mesleki akciğer hastalıkları

için erken evrede tanı konulması PMF gelişimini durduracak veya geciktirecektir. Bu nedenlebahsedilen bu küçük opasitelerin tiplerinden de önemli olan radyolojik yoğunluklarıdır(tablo-1,2)(17-26).ASBESTOS’A BAĞLI HASTALIKLAR- ASBESTOZİS:Asbestos maruziyetine bağlı patolojiler 2 ana grupta toplanmaktadır. Malign patolojiler:malign mezotelyoma ve akciğer başta olmak üzere diğer kanserler. Benign patolojiler: tekrarlayanplevral effüzyonlar, plevral kalınlaşma-kalsifikasyonlar, asbestosis, raunded atelektazi bv.Asbestosis bir pnömokonyoz tipidir.Tedavi: Asbestozis hastalarında majör mortalite ve morbidite nedenleri asbestozisinprogresyonu ve mezotelyoma/ akciğer ca gelişimini içermektedir. Bu nedenle korunma (çevresel,bireysel, erken tanı araştırmaları) ve komplikasyonların tedavisi anlamlıdır.Korunma; endüstriyel hiyjen çalışmaları ile asbestosla karşılaşılan işlem süreçlerininizolasyonu, havalandırma ve ıslak işleme teknikleri asbest maruziyetini engellemeyi sağlamaktadır.Ülkemizde 26 aralık 2003’de yayınlanan bir yönetmelikle asbest için izin verilebilir sınır değeri 8saatlik zaman aralıklı ortalama sınır değeri 0.1 lif/cm3 olarak belirlenmiştir. Karşılaşmanınkaçınılmaz olduğu durumda respiratör kullanımı da korunma önlemleri içinde yer alır. İzolasyonmalzemesi olarak asbeste alternatif materyellerin seçilmesi ( erimeyen seramik fiber vb.) veyaasbestin sprey formunda kullanımı maruziyeti azaltan önlemler arasında yer almaktadır.Komplikasyonların tedavisi: Steroidler ve kolşisin idiopatik pulmoner fibrozisin (İPF)tedavisinde kullanılsa bile asbestoziste yararlı bulunmamıştır. Halen bu hastalık için belirli birtedavi yoktur. Akciğer Ca ve mezotelyoma riski dolayısıyla tıbbi takip önerilir.Prognoz: Asbestos’a maruz kalanlarda uzun süreli gözlemler sonucunda pulmonerfonksiyonların hızla bozulduğu görülmektedir. Asbestos’a bağlı mortalitede spesifik belirleyiciler;radyolojik parankimal ve plevral fibrozis, erkenden efor dispnesinin varlığı olarak bulunmuştur.İzlem: Asbestozis olgularının izleminde akciğer grafisi, solunum fonksiyon testleri (difüzyonu da içerecek şekilde) uygundur. Akciğer Ca ve mezotelyoma gelişimi açısından dikkatliolmak gerekir. Asbestos’a bağlı radyolojik değişiklikler diğer pnömokonyozların aksine önceliklebazallerde düzensiz opasiteler(s,t) , plevral kalınlaşma-kalsifikasyon şeklinde başlar. Budeğişikliklerin gelecekte malign dejenerasyonun da habercisi olduğu son zamanlarda önesürülmektedir(27-31).B-MESLEKİ BRONŞ ASTIMIBu gün için mesleki astım yapıcı maddelerin sayısı 250’yi geçmiştir. Günlük yaşamımızdakuaförler, fırıncılar, mobilyacılar, boyacılar başta olmak üzere bir çok iş kolunda mesleki astımriski vardır(Tablo-5). Mesleki astım’da tanı: meslek anamnezi, semptomatoloji ve klinik bulgular,SFT, PEFR takibi, nonspesifik ve spesifik bronş provakasyon BPT,cilt testleri, serolojiktestler(spesifik ve total IgE-G). Astım tanısı konulan kişide bunun meslek ile ilişkisinin objektifolarak ortaya konulması gerekir. Bu konudaki altın standart ise spesifik BPT’dir. Ancak tümmaruziyetler için bu yöntemin daha tam standardize edilmemiş olması nedeniyle iş yeri FEV1takipleri, 3-4 haftalık PEF izlemi de önerilmektedir.Tedavi: Mesleki astımda sorumlu çevreden uzaklaşma en kesin tedavi yaklaşımıdır. Erkentanı ile riskli olguların saptanması ve uygun işe yerleştirme, uzaklaşma sağlanamadığında koruyucurespiratörler ve basamaklı genel astım tedavisi alt başlıkları oluşturur.Sorumlu çevreden uzaklaşma: Mesleki astım diğer meslek hastalıklarından farklı olaraken düşük düzeydeki allerjenle bile geliştiği veya alevlendiği için tam uzaklaşma en kesin çözümdür.Tanıda, sorumlu ajandan uzaklaşmada ve tedavide gecikme halinde kalıcı havayolu tonüsübozukluğu ve akciğer fonksiyonunun ilerleyici bozukluğu görülmektedir. Ancak işten uzaklaşma daçalışanın sosyoekonomik durumunu bozduğu için pratikte sorun yaratmaktadır.195