İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

Bir farzın yapılmasını, haramdan sakınılmasını emir etmek, farz-ı kifâyedir. Sünnetinyapılmasını emir, mekrûhdan nehy, men etmek, sünnettir. Haram işlemekte olan, el ile menedilmez. Söz ile men edilir. Yani, kötülüğü, zararı anlatılır. Haram işlemeğe hazırlanan, el ilemen edilir. Söz ile, el ile nehy ederken, fitne, zarar çıkarmamak lâzımdır. Nehyin faydalıolacağını önceden bilmek lâzımdır. Zann-ı gâlib, yani çok zan etmek de, bilmek demektir.Hadîs-i şerifte, “Fitne çıkarmayınız! Söz ile çıkarılan fitne, kılınc ile olan fitne gibidir.Zâlimlere, fâcirlere milleti çekiştirmekten, yalan ve iftirâ söylemekten hâsıl olan fitne,kılınc ile yapılan fitneden daha zararlıdır” buyuruldu.Resûlullahın efendimiz, “Allahümme innî es’elü-ke fi’lel hayırât ve terkelmünkerât vehubbel-mesâkîn ve izâ eredte fitneten fî kavmî fe-teveffenî gayre meftûn” duâsını okurdu. Buduâ, (Yâ Rabbî! Bana hayırlı işler yapmak, çirkin şeyleri terk etmek ve fakirleri sevmek nasîbeyle! Kavmim arasında fitne çıkacağı zaman, fitneye karışmadan canımı al!) demektir. İmâm-ıKurtubî “rahime-hullahü teâlâ” diyor ki, bu hadis-i şerif, fitneden sakınmak, ona karışmamaklâzım olduğunu, fitneye karışmaktansa, ölmenin hayırlı olacağını açıkca göstermektedir.Hadis-işeriflerde buyuruyor ki:“Fitne zamanında, Müslümanlara ve onların reîslerine tâbi’ olunuz. Hak yolda olan yoksa,fitneciler, isyâncılar arasına karışmayınız! Ölünceye kadar, fitneye katılmayınız!”“Fitne zamanında, hükûmetinize tâbi’ olunuz. Size zulmetse, mallarınızı alsa da, ona ita’âtediniz!”.“Allahü teâlâ, Kıyâmet günü, bir kuluna soracak: Günah işliyeni gördüğün zaman, niçinmani olmadın diyecek. O kul, onun zararından, düşmanlık yapmasından korktum ve senin af vemagfiretine güvendim diyecek”.Herkes emr-i ma’rûf yapamaz 13.10.2002İyilikleri yaymak, kötülüklere mani olmak dinimizin emridir. Hubb-u fillah, buğd-u fillah yaniAllah için sevmek, Allah için sevmemek olmayınca, yapılan ibâdetlerin faydasi olmaz. Emr-ima’rûf yani, iyilikleri yaymak özürsüz terk edilirse, duâlar kabûl olmaz. Hayır ve bereket kalmaz.müşkil işlerde zafer nasîb olmaz.Gizli işlenen günah, bunu işleyene zarar verir. Açıkca işlenirse, herkese zararı dokunur.Bir kimsenin kötülemesi ile, bir insanı kötü bilmemelidir. Bir kimsenin kötülemesi gıybet olur.Bunu dinlemek de haram olur. Bir insanın fâsık olduğu, iki âdil şâhidin, bunun bir münkerişlediğini gördüklerini bildirmeleri ile veya kendi tecribesi ile anlaşılır.Günah işliyeni görüp de, gücü, kudreti olduğu halde, mani olmamak, “Müdâhene” olur.Müdâhene edenlerin, kabirden maymûn ve hınzır şekilinde kalkacakları, hadîs-i şeriftebildirilmişdir.Emr-i ma’rûf yapanı, arkadaşları sevmez. Müdâhene yapanı severler. Zâlimlere söz ileemr-i ma’rûf yapmak, cihâdın en kıymetlisidir. Nasîhat vermeğe gücü yetmezse, kalbi ile redetmek de cihâd olur. Devlet adamları el ile, âlimler söz ile, diğer Müslümanlar kalb ile emr-ima’rûf yapar.Emr-i ma’rûfu yani dinimizin emir ve yasaklarını yaymağı Allah rızâsı için yapmak vesöylediğinin kitapdan vesîkasını bilmek ve fitneye sebep olmamak lâzımdır. Sözünün faydasiolmıyacağını ve fitne çıkmasına sebep olacağını bilen kimsenin emr-i ma’rûf yapması vâcibolmaz. Hatta, ba’zan haram olur.Böyle zamanda, fitneye sebep olmamak için, evinden çıkmamalıdır. Yani, fitnecilerinarasına karışmamalıdır. Fitne, fesâd çıkarsa, o şehirden, beldeden hicret etmek lâzım olur.Hicret mümkin olmazsa, bir kenâra çekilmeli, kimseye karışmamalıdır.Sözünün faydasi olmıyacağını ve fitne çıkacağını bilirse, emr-i ma’rûf yapmak vâcibolmaz, müstehab olur. Sözünün faydalı olacağını, fakat fitneye sebep olacağını da bilirse, yinevâcib olmaz. Fitne, döğülmek gibi küçük ise, müstehab olur. Fitne büyük ve tehlikeli ise, emr-ima’rûf yapması haram olur. Emr-i ma’rûfu yumuşak yapmak vâcibdir. Sertlik, fitneye sebep olur.Müslümana ve zimmî kâfire karşı, silâh ile işâret etmemeli, bunlara da, zulüm, işkenceyapmamalıdır.“Çok acı olsa da, hakkı söyleyiniz!”14.10.2002Şartlar müsait olduğunda, iyilikleri yaymak, kötülüklere mani olmak lazımdır. Kudretiolduğu, gücü yettiği halde, haram işliyene mâni olmamak müdâhene olur. Dünyalık için dindentaviz verilmiş olur. Haramı işliyene veya yanında bulunanlara olan saygısı yahut dîne olanbağlılığının gevşekiliği, müdâheneye sebep olmaktadır.