İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

Fitne olmadığı, yani dînine veya dünyasına veya başkalarına zarar olmadığı zaman,haram ve mekrûh işliyene mani olmak lâzımdır. Mâni olmamak, susmak haram olur. Müdâheneetmek, haram işlemeğe râzı olmağı gösterir. Susmak çok yerde iyidir. Fakat, hakkı, hayırısöyliyecek yerde susulmaz.Peygamber efendimize,Yâ Resûlallah! Geçmiş ümmetlerden bir kısmına zelzele ile azâbyapıldı. Toprak altında kaldılar. Bunların arasında sâlihler , iyi insanlar da vardı, denildikde,“Evet, sâlihler de birlikde helâk oldular. Çünkü, Allaha isyân olunurken susmuşlardı. Onlardanayrılmamışlardı” buyuruldu.Hadîs-i şerifte, “Ümmetimden bir kısmı, kabirlerinden maymun ve hınzır şekilindekalkacaklardır. Bunlar Allahü teâlâya isyân edenlerin arasına karışanlar, onlarla berâber yiyipiçenlerdir” buyuruldu.İlmini, lâzım olduğu zaman söylemekten çekinmemelidir.”Bir kimse, Allahü teâlânın ihsânettiği ilmi, lâzım olduğu zaman söylemezse, kıyâmet günü boynuna ateşten tasma taklacaktır”hadis-i şerifi ve Nisâ sûresinin, “Kendilerine ilim ve hidâyet verdiğimiz kimseler, ilimleriniinsanlardan saklarlarsa, Allahın ve la’net edenlerin la’netleri, bunların üzerine olsun!” meâlindekiotuzaltıncı âyet-i kerîmesi, müdâhene etmenin haram olduğunu göstermekdedir.Müdâhenenin, dinde gevşekliğin zıddı, karşılığı, “Gayret” tir. Mâide sûresinde ellidördüncüâyet-i kerîmesinde meâlen, “Allah yolunda cihâd ederler, kötülenmekten korkmazlar” buyuruldu.Dinde, gayreti olanların mâlları ile, cânları ile ve sözleri ile ve kalemleri ile, Allah rızâsı için emrimaruf etmeleri lâzım olduğu, bu âyet-i kerîmede bildirilmektedir.Hadîs-i şerifte, “Çok acı olsa da,hakkı söyleyiniz!” buyuruldu.Bir zâhid, bir hükümdarın yanında çalgı çalanları görünce, çalgı âletlerini kırdı. Hükümdar,bunun, arslanların arasına bıraklmasını emir etti. Arslanların yanında, hemen namaza durdu.Arslanlar, bunu, yalamağa başladılar. Bunu arslanların yanından alıp hükümdara getirdiler.Arslanlardan korkmadın mı? dedi. Hayır. Arslanlar beni yalayınca, tükürükleri necs midir? Allahüteâlâ, namazımı kabûl etti mi, etmedi mi? diye düşündüm dedi.İnsanlar, üç kısımdır 15.10.2002Kendisine veya başkalarına zarar gelmek korkusundan dolayı iyiliği emir etmek ve haramımen etmek mümkin olmazsa, fitneye mâni olmak için susmağa, “Müdârâ” etmek denir. Kalbi,haramı men etmek istediği halde, müdârâ yapmak câizdir. Hatta, sadaka sevapı hâsıl olur.Müdârâ ederken tatlı dilli ve güler yüzlü olmak lâzımdır.İmâm-ı Gazâlî hazretleri buyurdu ki: “İnsanlar, üç kısmdır: Bir kısmı, gıda gibidir. Herkese,her zaman lâzımdır. İkinci kısmı, ilâc gibidirler. İhtiyac zamanında lâzım olurlar. Üçüncü kısmı,hastalık gibidir. Bunlara ihtiyac olmaz. Fakat, kendileri insanlara müsallat olurlar, bulaşırlar.Bunlardan kurtulmak için, müdârâ etmek lâzımdır.”Müdârâ, dinine zarar gelmemesi için fedakarlıkta bulunmaktır. Müdârâ, câizdir. Ba’zan damüstehab olur. Evinde, hanımına müdârâ etmiyen kimsenin rahatı, huzûru kalmaz. Resûlullahabir misâfir geldi, “İçeri alınız! O, kötü bir insandır” buyurdu. İçeri girince, onunla tatlı ve neş’elikonuştu. Gidince, yumuşak konuşmasının sebepi soruldukda, “Kıyâmetde, en kötü yerdebulunacak kimse, dünyada zararından korunmak için ikrâm olunandır” buyurdu.Hadîs-i şerifte, “Sıkılmadan açıkca haram işliyen kimseyi gıybet etmek câiz olduğu gibi,şerlerinden korunmak için bunlara müdârâ etmek de câizdir. Fakat müdârâ, müdâhene şekilinialmamalıdır” buyuruldu. Müdârâ, dîni veya dünyayı zarardan kurtarmak için, dünyamenfaatinden vermektir. Müdâhene, dünya ele geçirmek için, dinden vermekdir. Zâlime müdârâederken kendisi ve zulümleri medh olunmaz.Bir ibâdeti, bir işi yapmak için, dört mezhebden birine yapmak lâzımdır. İbadetlerde ruhsatve azimet vardır. Kuvvetli, hâli elverişli olanın, azîmet ile amel etmesi efdaldir. Güç olan işiyapmak, nefse daha ağır gelir. Nefsi daha çok ezer, zayıflatır. İbâdetler, nefsi zayıflatmek için,kırmak için emir olundu.Çünkü nefs, insanın da, Allahın da düşmanıdır. Onu zayıflatarak azmasını önlemeklâzımdır. Fakat, büsbütün öldürülmez. Çünkü, bedenin hizmetcisidir. Ahmak ve câhil hizmetcidir.Zayıf, hasta, sıkışık halde olan kimsenin, ibâdetlerinde, işlerinde azîmet yolunu terk etmesi,ruhsat yolu ile yapması lâzımdır. Kendi mezhebinin ruhsat yolu ile yapması da güç olursa, diğerüç mezhebden birini taklîd ederek yapması câiz olur.Tefekkür etmek 16.10.2002İnsanın, günahlarını düşünmesi ve bunlara tevbe etmesi, tâatlarını, ibâdetlerini düşünüp,bunlara da, şükür etmesi lâzımdır. Mahlûklardaki ve kendi bedenindeki ince san’atları, düzenleri,birbirlerine olan bağlılıklarını düşünerek de, Allahü teâlânın varlığını ve büyüklüğünü anlamasılâzımdır. Mahlûkların, varlıkların hepsine “Âlem” denir.