İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

idi. Çok yaşamasının sırrını sordum. “Çünkü, hiç hased etmedim” dedi. Ebülleys-i Semerkandîdiyor ki, “Üç kimsenin duâsı kabûl olmaz: Haram yiyenin, gıybet edenin, hased edenin”İnsanları hasedden kurtarmak için nasihat etmelidir. İnsanlara dünyada ve âhırette faydalıolan şeyleri yapmak ve zararlı olan şeyleri yapmamak lâzım olduğunu ve kimseye eziyyetetmemeği, kalb kırmamağı, bilmediklerini öğretmeği, kusurlarını örtmeği, farzları emir etmeği,haramlardan nehy etmeği, bunların hepsini tatlılıkla, acıyarak bildirmeği, küçüklere merhamet,büyüklere hurmet edilmesini, kendilerine yapılmasını istediklerini başkalarına da yapmalarını,kendilerine yapılmasını istemediklerini başkalarına da yapmamalarını, onlara bedenleri ile,mâlları ile, yardım edilmesini bildirmek de, bütün insanlar için nasîhat etmek olur.Hadîs-i şerifte, “Müslümanlara yardım etmiyen, onların iyilikleri ve rahatları içinçalışmıyan, onlardan değildir. Gece ve gündüz, Allah için ve Kur’ân-ı kerîm için ve Resûlullahiçin ve devlet reîsi için ve bütün Müslümanlar için nasîhat etmiyen kimse de, bunlardan değildir”buyuruldu.Hased etmek haramdır. Haramı işlemenin günahı, işlemeğe karar vermekten dahabüyüktür. Haram, Allahü teâlânın yasak ettiği şey demektir. Hadîs-i şerifte, “İnsan, haramişlemeği kalbinden geçirir, Allahdan korkarak yapmazsa, hiç günah yazılmaz. Haramı işleyince,bir günah yazılır” buyuruldu.Sevap, iyilik ve ibâdet yapana âhırette verilecek iyi karşılık, mükâfât demektir. Allahüteâlâ, dünyada iyilik ve ibâdet yapanlara âhırette sevap vereceğini va’d etmiştir.Kin beslemek haramdır 13.9.2002Kötü huylardan biri de “Hıkd” yani, başkasından nefret etmek, kalbinde ona karşı kin,düşmanlık beslemektir. Kendine Allah rızası için nasîhat verenlere böyle kin beslemek haramdır.Ona düşmanlık değil, itâat etmek lâzımdır. O, Allahın emrini yerine getirmişdir. Onu sevmek,hurmet etmek lâzımdır.Zulmedene karşı kin haram değildir. Fakat, zâlimi af etmek efdaldir. Uhud gazâsındaResûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” mubârek yüzü yaralanıp, mubârek dişi kırılınca,Eshâb-ı kirâm çok üzüldüler. Duâ et, Allahü teâlâ, cezâlarını versin dediler. “La’net etmek içingönderilmedim. Hayır duâ etmek için, her mahlûka merhamet etmek için gönderildim” ve “YâRabbî! Bunlara hidâyet et. Tanımıyorlar, bilmiyorlar” buyurdu. Düşmanlarını af etti. La’netetmedi.Hadîs-i şerifte, “Sadaka vermekle mâl azalmaz. Allahü teâlâ, af edenleri azîz eder. Allahrızâsı için af edeni, Allahü teâlâ yükseltir” buyuruldu. Bu hadîs-i şerifte bildirilen sadaka, farzolan sadaka demekdir. Yani zekât demektir.Tevazu edenin tâatlarına, ibâdetlerine, daha çok sevap verilir. Günahları, daha çabuk afolunur. İnsanın yaratılışında, hayvanî rûhun ve nefsin arzûları bulunmaktadır. Mâlı, parayı sever.Gadab, intikam, kibir sıfatları görünmeğe başlar. Bu hadis-i şerif, bu kötü huyların ilâcınıbildiriyor. Sadakayı, zekâtı emrediyor.Af ederek, gadabı, intikamı temizliyor. Hadîs-i şerifte, af etmek, mutlak olarak, şartsızolarak bildiriliyor. Mutlak olan emir, bir şarta bağlamaz. Mutlak olan emir, umûmîdir. Birkaç şeyemahsûs değildir.Hakkını almak mümkin değilse de, af etmek iyidir. Mümkin ise, daha iyidir. Çünkü, hakkınıgeri almağa kudreti var iken af etmek, nefse daha güç gelir. Zulmedeni af etmek, hilmin,merhametin ve şecâ’atin en üstün derecesidir.Kendisine iyilik etmiyene hediyye vermek de, ihsânın en üstün derecesidir. Kötülük edeneihsânda bulunmak, insanlığın en yüksek derecesidir. Bu sıfatlar, düşmanı dost yapar. Îsâaleyhisselâm buyurdu ki, “Diş kıranın dişi kırılır. Burnu, kulağı kesenin, burnu kulağı kesilirdemiştim. Şimdi ise, kötülük yapana karşı, kötülük yapmayınız. Sağ yanağınıza vurana solyanağınızı çeviriniz diyorum”.“Af eyleseydi, daha iyi olurdu” 14.9.2002Zalimleri, kötü kimseleri sevmemek onlara kin, düşmanlık beslemek caiz ise de, böylekimseleri bile affemek iyidir, sevaptır. Şeyh İbn-ül Arabî hazretleri diyor ki, “Kötülük edene iyilikyapan kimse, nimetlerin şükürünü yapmış olur. İyilik edene kötülük yapan kimse, küfürân-ı nimetetmiş olur”.Hakkını alandan, yalnız hakkını geri almak, fazlasını almamak, “İntisâr” olur. Af etmek,adâletin yüksek derecesi, intisâr ise, aşağı derecesidir. Adâlet, sâlihlerin en yüksek derecesidir.Af etmek, bazan zâlimlere karşı aczi gösterebilir. Zulmün artmasına sebep olabilir.İntisâr, her zaman zulmün azalmasına, hatta yok olmasına sebep olur. Böyle zamanlarda,intisâr etmek, af etmekden daha efdal, daha sevap olur. Hakkından fazlasını geri almak zulümolur. Zulüm edenlere azâb yapılacağı bildirilmişdir. Zâlimi af eden, Allahü teâlânın sevgisine