İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

İffete benziyen kötü huy 28.6.2002İffete benziyen kötü huy da vardır: Kötü iş yapmazlar. Şehvetlerinin arkasında koşmazlar.Ağır başlı, fazîletli, ilim ve güzel ahlâk sâhibi görünürler. Dillerde medh olunur, her yerde hürmetgösterilir. Mâlı çok olanlar arasında ve mevkı’ sâhibleri yanında sözleri kırılmaz. Kendilerinegelen hediyyelerin ardı kesilmez. Adak, zekât paraları önlerine yığılır.Farz ve sünnetleri yapmakda gevşektirler. Başkalarının yanında, nâfile ibâdetleriyapmaktan, bedenleri za’îf olmuşdur. Nefs-i emmâreleri ise, pek kuvvetlenmiştir. İnsanlararasında emîn, Allah nazarında hâindirler. Sahte tarîkatcılar ve dünyaya düşkün, dünyaları içinahiretlerini satmaktan çekinmeyen din adamları böyledir.Bazı köylüler, şehirdeki yemekleri yimez. Bazıları da, parasına kıyamayıp kıymetli gıdaalmaz. Bunları gören, kendilerini derviş sanır. Kanaat ve iffet sâhibi görünürler. Bunlar,kanaatsız ve iffetsizdir. Yaptıkları, hep gösteriştir, yalandır, riyâdır.Cömertliğe benziyen kötü huy da olur: Mâlı alınteri ile kazanmamış, mîrâsa konmuş veyakaçakçılık, istifcilik yapmış, yahud piyango, toto vurmuştur. Mâlın kıymetini bilmez. Haramlara,lüzûmsuz yerlere dağıtır. Aklın ve İslâmiyetin beğenmediği kötü yerlere saçar. Ahmaklar, bunucömert sanır. Hâlbuki, bunda cömertlik denilen iyi huy yoktur.Mâl kazanmak, dağa yük çıkarmak gibidir. Mâl dağıtmak, yuvarlak taşı, dağdan aşağıbırakmağa benzer. Fakirlik, çok kimsenin iyi adam olmasına mani olur. Çok kimse, fakirliksıkıntısı ile imanını elden kaçırmış, mürted olmuştur. Hadîs-i şerifte, “Eshâbım için fakirliksaadetdir. Âhır zamandaki ümmetim için, zengin olmak saadettir” buyuruldu. Şair nedemiş: İyi anladım, uzun tecribe ile:/Adam ilimle ölçülür, ilim de mâl ile!Mâlı helâldan, şartlarına uygun kazanmak güçtür. Helâl yoldan, İslâmiyete uyarakkazanan az olur. Helâl mâl damla damla, haram mâl ise, sel gibi akarak gelir. Mâl dağıtmaktacömertlik iyidir. İsraf ise, kötüdür, haramdır. Cömert demek, cömertlik huyunu kazanmak, cimrilikdenilen kötü huydan kurtulmak için vermek demektir. Dünyadan birşey ele geçirmek için venefsin kötü arzûsuna kavuşmak için vermeğe cömertlik denilmez.Kahramanlığa benziyen kötü huy 29.6.2002Şecâ’ate yani kahramanlığa benziyen kötü huy da vardır: Şecâ’at göstermesi, şecâ’athuyunu kazanıp, tehevvür ve korkaklık kötü huylarından kurtulması için değildir. Dünya mâlını,mevkı’ini ele geçirmek için tehlikeye atılır. Yahut şöhret kazanmak ister. Mâl toplamak için,Müslümanların yolunu keser, hayvanlarını kapar, evlere girer. Bunları yapabilmek için tehlikelereatılır. Bunlar arasında yakalananlar, işkencelere katlanarak, hatta mallarını, canlarını vermeğigöze alarak, suç ortaklarını ele vermemeği şecâ’at sayarlar.Hâlbuki, bu alçaklarda şecâ’atin kokusu bile yoktur. Şecâ’at sâhibi kimse, aklın ve dîninbeğendiği şeyi yapmak için ortaya atılır. Millete, devlete hizmet etmek, sevap kazanmak ister.Şecâ’at güzel huyuna kavuşarak, Allahü teâlânın rızâsına ulaşmağı sever.Kurdun, kaplanın saldırmaları da bir kahramânın hücûmuna benzer ise de, şecâ’atlaalâkaları yoktur. Kuvvetleri ve yaratılışları îcâbı saldırarak zarar yaparlar. İyi düşünce ile ve hayıryapmak, sevap kazanmak için ileri atılmazlar. Kendilerine dayanamıyan zayıflara hücûmederler. Silâhlı ve kuvvetli bir kimsenin, silâhsız, çıplak, aç bir kimseye saldırması da böyledir.Bu ise, şecâ’at olmaz. Şecâ’at demek, aklı, fikri ve bilgisi ile saldırmayı uygun görmek,dünya kazancını düşünmeyip, rûhunda şecâ’at iyi huyu bulundurmağı, tehevvür ve korkaklıkkötü huylarından kurtulmağı istemek demekdir.Böyle kimse, zararlı, çirkin iş işlemekden ise, ölmeği tercîh eder. Şerefle ölmeği, şerefsizyaşamaktan üstün tutar. Hayır ile anılmağı, yüz karası ile yaşamağa değişir. Şecâ’atte,yaralanmak ve ölmek tehlikeleri olduğu için, önceden tatlı olmıyabilir. Fakat sonunda, dünya veâhıret kazanclarının ve zaferin lezzeti ile sonsuz tatlı olur.Hele İslâmiyeti korumak, Resûlullahın parlak dînini yaymak için can vererek (Şehîdolmak) lezzeti, dünya ve âhıret lezzetlerinin hiç birinde bulunmaz. Nitekim Âl-i İmrân sûresininyüzaltmışdokuzuncu âyetinde meâlen, “Allah yolunda canlarını verenleri ölü sanmayınız!Onlar diridir. Rablerinin nimetlerine kavuşmuşlardır” buyurulmuşdur. Şecâ’ati medh edenhadis-i şerifler sayılamıyacak kadar çoktur. Savaştan kaçmak, insanı ölümden kurtarmaz. Ömrüuzatmaz. Düşman karşısında kalmak da, insanı öldürmez, yok etmez. Ecel, ileri ve geri gitmez.İnsanın ömrü değişmez. Çok olur ki, kaçmak ölüme sebep olur. Düşmana karşı dayanmak da,zafere ve selâmete kavuşturur.