İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

ağlamak ise, bütün günahların başıdır. Malı olmıyan, fakat, vazîfe görüp maaş alanların da,mal kazanmak için ayrıca uğraşmaması daha iyidir.Meselâ ilim adamlarının, millete ilim öğretmesi, yani din âlimlerinin, tabîblik, hâkimlik, gibiher türlü faydalı ilimleri bilenlerin ve tesavvuf büyüklerinin, yani kalb gözü açılmış olanlarınihtiyacları, hükûmetce veya hayır müesseseleri ve hayır sâhibleri tarafından istenmedenveriliyorsa, bunların halkı irşâd etmeleri, onlara yardım etmeleri, mal kazanmakdan dahasevaptır.Fakat, zaman değişir, bunlara, istemeden, boyun bükmeden birşey verilmez olursa,bunların da çalışarak kazanması daha iyi olur. Çünkü, istemek haramdır. Ancak zaruret hâlindemubah olabilir. Mal kazanırken helâle, harama dikkat edenin, yani Allahü teâlâyı unutmıyanın,helal kazanması daha iyidir. Çünkü bütün ibâdetlerin rûhu, özü, Allahü teâlâyı hâtırlamakdır.İnsanların en faydalısı 12.2.2003İnsanın kendine, evlâdına ve ıyâline ve borclarını ödemeğe lâzım olanları helaldankazanması farzdır. Bunun için çalışan sevap kazanır. Özürsüz terk edene azâb yapılacaktır.Kendilerine nafaka verilmesi vâcib olanlara “Iyâl” denir.Borc ödemek farzdır. Ödeyemeden vefât edenin, ödemek niyeti varsa, günahlı olmaz.Hadis-i şerifte, “Beş vakit namazı kıldıkdan sonra, çalışıp helâl kazanmak, her Müslümanafarzdır” buyuruldu.Peygamberlerin “aleyhimüsselâm” hepsi, çalışıp kazanmışlardır. Çalışmayıp, câmi’deoturarak, Allaha tevekkül ediyorum diyene inanmamalıdır. Bu, çalışmağı terk ettiği için, günahişlemektedir. Sâlih değil, fâsıktır.Bunun kalbi, Allahü teâlâya değil, kulların mallarına bağlıdır. Önce sebebe yapışmak,sonra bu sebebin tesîrini Allahü teâlâdan beklemek emir olundu. Muhtac olduğu malıkazandıkdan sonra, fazla çalışmayıp, ibâdet etmek câizdir.Bunun için, çalışmayıp ibâdet edene sû-i zan etmemeli ve kötü bilmemelidir. İkisi deharamdır. İhtiyacdan fazla çalışıp, kazandıklarını, senelerce saklamak mubahdır. Saklamayıphayra, hasenâta sarf etmek müstehabdır. Nâfile ibâdetlerden daha sevapdır. Hadis-i şerifte,“İnsanların iyisi, insanlara faydası olanlardır” buyuruldu. Öğünmek için, kibirlenmek için,ihtiyacdan fazla kazanmak haramdır.Görülüyor ki, çoluk çocuğunun nafakalarını ve borçlarını ödemek için çalışıp, helâlkazanmak, nâfile ibâdetleri yapmakdan katkat daha sevaptır. Hadis-i şerifte, “Eshâbım içinfakirlik saadettir. Âhır zamandaki ümmetim için, zenginlik saadettir” buyuruldu.Zaruret olmadan birşey istemek haram olduğu gibi, ücretsiz olarak başkasına işgördürmek de haramdır. Başkasının çocuğuna iş gördürmek ise, daha büyük günahdır. Hz.Abdüllah ibni Abbâs diyor ki, çocuklarla oynuyordum. Ansızın Resûlullah geldi. Kapı arkasınasaklandım. Yanıma gelip, avucu ile sırtımı okşadı. “Git bana Mu’âviyeyi çağır” buyurdu.Bu hadis-i şerife göre, çocukların, haram olmıyan oyunları oynaması ve çocuğa birisiniçağırmak için güvenilmesi ve ufak işlerin yapdırılması câizdir. Kendi küçük oğlunu ve kızını vetorunlarını bir işte kullanmak, fakir olana veya çocuğu yetişdirmek için olursa câizdir. Çocuğun,babasına hizmet etmesi vâcibdir.“Helâl kazanmak farzdır” 13.2.2003Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” buyurdu ki, “Helâl kazanmak her Müslümanafarzdır”. Helâl kazanabilmek için, önce helâli öğrenmek lâzımdır. Helâl ve haram meydandadır.İkisi arasında şübheli olanları tanımak güctür. Şübhelilerden sakınmıyan, harama düşer. Bunutanıtmak geniş bir ilimdir.Müminûn sûresi, elliikinci âyetinde meâlen, “Ey Peygamberlerim. Helâl ve temiz yiyinizve bana lâyık ibâdetler yapınız!” buyuruldu. Resûlullah efendimiz bunun için, “Bir kimse, hiçharam karıştırmadan, kırk gün helâl yerse, Allahü teâlâ, onun kalbini nûr ile doldurur.Kalbine, nehirler gibi hikmet akıtır. Dünya muhabbetini, kalbinden giderir”.Dünyalık kazanmak için çalışmak günah değildir. Dünyalık sevgisi, dünyaya gönülbağlamak günahdır. Sa’d bin Ebî Vakkâs “radıyallahü anh” dedi ki, “Yâ Resûlallah, Düâ buyurda, Allahü teâlâ, benim her duâmı kabul etsin!”. Cevâbında buyurdular ki, “Düâ kabûl olmakiçin, helâl lokma yiyiniz!”.Bununla ilgili diğer hadis-i şeriflerde buyuruldu ki:”Çok kimse vardır ki, yedikleri ve giydikleri haramdır. Sonra ellerini kaldırıp düâ ederler.Böyle düâ, nasıl kabûl olunur?” “Haram yiyenlerin ne farzları, ne de sünnetleri kabûl olmaz”(Yani sevapına kavuşamazlar.) “On liralık elbisenin, bir lirası haram olsa, o elbise ile kılınan