İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

İbadetlerde mezheblerin bir aded olmayıp, dört olmasının, lüzûmlu, faydalı olduğu, akıl ilede kolay anlaşılmaktadır. İnsanların yaratılışları birbirlerine benzemediği gibi, sıcak çöldeyaşıyanlara, bir mezhebe uymak kolay olurken, kutublara yakın yerlerde yaşıyanlara, başkamezhebe uymak kolay geliyor.Dağda yaşıyanlara, bir mezheb kolay iken, denizcilere, bu mezheb güç oluyor. Birhastaya bir mezheb kolay iken, başka hastalık için, başka mezheb kolay oluyor. Tarladaçalışanlarla, fabrikada, askerlikde çalışanlar için de, bu farklılık görülmektedir.Herkes, kendine daha kolay gelen mezhebi seçip, taklîd ediyor veya bu mezhebetamamen intikal ediyor. Mezhepsizlerin istedikleri gibi, tek bir mezheb olsaydı ve herkes tek birmezhebe uymağa zorlansaydı, bu hâl çok güç, hatta imkânsız olurdu.Ehli sünnet âlimlerinin kitapları, ilim sâhiblerinin, Kur’ân-ı kerîmden ve hadis-i şeriflerdençıkardıkları bilgilerdir. Hadis-i şerifler, Kur’ân-ı kerîmin örtülü ma’nâlarını açıklamaktadır.Müctehidlerin ictihâdları bu ikisini açıklamakdadır. Hanefî mezhebindeki müctehidler, İmâm-ıa’zamın “rahime-hullahü teâlâ” sözlerini açıklamaktadır. Fıkh ve fetvâ kitapları da, bu imâmlarınsözlerini açıklamaktadır.“Beni unutursanız rızıklarınızı kısarım”3.11.2002Her müslümanın “Kelime-i şehâdet” söylemesi ve bunun ma’nâsını öğrenip, inanmasılâzımdır. Sonra, Ehl-i sünnet âlimlerinin kitaplarında yazılı olan i’tikâd, yani iman edilmesi lâzımolan bilgileri öğrenip, bunlara inanması lâzımdır.Sonra Ehl-i sünnetin dört mezhebinden birinin kitaplarında yazılı olan fıkh bilgilerini, yanîislâmın beş şartını ve helâl, haram olan şeyleri öğrenmesi ve bunlara inanması ve uygunyaşaması lâzımdır. Bunları öğrenmek ve uymak lâzım olduğuna inanmıyan, ehemmiyyetvermiyen dinden çıkar.Dört mezhebin i’tikâdı,inancı birbirinin aynıdır. Dört mezhebden birinin iman ve fıkıhbilgilerine tâbi’ olan,uyan bir müslümana “Ehl-i sünnet” veya “Sünnî” denir.Bir iş yaparken, özrü hâsıl olup, bu işin kendi mezhebindeki şartlarından birine uymasıgüçleşen kimse, bu işi, dört mezhebden herhangi birindeki şartlarına uyarak yapar. Bu ikincimezhebin, bu iş için olan şartlarının hepsine uyması lâzım olur. Bu şartlardan birine uyması zorolur, fakat kendi mezhebinde kolay olursa, bu işi yapması sahîh olur. İki mezheb zarûrî telfîkedilmiş olur.Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” vefâtında hayatda bulunan binlerceSahâbînin herbiri müctehid idi. Tevbe sûresinin 102. ci âyet-i kerîmesinde meâlen,“Muhâcirînin ve Ensârın önce olanları ve bunlara tâbi’ olanlar, Allahü teâlâdan râzıdır.Allahü teâlâ da onlardan râzıdır. Onlara Cennetleri hâzırladım. Burada sonsuzkalacaklardır” buyurulmuştur. Eshâb-ı kirâmın âlemlere rahmet oldukları ve herhangi birine tâbi’olanın sonsuz saadete kavuşacağı bu âyet-i kerîmeden de anlaşılmaktadır.Bugün, sapıklıklar çoğalıp islâm dîninin gösterdiği rahat ve huzûr yolundan sapıldığı için,dünyada bereket kalmadı. Rızklar azaldı. Ayet-i kerimede, “Beni unutursanız rızıklarınızıkısarım” buyuruldu. Bunun için, iman rızkı, sıhhat rızkı, gıda rızkı, insanlık ve merhamet rızkı vedaha nice rızklar azaldı. Çünkü, “Hâşâ, zulmetmez kuluna hüdâsı, herkesin çekdiği kendicezâsı”İslâmiyeti unutmanın bereketsizlikleri ve sıkıntıları içinde, insan gece gündüz, kadınlıerkekli çalışıp, bir âilenin nafakasını, rahat yaşamasını temîn edemez hâle gelmiştir. Allahüteâlâya inanmadıkca, Onun bildirdiği islâm dînine uymadıkca, Onun Peygamberinin güzel ahlâkıile bezenilmedikce, küfür, dalâlet, felâket akıntısını durdurmak imkânsızdır.Haklar ve helallaşma şartları 4.11.2002Allahü teâlâ ile kul arasında olan, yani kul hakkı bulunmıyan günahların af olması için,gizlice tevbe etmek kâfîdir. Başkalarına haber vermek lâzım değildir. Para vererek, papazagünah af etdirmek, hıristiyanlıkda yapılıyor. İslâmiyetde böyle şey yoktur.Hayvan hakkı bulunan günahları af ettirmek, çok güçtür. Hayvanı haksız olarak öldürmek,dövmek, yüzüne vurmak, tâkatından fazla yürütmek, ağır yük vurmak, otunu, suyunuzamanında vermemek, günahdır. Bu günaha hem tevbe etmek, hem de, istigfâr ederekyalvarmak lâzımdır.Kul hakkı beş türlüdür: Mâlî, nefsî, ırzî, mahremî ve dînî. Hırsızlık, gasb, aldatmak ile veyalan söylemekle mâl satmak, kalp para vermek, başkasının mâlına zarar vermek, yalancı