820092010ÖMERLĠ HADCM3A210009008007006005004002011201220132014201520162017201820192020ÖMERLĠ HADCM3A24002000300200100O S M N M H T A E E0K OAS M N M H T A E E K AAylarAylar1200100080060040020002021202220232024202520262027202820292030ÖMERLĠ HADCM3A212001000800600400200ÖMERLĠ HADCM3A20O S M N M H T A E E K O A S M N M H T A E E K AAylarAylar2031203220332034203520362037203820392040120010008006002041204220432044204520462047204820492050ÖMERLĠ HADCM3A24002000O S M N M H T A E E K AAylar

ArdıĢık toplam aylık akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam aylık akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam aylık akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam aylık akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam aylık akıĢ (m 3 /sn)70605040302001200220032004200520062007200820092010DURUSU (TERKOS) HADCM3-A2605040302011201220132014201520162017201820192020DURUSU (TERKOS) HADCM3-A220201010050454035302520O S M N M H T A E E K AAylar2021202220232024202520262027202820292030aDURUSU (TERKOS) HADCM3-A207060504030O S M N M H T A E E K AAylarb2031203220332034203520362037203820392040DURUSU (TERKOS) HADCM3-A215201050cO S M N M H T A E E K AAylar100dO S M N M H T A E E K AAylar504540353025202041204220432044204520462047204820492050DURUSU (TERKOS) HADCM3-A2151050O S M N M H T A E E K AAylar

ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)16014012010080602001200220032004200520062007200820092010ÖMERLĠ HADCM3-A21009080706050402011201220132014201520162017201820192020ÖMERLĠ HADCM3-A2403020201001201008060O S M N M H T A E E K AÖMERLĠ Aylar HADCM3-A22021202220232024202520262027202820292030a01401201008060O S M N M H T A E E K AÖMERLĠ Aylar HADCM3-A22031203220332034203520362037203820392040b40200O S M N M H T A E E K AAylar40200O S M N M H T A E E K AAylar12010080602041204220432044204520462047204820492050ÖMERLĠ HADCM3-A240cd200O S M N M H T A E E K AAylar

ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)302520Sene 2023HADCM-A2DüzdereKuzuludereBüyükdereElmalıdereSultanbahçedereKazanderePabuçdere35302520Sene 2023NCARPCM-A2DüzdereKuzuludereBüyükdereElmalıdereSultanbahçedereKazanderePabuçdere15151010550O S M N M H T A E E K AAylar0O S M N M H T A E E K AAylar35302520Sene 2023EH40PYC-A2DüzdereKuzuludereBüyükdereElmalıdereSultanbahçedereKazanderePabuçdere35302520Sene 2023CCCMA-A2DüzdereKuzuludereBüyükdereElmalıdereSultanbahçedereKazanderePabuçdere15151010550O S M N M H T A E E K AAylarb0O S M N M H T A E E K AAylar

ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)ArdıĢık toplam akıĢ (m 3 /sn)120100Sene 2023EH40PYC-A2ÖmerliDarlıkMelenElmalı807060Sene 2023CCCMA-A2ÖmerliDarlıkMelenElmalı8050604020d403020100O S M N M H T A E E K AAylar0O S M N M H T A E E K AAylar807060Sene 2023HADCM-A2ÖmerliDarlıkMelenElmalı807060Sene 2023NCARPCM-A2ÖmerliDarlıkMelenElmalı505040403030202010100O S M N M H T A E E K AAylar0O S M N M H T A E E K AAylar

Florya yağıĢ istasyonu risk hesaplamalarıİstasyonlarp=0.95NCARPCM-A2NCARPCM-B2NCARPCM-A1BNCARCSM-A2HADCM3-B2HADCM3-A2BHADCM3-A2CCCMA-A2EH4OPYC-A2EH4OPYC-B2HADCM3-PRECKuraklık süresi (ay) 19.8 19.8 19.8 19.8 19.4 20.1 18.8 20.1 19.4 20.1 19.4OrtalamaŞiddeti (mm) 1513.4 1496.2 1471.3 1427.0 1471.3 1483.4 1489.9 1483.2 1468.0 1513.8 1452.6Dönüş aralığı (ay) 1.1 1.1 1.1 1.1 1.0 1.1 1.0 1.1 1.0 1.1 1.1FLORYAOrtanca(Medyan)Kuraklık süresi (ay) 14.0 12.0 14.0 12.0 12.0 10.5 12.0 12.0 12.0 15.0 12.0Şiddeti (mm) 1099.3 953.4 1048.0 886.4 936.8 770.8 982.9 859.7 957.8 1119.3 900.8Dönüş aralığı (ay) 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0StandartsapmaKuraklık süresi (ay) 18.9 19.1 19.4 19.2 18.9 23.7 18.9 21.0 18.4 17.8 22.7Şiddeti (mm) 1466.5 1448.0 1435.0 1390.5 1430.5 1737.7 1495.4 1562.8 1414.3 1379.4 1716.2Dönüş aralığı (ay) 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.3 0.0 0.3 0.3 0.3 0.3

