İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

3 - Himmet sâhibi olmak, gayretli olmak: Bu dünyanın mevkı’i, rütbesi, yükselmesi,alçalması, serveti gözünde olmaz.4 – Sebât: Maksada kavuşmak için çalışırken, karşılaşılan sıkıntılara katlanmak,dayanabilmektir.5 – Hilm: Rûhun sâkin olması, kızmamasıdır. Yumuşak huylu olmaktır.6 – Sükûn: Vatanı, dîni ve milleti korumak için yapılan cihâdlarda, muhârebelerde gayretve direnç gösterip, düşmanına alay ettirmemektir.7 – Şehâmet: İyi işler yapmak, yüksek mertebeler ele geçirmek istemektir. Hayır ileanılmak, sevap kazanmak ister.8 – Tahammül: Güzel huylar, iyi işler edinmek için çalışmaktan yılmamaktır.9 – Tevazu: Dünya rütbelerinde kendinden aşağı olanlara büyüklük göstermemektir.Çünkü, eline geçenler, Allahü teâlânın lutfü ve ihsânıdır. Kendi elinde birşey yoktur. Mevkı’ veservet sâhiblerinin tevazu göstermeleri iyi olur. Sevap olur. Bir menfaate kavuşmak veya birzarardan korunmak için tevazu göstermeğe yaltaklanma denir. Dilencilerin tevazuları böyledir.Günahdır.10 – Hamiyyet: Dîni, milleti himâye etmekte, korumakta, şerefini savunmakta, tenbelliketmeyip, bütün kuvveti ile gayret etmektir.11 – Rikkat: İnsanlardan gelen zararlara üzülmemektir. Bundan dolayı işlerinde vehareketlerinde değişiklik olmamalıdır. İyilik yapmasını durdurmamalıdır.İffetten doğan oniki iyi huy 21.6.2002Arzu ve istekleri iyi yönde kullanma huyundan yani İffetten oniki iyi huy meydana gelir:1 – Haya: Haya, kötü iş yapınca utanmaktır.2 – Rıfk: Rıfk, İslâmiyete uymaktır. Kelimenin manası, acımak, iyilik etmek demektir.3 – Hidâyet: İyi huylu olmağa çalışmaktır.4 – Müsâlemet: Fikirler ayrıldığı, sözler çoğaldığı zaman, münâkaşa etmemek, sertliği,bölücülüğü, ayırıcılığı istemeyip, uyuşmak, barışmak istemektir.5 - Nefse hâkim olmak: Şehvet zamanında nefse uymamak, irâdesine hâkim olmaktır.6 – Sabır: Kişi haramdan sakınıp, nefsin kötü arzûlarını yapmamaktır. Böylece, sonupişmanlık olan lezzetlerden yüz çevirir. Sabır ikiye ayrılır: Biri, günah işlememek için sabıretmektir. Şeytan ve insanın kendi nefsi ve kötü arkadaşlar, insana günah işletmek isterler.Bunları dinlemeyip sabır etmek çok sevaptır. Burada bildirilen sabır, işte bu sabırdır. İkincisi,derdlerin, belâların acılarına sabır edip, bağırıp çağırmamaktır. Çok kimse, sabır deyince, yalnızbu sabırı anlar. Bu sabır da sevaptır. Yani sabrın ikisi de farzdır.7 – Kanaat: Nafakada, yani yeme, içme, giyinme ve barınacak yerde zaruret miktarınarâzı olup, daha çok aramamaktır. Yoksa, verileni almamak demek değildir. Bu huya taktîr derlerki, kötü huydur. Aklın da, İslâmiyetin de beğenmediği birşeydir. Kanaat ise, iyi ahlâktır.(Ölmemek, bir uzvu telef olmamak için lâzım olan şeye “Zaruret” denir. Nafaka için ve bedenisıkıntıdan korumak için, lâzım olan şeye “İhtiyac” denir.)8 – Vekâr: İhtiyacları ve kıymetli şeyleri elde ederken sürat ve acele etmeyip, yavaşhareket etmektir. Vekâr, ağır başlı olmaktır. Yoksa, fırsatı kaçıracak, menfaatini kaptıracakşekilde uyuşuk olmak değildir.9 - Vera’: İslâmiyetin haram ettiği ve haram şübhesi olan şeylerden sakınmak ve emirettiği şeyleri, herkese yarar işleri yapmaktır. Kusurlu ve gevşek olmaktan sakınmaktır.10 – İntizâm: İşleri bir sıraya, düzene koyarak yapmaktır.11 – Hürriyyet: Mâlı, parayı helâldan kazanmak ve iyi yerlere vermek, herkesin hakkınıgözetmektir. Hürriyyet, başı boş olup, her istediğini yapmak demek değildir.12 – Sehâvet: Parayı, mâlı, hayırlı, iyi yerlere dağıtmaktan lezzet almaktır. İslâmiyetinemrettiği yerlere seve seve vermektir.Cömertlikten doğan sekiz huy 22.6.2002Sehâvet, cömert olmak demektir. İyi huyların en yükseklerindendir. Âyet-i kerîmelerle vehadis-i şeriflerle medh olunmuştur. Bundan birçok iyi huylar doğar. Bunlardan sekizi meşhûrdur:1 – Kerem: Herkese faydalı işleri, para yardımı yapmasını sevmektir.2 – Îsâr: Kendi muhtac olduğu mâlı, muhtac olan başkasına verip, yokluğuna kendisisabır etmektir. İyi huyların çok kıymetlisidir. Âyet-i kerîmeler ile medh olunmuştur.