İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

Hadîs-i şerifte, “Müminin din kardeşi için, arkasından yaptığı hayır duâ kabûl olur. Birmelek, Allah bu iyiliği sana da versin. Âmîn, der. Meleğin duâsı red edilmez” buyuruldu.Düşman, zâlim olup da, kendisine gelen belâ, başkalarına zulmetmesine mani olursa, belânıngelmesine sevinmek günah olmaz. Din gayreti olur. Din gayreti, imanın kuvvetli olduğunugösterir. Allah için gayret etmek iyidir. Hayvanî arzûlar için gayret etmek iyi değildir. Zâlime debelâ gelmesine sevinmek, yine iyi değildir. Fakat, başkalarına zulmetmesine mani olduğu için vediğer zâlimlerin de ibret almaları için, câiz olmaktadır.Müslümanın affedici olması güzel huy ise de, “korkaklık” etmesi kötü huydur.. İmâm-ıMuhammed bin İdrîs Şâfi’î buyuruyor ki, “Kahramanlık göstermek lâzım olan yerde, korkaklıkyapan kimse, eşeğe benzer.” Korkak olan kimse, zevcesine ve akrâbasına karşı gayretsizlik vehamiyyetsizlik gösterir. Onları koruyamaz. Zillete ve zulme boyun eğer. Haram işliyeni görüncesusar. Başkalarının mâlına tamâ’ eder. İşinde sebât etmez. Verilen vazîfenin ehemmiyyetinianlamaz. Allahü teâlâ, Tevbe sûresinde kahramanlığı övüyor.Allahü teâlâ, Feth sûresinde, Eshâb-ı kirâma, “Kâfirlere gadab ederler”, harbde sertdavranırlar diyerek övmektedir. Tevbe sûresi, yetmişdördüncü âyet-i kerîmesinin meâl-i âlîsi,“Kâfirlere karşı sert ol!”. Yani saldırdıkları zaman korkmadır. Bir hadîs-i şerifte, “Ümmetiminhayırlısı, demir gibi dayanıklı olanıdır” buyuruldu.Düşmanlara karşı korkak olmak, câiz değildir.Korkarak kaçmak, Allahü teâlânın takdîrini değişdirmez. Ecel gelince, Azrâil aleyhisselâm,insanı nerde olursa olsun bulur. Kendini tehlikeye atmak da, câiz değildir. Tehlikeli yerde yalnızkalmak, yalnız yürümek, günahtır.Üç günden fazla dargın durulmaz 17.9.2002Dostluğu bırakmak, dargın olmak caiz değildir. Hadîs-i şerifte, “Müminin mümine üçgünden fazla dargın durması helâl olmaz. Üç geceden sonra ona gidip selâm vermesi vâcibolur. Selâmına cevâb verirse, sevapda ortak olurlar. Vermezse günah, ona olur” buyuruldu.Erkek olsun, kadın olsun, dünya işleri için, müminin mümine darılması, yani onu terk etmesi,aradaki bağlılığı kesmesi câiz değildir.Dargın olana, üç günden önce gidip barışmak, daha iyidir. Güçlük olmaması için, üç günmüsâ’ade edilmiştir. Daha sonra günah başlar ve gün geçdikçe artar. Günahın artması,barışıncaya kadar devam eder.Hadîs-i şerifte, “Sana darılana git, barış! Zulüm yapanı af et. Kötülük yapana iyilik et!”buyuruldu. Üç günden fazla dargın duran kimse, şefâ’at olunmazsa, af olunmazsa,Cehennemde azâb görecektir. Günah işleyene, ona nasîhat olmak niyeti ile hicr eylemek yanidarılmak câizdir, hatta müstehabdır. Allahü teâlâ için darılmak olur.Hadîs-i şerifte, “Amellerin, ibâdetlerin en kıymetlisi, hubb-i fillah ve buğd-i fillahdır”buyuruldu. Hubb-i fillah, Allahü teâlâ için sevmek demektir. Buğd-i fillah, Allahü teâlâ içinsevmemek, dargın olmak demektir.Allahü teâlâ, Mûsâ aleyhisselâma sordu: Benim için ne yaptın? dedi. Senin için namazkıldım, oruc tuttum, zekât verdim, ismini çok zikreyledim, deyince, Allahü teâlâ, namaz, sanaburhandır. Kötü iş yapmaktan korur. Oruc, kalkandır. Cehennem ateşinden korur. Zekât da,mahşer yerinde gölge verir, sana rahatlık verir. Zikir, mahşerde karanlıktan kurtarır, ışık verir.Benim için ne yaptın? buyurdu.Yâ Rabbî! Senin için olan işin ne olduğunu bana bildir, diye yalvarınca, Yâ Mûsâ!Dostlarımı sevdin mi? Düşmanlarımdan kesildin mi? buyurdu. Mûsâ aleyhisselâm, Allahüteâlânın en çok sevdiği ibâdetin, hubb-i fillah ve buğd-i fillah olduğunu anladı.Günah işliyenle, kabahat yapanla uzun zaman uzun zaman konuşmamak, dargın durmakcâizdir. Ahmed bin Hanbelin hazretleri haramdan geldiği bilinen hediyyeyi kabûl ettikleri içinamcasını ve oğullarını ile konuşmadığı meşhûrdur. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”,Tebük gazâsına gelemiyen üç kişi ile konuşmamıştır.Gayr-ı müslim vatandaşlara da, dünya işleri için, dargın olmak câiz değildir. Onların da,güler yüzle, tatlı dille gönüllerini almak, incitmemek, haklarını ödemek lâzımdır.Öfke, insanın aklını giderir 18.9.2002Korkaklık kötü huy olduğu gibi, gadabın, sertliğin aşırı ve zararlı olması da kötü huydur,buna “tehevvür”, atılganlık denir. Atılgan olan hiddetli, sert olur. Bunun aksine hilm, yumuşaklıkdenir.Halîm kimse, gadaba sebep olan şeyler karşısında kızmaz, heyecâna gelmez. Korkakolan, kendine zarar verir. Gadablı kimse ise, hem kendine, hem de başkalarına zarar verir.