Durusu (Terkos) kuraklık sonuçlarıÖzelliklerHADCM3A2HADCM3A2BHADCM3B2HADCM3A2CNCARCSMA2NCARPCMA1BNCARPCMA2NCARPCMB2EH4OPYCB2EH4OPYCA2CCCMAA2p=0.95Kuraklık süresi(ay) 20.1 20.1 20.5 19.4 19.1 19.8 20.5 19.8 20.1 21.3 20.1Ortalamaġiddeti (mm)157.2155.5149.3145.4164.2157.3158.6152.5169.4157.8142.5DönüĢ aralığı (ay) 1.1 1.1 1.1 1.0 1.0 1.1 1.1 1.1 1.1 1.1 1.1Ortanca(Medyan)Kuraklık süresi(ay) 14.0 13.0 15.0 13.5 12.0 16.0 14.0 17.0 15.0 15.0 16.0ġiddeti (mm)105.2 94.4115.3 98.0113.0121.9113.4104.5120.4111.0118.0DönüĢ aralığı (ay) 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0StandartsapmaKuraklık süresi(ay) 19.0 19.3 21.8 19.1 18.1 15.5 17.3 17.4 18.2 20.4 18.7ġiddeti (mm)148.2153.0153.7142.4160.6123.9133.6136.7154.4149.1134.9DönüĢ aralığı (ay) 0.3 0.3 0.4 0.2 0.1 0.2 0.4 0.3 0.3 0.4 0.3(p=0.90OrtalamaKuraklık süresi(ay) 10.0 10.5 10.4 10.1 9.5 10.7 10.1 10.2 10.6 10.3 10.1ġiddeti (mm) 47.8 54.9 51.4 50.2 51.4 57.0 52.7 52.4 52.4 52.5 50.2DönüĢ aralığı (ay) 1.1 1.2 1.2 1.1 1.1 1.2 1.1 1.1 1.2 1.1 1.1Ortanca(Medyan)StandartsapmaKuraklık süresi(ay) 6.0 7.0 7.0 7.0 6.0 7.0 7.0 7.0 7.0 7.0 6.5ġiddeti (mm) 40.7 41.0 43.7 36.5 34.6 42.0 43.8 37.3 37.3 40.6 33.7DönüĢ aralığı (ay) 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0 1.0Kuraklık süresi(ay) 9.4 10.3 9.7 9.1 10.9 9.5 8.9 9.4 9.8 9.7 9.9ġiddeti (mm) 46.3 55.2 49.4 46.1 61.7 52.0 45.9 51.1 50.6 51.5 49.4DönüĢ aralığı (ay) 0.4 0.4 0.4 0.4 0.3 0.5 0.4 0.4 0.4 0.4 0.3

HAVZA ADICCCMA-A2EH4OPYC-A2Risk seviyesi = 0.95NCARPCM-B2AVRUPAHADCM3-B2HADCM3-A2NCARPCM-A1BDurusu 70 80 80 100 70 60Büyükçekmece65 63 73 80 70 100Sazlıdere 79 88 79 98 97 140Mutludere 34 39 64 28 30 40ASYAÖmerli 80 110 95 70 110 140Darlık 80 80 62 60 78 120Elmalı 62 84 82 80 80 72Melen 140 80 78 80 80 100HAVZA ADICCCMA-A2EH4OPYC-A2Risk seviyesi = 0.90NCARPCM-B2AVRUPAHADCM3-B2HADCM3-A2NCARPCM-A1BDurusu 48 62 48 52 43 58Büyükçekmece61 37 35 50 59 59Sazlıdere 61 41 46 46 48 58Mutludere 63 52 63 58 53 38ASYAÖmerli 46 37 50 36 60 53Darlık 61 53 50 60 59 58Elmalı 60 40 40 45 50 52Melen 68 57 42 62 62 62

SIKLIKF(x)SIKLIKF(x)p=0.95 kesim seviyesi kuraklık süreleri181CCCMA-A2p=0.95 kesim seviyesi kuraklık süreleri121EH4OPYC-A2160.90.91412Durusu (Terkos)Gamma Dağılımı = 1.0112 = 19.91970.80.7108TerkosGamma Dagılimi = 1.2585 = 16.9110.80.70.60.6100.560.580.40.460.340.340.220.2200 20 40 60 80Kuraklık süreleri (ay)0.1GözlenenGamma KDF00 20 40 60 80Kuraklık süreleri (ay)00 20 40 60 80Kuraklık süreleri (ay)0.1GözlenenGamma kdf00 20 40 60 80Kuraklık süreleri (ay)Durusu (Terkos) havzası değiĢik senaryo yağıĢları risk grafikleri

SIKLIKF(x)SIKLIKF(x)p=0.95 kesim seviyesi kuraklık süreleri161CCCMA-A2p=0.95 kesim seviyesi kuraklık süreleri181EH4OPYC-A214Ömerli0.9160.91210Gamma Dağılımı = 1.0827 = 18.94170.80.70.61412ÖmerliGamma Dağılımı = 1.2055 = 16.41570.80.70.61080.50.560.480.440.30.2640.30.2200 20 40 60 80Kuraklık süreleri (ay)0.1GözlenenGamma KDF00 20 40 60 80Kuraklık süreleri (ay)200 50 100 150Kuraklık süreleri (ay)0.1GözlenenGamma KDF00 50 100 150Kuraklık süreleri (ay)Ömerli havzası değiĢik senaryo yağıĢları risk grafikleri

Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)6HADCM-A2 - DURUSU (TERKOS) - RĠSK SEVĠYESĠ =0.512HADCM-A2 - ÖMERLĠ - RĠSK SEVĠYESĠ =0.55.55104.5483.532.521.512000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILa64202000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILb25HADCM-A2 - DURUSU (TERKOS) - RĠSK SEVĠYESĠ =0.825HADCM-A2 - ÖMERLĠ - RĠSK SEVĠYESĠ =0.82020151510105502000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILc02000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILdHADCM-A2 senaryosuna göre kuraklık süreleri

Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)6EH40PYC-A2 - DURUSU (TERKOS) - RĠSK SEVĠYESĠ =0.511EH40PYC-A2 - ÖMERLĠ - RĠSK SEVĠYESĠ =0.55.510594.582043.532.521.512000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILEH40PYC-A2 - DURUSU (TERKOS) - RĠSK SEVĠYESĠ =0.8a76543212000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YIL25bEH40PYC-A2 - ÖMERLĠ - RĠSK SEVĠYESĠ =0.818162014121510810645202000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILc02000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILd

Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)Kuraklık süresi (Ay)45EH40PYC-A2 - DURUSU (TERKOS) - RĠSK SEVĠYESĠ =0.950HADCM-A2 - ÖMERLĠ - RĠSK SEVĠYESĠ =0.9404535403025201510502000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YIL80eEH40PYC-A2 - DURUSU (TERKOS) - RĠSK SEVĠYESĠ =0.95353025201510502000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YIL80fEH40PYC-A2 - ÖMERLĠ - RĠSK SEVĠYESĠ =0.95707060605050404030302020101002000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILg02000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILhEH40PYC-A2 senaryosuna göre kuraklık süreleri

Kuraklık Ģiddeti (m 3 /sn)Kuraklık Ģiddeti (m 3 /sn)Kuraklık Ģiddeti (m 3 /sn)Kuraklık Ģiddeti (m 3 /sn)0HADCM-A2 - DURUSU (TERKOS) - RĠSK SEVĠYESĠ =0.50HADCM-A2 - ÖMERLĠ - RĠSK SEVĠYESĠ =0.5-2-2-4-4-6-8-6-8-10-122000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILa-10-12-14-16-18-202000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILb0HADCM-A2 - DURUSU (TERKOS) - RĠSK SEVĠYESĠ =0.950HADCM-A2 - ÖMERLĠ - RĠSK SEVĠYESĠ =0.95-100-100-200-200-300-400-300-400-500-500-600-700-800-900-6002000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILg-10002000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050YILHADCM-A2 senaryosuna göre kuraklık eksikliklerih

Sıcaklık o CSıcaklık o CSıcaklık o CSıcaklık o C20HADCM-A2 - FLORYA20HADCM-A2 - GÖZTEPE19.519.5191918.51817.518.5181717.516.52000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050Yıla172000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050Yılb15.5HADCM-A2 - FLORYA15.5HADCM-A2 - GÖZTEPE151514.514.5141413.513.5131312.52000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050Yılc12.52000 2005 22010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050Yıld

Sıcaklık o CSıcaklık o C15.5EH40PYC-A2 - FLORYA15.5EH40PYC-A2 - GÖZTEPE151514.514.5141413.513.5131312.512.5122000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050Yıla122000 2005 2010 2015 2020 2025 2030 2035 2040 2045 2050Yılb

Nispi nem (%)Nispi Nem (%)90FLORYA HADCM3-A2858075706560552000 2010 2020 2030 2040 2050YIL/AY95GÖZTEPE HADCM3-A290858075706560552000 2010 2020 2030 2040 2050YIL/AY

Ġklim değiĢikliği yüzey akıĢı haritası

Tatlı su varlığı eğilimleri

Yıllık kiĢi baĢı su miktarı (UNDEP, 2002)

Ġklim değiĢikliği kuraklık durumları (Lehner, 2005)

abcd

efg

abcd

efg

YağıĢ (mm/yıl)YıllarAkdeniz Ġç Anadolu Karadeniz DoğuAnadolu GüneydoğuAnadolu Ege Marmara Türkiye2001 496.25 582.08 650.10 532.19 460.11 568.82 604.65 556.322002 507.60 602.39 691.70 599.40 511.37 576.54 616.23 586.462003 500.88 602.43 703.44 612.37 509.25 576.84 620.51 589.392004 477.87 573.26 635.03 503.44 438.86 537.81 574.49 534.392005 448.50 536.61 612.59 498.80 433.83 511.10 550.94 513.202006 461.86 535.17 598.13 512.19 452.19 502.57 529.11 513.032007 479.54 572.23 655.55 548.48 474.05 537.53 579.68 549.582008 511.98 610.99 712.49 630.18 538.40 562.91 604.86 595.972009 450.75 533.61 605.40 497.20 427.14 518.72 553.38 512.312010 513.62 591.13 655.64 565.51 495.78 571.33 597.93 570.142011 608.81 702.15 767.73 643.47 571.47 667.38 699.64 665.812012 425.52 497.51 564.39 485.71 418.87 482.31 509.26 483.372013 416.08 481.93 553.84 488.52 420.06 467.08 495.73 474.752014 453.58 534.82 621.08 554.47 477.33 488.31 518.41 521.142015 460.47 545.48 621.99 534.19 452.88 519.89 553.01 526.842016 416.96 512.08 598.15 473.75 389.48 512.36 556.54 494.192017 354.10 442.58 519.31 407.89 331.21 439.64 480.74 425.072018 446.32 518.60 584.47 493.83 432.96 507.89 538.38 503.212019 539.63 618.39 701.18 645.46 565.23 564.52 591.93 603.762020 455.15 534.59 617.44 528.86 456.66 495.68 526.07 516.352021 571.67 647.67 723.72 648.72 577.56 604.38 629.77 629.072022 442.49 510.09 568.97 487.88 423.53 497.37 526.96 493.902023 478.32 564.97 642.00 539.93 457.12 546.75 582.45 544.512024 474.71 545.75 605.98 523.75 453.11 530.71 557.96 527.432025 520.40 617.24 699.06 597.05 507.04 584.18 621.14 592.30

YağıĢ Hacmi (Mm 3 /yıl)YıllarAkdeniz Ġç Anadolu Karadeniz DoğuAnadolu GüneydoğuAnadolu Ege Marmara Türkiye2001 61002.53 87894.71 93313.53 88043.04 27227.63 44937.07 40696.64 433648.142002 62397.68 90960.62 99284.86 99162.89 30260.68 45546.40 41476.13 457146.662003 61571.91 90967.60 100970.38 101307.50 30135.64 45570.64 41764.18 459430.402004 58743.25 86562.18 91149.67 83287.08 25969.86 42487.22 38666.57 416559.912005 55132.24 81027.41 87928.75 82519.45 25672.43 40377.25 37081.69 400035.512006 56775.19 80810.27 85853.38 84735.47 26758.52 39703.16 35612.46 399908.022007 58948.13 86406.68 94096.17 90739.15 28052.46 42464.82 39015.78 428398.072008 62936.27 92259.44 102268.01 104255.07 31860.12 44470.16 40710.53 464560.422009 55409.59 80574.51 86897.53 82255.44 25276.36 40978.61 37245.60 399348.552010 63138.01 89260.78 94109.00 93555.69 29338.34 45135.06 40244.43 444420.652011 74839.53 106024.87 110197.79 106452.94 33817.38 52723.32 47090.21 518998.082012 52307.95 75124.50 81011.13 80353.80 24786.95 38102.12 34275.93 376783.992013 51147.18 72772.04 79497.03 80818.78 24857.67 36899.04 33365.48 370066.862014 55757.65 80758.06 89147.67 91728.82 28246.28 38576.19 34892.23 406230.302015 56604.14 82367.51 89278.23 88373.65 26799.48 41071.53 37220.68 410674.122016 51255.16 77324.78 85856.98 78375.94 23047.82 40476.18 37458.16 385219.752017 43528.25 66829.15 74539.96 67479.21 19599.52 34731.43 32356.80 331338.542018 54864.31 78309.22 83893.24 81696.91 25620.55 40123.56 36235.93 392249.252019 66334.63 93377.41 100645.53 106782.05 33448.24 44597.30 39840.63 470634.102020 55950.75 80723.54 88625.26 87493.16 27023.05 39159.06 35407.77 402496.072021 70273.44 97798.53 103880.62 107322.04 34177.80 47746.23 42387.48 490361.222022 54393.90 77023.44 81668.86 80712.43 25062.76 39292.01 35467.41 384993.232023 58798.82 85310.35 92150.11 89324.48 27050.38 43193.57 39202.41 424442.592024 58355.17 82407.90 86980.43 86647.72 26813.33 41925.89 37554.27 411127.992025 63971.23 93203.75 100341.18 98773.47 30004.46 46149.85 41806.25 461698.34

YıllarAkıĢ hacmi (Mm 3 /yıl)Akdeniz Ġç Anadolu Karadeniz DoğuAnadolu GüneydoğuAnadolu Ege Marmara Türkiye2001 21350.88 30763.15 32659.74 30815.06 9529.67 15727.98 14243.82 151776.852002 21839.19 31836.22 34749.70 34707.01 10591.24 15941.24 14516.65 160001.332003 21550.17 31838.66 35339.63 35457.63 10547.47 15949.72 14617.46 160800.642004 20560.14 30296.76 31902.38 29150.48 9089.45 14870.53 13533.30 145795.972005 19296.28 28359.60 30775.06 28881.81 8985.35 14132.04 12978.59 140012.432006 19871.32 28283.59 30048.68 29657.41 9365.48 13896.11 12464.36 139967.812007 20631.85 30242.34 32933.66 31758.70 9818.36 14862.69 13655.52 149939.322008 22027.70 32290.81 35793.80 36489.27 11151.04 15564.55 14248.68 162596.152009 19393.36 28201.08 30414.14 28789.41 8846.73 14342.51 13035.96 139771.992010 22098.30 31241.27 32938.15 32744.49 10268.42 15797.27 14085.55 155547.232011 26193.83 37108.70 38569.23 37258.53 11836.08 18453.16 16481.57 181649.332012 18307.78 26293.57 28353.90 28123.83 8675.43 13335.74 11996.58 131874.402013 17901.51 25470.21 27823.96 28286.57 8700.19 12914.67 11677.92 129523.402014 19515.18 28265.32 31201.68 32105.09 9886.20 13501.67 12212.28 142180.602015 19811.45 28828.63 31247.38 30930.78 9379.82 14375.04 13027.24 143735.942016 17939.30 27063.67 30049.94 27431.58 8066.74 14166.66 13110.36 134826.912017 15234.89 23390.20 26088.99 23617.73 6859.83 12156.00 11324.88 115968.492018 19202.51 27408.23 29362.63 28593.92 8967.19 14043.25 12682.57 137287.242019 23217.12 32682.09 35225.94 37373.72 11706.88 15609.05 13944.22 164721.932020 19582.76 28253.24 31018.84 30622.61 9458.07 13705.67 12392.72 140873.632021 24595.70 34229.48 36358.22 37562.71 11962.23 16711.18 14835.62 171626.432022 19037.86 26958.21 28584.10 28249.35 8771.96 13752.20 12413.59 134747.632023 20579.59 29858.62 32252.54 31263.57 9467.63 15117.75 13720.84 148554.912024 20424.31 28842.77 30443.15 30326.70 9384.66 14674.06 13143.99 143894.802025 22389.93 32621.31 35119.41 34570.72 10501.56 16152.45 14632.19 161594.42

Akis (Mm 3 )6 x 104 NCARCSM - A2Karadeniz; Akdeniz; Ege; MarmaraIc Anadol; GuneyD; Dogu Anadolu;5432102000 2010 2020 2030 2040 2050 2060 2070 2080 2090 2100Yillar

cdab

Ortalama yıllık yağış2001-2100Marmara15%Akdeniz17%Ege15%İç Anadolu9%GDA14%DA12%Karadeniz18%Marmara9%Ege10%Ortalama yıllık akışlar2001-2100Akdeniz18%GDA7%İç Anadolu13%DA19%Karadeniz24%

ArdıĢıkk toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢıkk toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢıkk toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢıkk toplam aylık yağıĢ (mm)ArdıĢıkk toplam aylık yağıĢ (mm)10009008007006005004002001200220032004200520062007200820092010DĠCLE HADCM3-A2120010008006002011201220132014201520162017201820192020DĠCLE HADCM3-A23004002001002000O S M N M H T A E E K AAylar0O S M N M H T A E E K AAylar80070060050040030020010002021202220232024202520262027202820292030DĠCLE HADCM3-A2O S M N M H T A E E K AAylar90080070060050040030020010002031203220332034203520362037203820392040DĠCLE HADCM3-A2O S M N M H T A E E K AAylar8007006005004002041204220432044204520462047204820492050DĠCLE HADCM3-A23002001000O S M N M H T A E E K AAylar

SIKLIKF(x)SIKLIKF(x)p=0.90 kesim seviyesi kuraklık süreleri451CCCMA-A2p=0.90 kesim seviyesi kuraklık süreleri401EH4OPYC-A240353025201510MarmaraGamma Dağılımı = 1.1527 = 8.82430.90.80.70.60.50.40.30.2353025201510MarmaraGamma Dağılımı = 1.1886 = 8.63970.90.80.70.60.50.40.30.2500 20 40 60Kuraklık süreleri (ay)0.1GözlenenGamma KDF00 20 40 60Kuraklık süreleri (ay)500 20 40 60Kuraklık süreleri (ay)0.1GözlenenGamma KDF00 20 40 60Kuraklık süreleri (ay)Marmara bölgesi değiĢik senaryo yağıĢları risk grafikleri

SONUÇLAR, YORUMLAR, ÇIKARIMLARBu çalıĢma sırasında Ġstanbul su kaynakları ile ilgili olarak 2050 yılına kadar aylıkesasta yağıĢ ve akıĢ öngörüleri yapılmıĢtır.Yapılan bu çalıĢmaya göre Ġstanbul’da kiĢi baĢına 2050 yılına kadar kullanım suyundaartıĢın % 7 civarında olacağı öngörülmektedir,Ġklim değiĢikliği sadece su talebini değil aynı zamanda su arzını da dolaylı olarakhesaplamalara katmaktadır.Artık geçmiĢ verilerin geleceği istatistik ortalamalar bakımından bile temsil edemeyeceğivar sayılmalıdır, çünkü hesaplamalara iklim değiĢikliğinin katılması gelecekte yağıĢ-akıĢmiktarlarında bazı yer ve yörelerde artıĢ eğilimlerinin ortaya çıkabileceğinigöstermektedir,Yapılan bu proje çalıĢmasında elde edilen yağıĢ-akıĢ senaryo verilerinin planlamalardagöz önünde tutulması tavsiye edilmektedir,

Bu nedenle yapılan bu proje çalıĢmasında elde edilen yağıĢ-akıĢ senaryo verilerininplanlamalarda göz önünde tutulması tavsiye edilmektedir,Burada elde edilen sonuçların en erken 5 en geç 10 yıl sonra dünyanın değiĢikmerkezlerinde daha da iyileĢtirilerek geliĢtirilen senaryo verilerinin elde edilmesi ilegeliĢtirilen modelinde güncelleĢtirilerek yeniden hesapların yapılması da tavsiye edilir,Ġklim değiĢikliğinin muhtemel etkilerini yansıtmak üzere tasarlanan sel boyutları %10-15 artırılması tavsiye edilmektedirBu projenin değiĢik bölümlerinde su temin yöneticilerine kuraklık Ģartları ve devametme ihtimali ile iklim değiĢikliğinin boyutu hakkında farklı varsayımlara göre bilgiverilmiĢtir. Yöneticiler bu bilgiyi geçici kaynak eklemek ya da su kullanımı üzerindekisınırlamaları artırmak için iyileĢtirme planlarını hazırlatıp gerekip gerekmediğine kararvermek için kullanmalıdırlar,Ġstanbul BüyükĢehir Belediyesi (ĠBB) ve ĠSKĠ yapılan bu çalıĢmanın sonuçlarındanözellikle Ġstanbul su kaynaklarına olabilecek etkilerin 2050 yılına kadar nasılolabileceğinin önceden belirlenmesi ve ona göre gerekli planlamaların yapılması yolunagitmeyi düĢünmelidir.

1) Arza yönelik uyarlama teknikleri: Kurumsal yapıların, iĢletme kurallarının vekurumsal düzenlemelerin değiĢtirilmesi bu teknikler arasındadır. Arza yönelikuyarlama örnekleri arasında, kuraklık ve sele karĢı alınan önlemlerin arttırılması,tüketicilere yönelik su toplama ve dağıtım alt yapısının tadilatı veya geniĢletilmesigelir.2) Talebe yönelik uyarlama teknikleri: Bunlar suyun riske karĢı koruma talebinideğiĢtiren ve kurumsal değiĢiklikleri de içeren tekniklerdir. Bu teknikleri, su talebiyönetimini (mesela, sulamada idareli su tüketimini ve fiyatlandırma giriĢimleriniözendirmek, su tahsislerinin değiĢtirilmesi ve yapısal olmayan kuraklık ve sel yönetimönlemlerini (arazi kullanımı ile ilgili önlemler) içermektedir.

Su ile ilgili kurum/kuruluĢların kapasitesi: Su idarelerinin önlem alma yetkisi,vasıflı personel, su idaresinin değiĢen Ģartlara uyarlanabilme konusunda geniĢ birseçenek yelpazesini değerlendirme kabiliyet ve yetkisi (arz ve talebe bağlı müdahalelerdahil, fakat bununla kısıtlı kalmayan), seçenekli politikaların değerlendirilmesinde, çokamaçlı planlama ve değerlendirme süreçlerini kullanma kabiliyet ve yetkisi; ihtilaflannçözümü için usuller; gerçekten baĢarılı olan uygulamalan tespit etmek için politika veprojelerin ardından ciddi analizleri yapma arzusu (OECD, 1985),Su yönetimine açık olan seçenekleri kısıtlayan (olumlu veya olumsuz) suidaresi hukuku: Doğal olarak, ihtiyaçlar değiĢtikçe kanunlar da değiĢir, fakat budeğiĢmelerin seyri yavaĢ olup ihtiyaçların gerisinde kalmaktadır. Pek çok ülkede, suidaresi hukuku artan bir çevre korumaya doğru kaymaktadır. Eğer bu hareketsürdürülebilir su yönetimine karĢı artan bir ilgiyi iĢaret ederse (bunun tanımlanması neolursa olsun), iklim değiĢikliğine uyarlanma (adapte olma) fırsatları artmıĢ bulunmaktadır,Ülkelerin zenginliği (yani, doğal kaynaklar ve eko-sistemleri), insan kaynaklısermaye (özellikle su idare ve kontrol sistemleri) ve insan sermayesi (vasıflı personeldahil), uyarlamaya para tahsis etme kabiliyetini tayin eden unsurlardır. Ülkenin içindekinüfus grupları ve bölgeler arasında ve ülkeler arasında zenginliğin havale etme kabiliyetive arzusu buna dahil olmalıdır. Bu faktör, daha yoksul ülkelerde iklim değiĢikliğineuyarlamayı kısıtlayan en önemli etkendir,

Teknolojinin geliĢmiĢliği, yaygınlaĢmasını (veya tekelleĢmesini) özendirençerçeve, özellikle kuraklığa dirençli bitki türlerinin bio-mühendislik yoluyla üretilmesi vedeniz suyunun tuzsuzlaĢtınlmasına yönelik teknikler. Son yıllarda bu konuda ĠBB’yebağlı ĠSKĠ idaresi ileriye yönelik adımlar atmıĢtır,Ġnsan nüfûsunun, ağır iklim olaylara veya iklim değiĢikliğine intikal olarakikamet veya iĢyerlerini değiĢtirme kabiliyeti: Bu unsur, sahil veya ada bölgelerindebüyük öneme sahiptir. Ancak, özellikle dünyanın tropik adalarında,nüfus hareketliliğinüfus artıĢlan tarafından engellenmektedir,Ġklim değiĢikliğinin hızı, toplumların uyarlama ve su idaresi uygulamakabiliyetlerini tayin eden önemli bir unsurdur. DeğiĢmenin hızı ve yığıĢımlı büyüklüğü,doğrusal olmayan (non-linear) biçimlerde topluma olan tesirini etkilemektedir,Söz konusu intikalde, yönetim düzenlemelerinin karmaĢıklığı da bir etkenolabilir. Ġlke olarak, su idaresinde rol oynayan ne kadar az kurum varsa, bir uyarlamastratejisinin uygulanması o kadar kolay olacaktır. Ancak, idarelerin kurumsal yapıları daçok önemlidir. Eğer rol oynayan tarafların sayısı çok ise (belki istekleri veya Ģartları,yönetim hedefleri ve algıları çeliĢkili olabilir) ve her tarafın, su sisteminin bir kısmınınüzerinde yetki hakları varsa, değiĢen durumlara uyarlanabilme (adapte olmak) daha dazorlaĢır. Bazı oturmuĢ altyapı sistemlerinde, su kaynak sistemlerinin esnekliğini arttırmakiçin kurumsal değiĢiklik yolu ile önemli fırsatlar elde edildiğine dair kanıtlar mevcuttur,Su yöneticilerinin, günümüzün kaynaklannı değerlendirme ve iklim değiĢikliğini de göz önünde tutarak geleceğinkaynaklannı öngörme kabiliyeti olmalıdır. Bu, gelecekte mümkün Ģartların değerlendirilmesi için verilerin devamlıtoplanmasını ve hidrolojik modelleri içeren senaryolan kullanma yeteneğini de gerektirmektedir. Bu rapor iĢte buiĢlevi yerine getirerek yerel yöneticilere yardımcı olacaktır.

"Memba" tarafında yapılan bir uyarlamanın sonuçları, "mansap" tarafındameydana gelebilir. BaĢka bir deyiĢle, iklim değiĢikliğinin bir kullanıcının üzerindeki etkisi,baĢka kullanıcıların iklim değiĢikliğine verdikleri davranıĢa bağlı olabilmektedir. Bu olgu,havza çapında yönetim ihtiyacının altını çizmektedir,Pek çok ülkede, özellikle geliĢmekte olan ülkelerin kırsal bölgelerinde, su teminihane düzeyinde "yönetilmektedir". Önemli altyapı yatırımlarının yapılması uzak birihtimal olan bu gibi durumlarda da iklim değiĢikliği sonuçlarını değerlendirmekgerekmektedir,Su sektörünün kayıplarını azaltmak için iklim değiĢikliğine karĢı alınan uyarlamaönlemlerine, yalnız su yöneticilerini dahil etmemelidir. Dünyanın çeĢitli bölgelerindeyaĢanan su sorununun (kuraklık, olarak) toplumsal yanları, geniĢ bir baskılar yelpazesiniyansıtmaktadır (bu baskıların büyük bir bölümü, su yöneticilerinin sorumluluk alanınındıĢında kalmaktadır). Ġklim değiĢikliğinden kaynaklanan kuraklık ve sel olaylarına karĢıolan mevcut hassasiyetin azalması, imar ve planlama kontrolü, potansiyel afetbölgelerinin sürekli iskan sağlanmasına (afetten sonra bile) ve gelir arttırımına yönelikmali teĢvikler [mesela desteklenen (sübvanse edilen) sigorta veya hükümet tarafındansağlanan afet fonları] gibi meselelere yönelik kararların verilmesini gerektirecektir.

Ġklim değiĢikliği dolayısı ile ortaya çıkması beklenen durumlarda aĢağıdakitavsiyeler küresel ölçekte yapılmıĢtır (IPCC, 2007).Nehir akıĢı ve su döngüsünün diğer unsurlarındaki iklim yönlendirmelideğiĢiklikler Ģimdiden gözlemlenmiĢtir. Hatta daha güçlü değiĢiklikleröngörülmektedir,Ġklim değiĢikliği sebebi ile su talebinin artması mümkündür,Ġklim değiĢikliğinin su kalitesi üzerindeki etkilerinin ciddî olması mümkündür,Ġklim değiĢikliği su kaynakları üzerindeki birçok baskıdan birisidir ve gelecekte buetkinin kendisini daha fazla göstermesi beklenmelidir,Temel su yönetimi birimi olan su toplama havzasının hidrolojikkarakteristiklerindeki değiĢikliğe yönelik sayısal öngörüler, çok belirsizdir,BütünleĢik su yönetiminin mutlaka iklim değiĢikliğinin etkilerini içerecek ĢekildegeniĢletilmesi gerekir.

En çok yararlanılabilen seçenekler su arıtma, tuzdan arındırma, çok derinden yer altısuyu pompalama ve uzun mesafeye taĢımasıdır.Su arıtma: Özellikle atık suyun yeniden kullanımı; suyun miktarı kadar kalitesinide iyileĢtirmeye yönelik teknoloji uygulamaları (sağlık ve temizlikle bağlantılı),Tuzdan arındırma: Hem kuyu suyu hem deniz suyunun büyük ölçekler halindetatlı suya dönüĢtürülmesi potansiyeli bazı bölgelerde Ģimdiden ticarî kullanımasunulmuĢtur,Derin kuyu pompalaması: Pompalamada yenilenebilir enerji uygulamaları dahilolmak üzere (zengin rüzgar gücü yada jeotermal enerji),Suyun uzun mesafeye nakledilmesi: Ülkeler arasında olabileceği gibi aynıülkenin değiĢik yöreleri arasında da olabilir. Ġklim değiĢikliğinden etkilenmesibeklenen Türkiye’nin bazı yörelerine Doğu Karadeniz veya Toroslar bölgelerindenborularla su taĢınması birgün iklim değiĢikliği dolayısı ile gündeme gelebilir. Bunaen canlı misal bugün için Ġstanbul’a Melen Çayı’ndan uzun mesafe taĢınımı ile tatlısuyun nakledilmesi verilebilir.

Temel ihtiyaçların karĢılanması: Güvenli ve yeterli içme, konut ve atık susistemlerine ulaĢmanın temel insan ihtiyaçları olduğunu, sağlık ve refah için temel teĢkilettiğini tanımak, insanları, özellikle kadınları, su yönetiminin katılımcı süreci vasıtasıylayetki sahibi kılmak,Eko-sistemlerin korunması: Sürdürülebilir su kaynakları yönetimi vasıtasıylaeko-sistemlerin bütünselliğini güvence altına almak,Gıda arzı güvenliğinin sağlanması: Gıda üretimi için suyun daha verimli birĢekilde temini ve kullanımı yanında daha hakça tahsisi sağlanarak, özellikle yoksullarınve korunmasız insanların gıda güvenliğini geliĢtirmek,Su kaynaklarının paylaĢımı: Mümkün olduğu zaman devletlerin kendibünyesinde sınır ve sınıraĢan suların varlığı halinde ilgili devletler arasındasürdürülebilir nehir havzası yönetimi veya diğer yaklaĢımlar vasıtasıyla barıĢçıiĢbirliğini ilerletmek ve her düzeydeki değiĢik kullanım türleri arasında dengeli biretkileĢimi geliĢtirmek,Risklerin yönetilmesi: Kuraklıklara, taĢkınlara, kirlenme ve su ile ilgili zararlara karĢıgüvenlik sağlamak,Suyun ekonomik değerinin tayini: Bütün kullanım türleri için suyun ekonomik,sosyal, çevresel ve kültürel değerlerini yansıtarak su yönetimini gerçekleĢtirmek ve sutemini maliyetini yansıtacak Ģekilde su hizmetlerinin fiyatlandırılması yolunda ilerlemek,Suyun akılcı kamusal yönetimi: Halkın katılımı ve bütün ilgili grupların çıkarlarının sukaynakları yönetimi kapsamına sokulduğu iyi bir kamusal yönetimi güvence altınaalmak.

Böyle bir çalıĢmaya Ģu sebeplerden dolayı ihtiyaç vardır.1) AraĢtırma öncelikleri (veri Ģebekeleri, tabanları ve bankaları, probleminölçeği, meslekler ve uzmanlararası uzlaĢma, hoĢgörü ve uyum tümevarıĢ çıkarımlarıiçin),2) AraĢtırma yönetimi ( büyük ölçekte arazi kullanım deneyleri, uzaktanalğılama, karar vericiler ve halk ile iletiĢimin sağlanması),3) Proje tasarımı ve yönetimi (iklim değiĢikliğinin tesiri, pratik iĢletmelerde geniĢbir diyalog, su kaynakları sorunlarının çözümleri için değiĢik çözüm seçeneklerininbelirlenmesi),4) Politika seçeneklerinin belirlenmesi (tüm bilgi, kamu, kuruluĢ ve uzmanlarınadayalı bir Ulusal Planlama (iklim, su, tarım, kuraklık, taĢkın, vb), yerel kültür ve geliĢmeseviyelerini göz önünde tutmak, vb.).