İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

dolaşmak, fakîrlerin imdâdına yetişmek mal ile olur. Mescidler, mektebler, hastahâneler, yollar,çeşmeler, köprüler yaparak insanlara hizmet de mal ile olur. Dînimiz, “İnsanların en iyisi, onlarafaydası çok olanıdır” buyuruyor.İnsanlara yardım etmek için çalışıp para kazanmak, nâfile ibâdet etmekten daha çoksevâptır. Cennetin yüksek derecelerine mal ile kavuşulur. Bir hadis-i şerifte, “Allahü teâlâ, birkuluna mal ve ilim verir. Bu kul da haramlardan kaçınır. Akrabâsını sevindirir. Malından,hakkı olanları bilip verir ise, Cennetin yüksek derecesine gider” buyuruldu.Abdüllah ibni Mes’ûdün “radıyallahü anh” haber verdiği bir hadîs-i şerîfte,”İki şeydenbirine kavuşan insana gıbta etmek, buna imrenmek yerinde olur. Allahü teâlâ bir kimseyeislâm ilimlerini ihsân eder. Bu da, her hareketini, bilgisine uygun yapar. İkincisi, Allahüteâlâ, birine çok mal verir. Bu kimse de malını, Allahü teâlânın râzı olduğu, beğendiğiyerlere harc eder”.Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, Amr ibni Âs için, “İyi kimseye malın iyisi,ne güzel yakışır” buyurdu. Enes bin Mâlik için de, “Yâ Rabbî! Buna çok mal ve çok çocuk verve bunlarla kendisini bereketlendir!” diye düâ buyurdu.Birisi malının hepsini sadaka vereceği zaman, Peygamberimiz “Malının bir kısmınıkendine bıraksan, daha iyi olur” buyurdu. Allahü teâlâ, Kur’ân-ı kerîmde, mala “Hayrlı şey”ismini vermektedir ve Habîbine “sallallahü aleyhi ve sellem”, verdiği nimetleri hâtırlatırken: “Senmalsız idin, sana, kimseye muhtâc olmıyacak kadar, mal verdim” buyurmaktadır.Büyük âlim Süfyân-ı Sevrî buyuruyor ki, “Bu zamanda mal, insanın silâhıdır”. Yani, insancânını, sağlığını, dînini ve şerefini mal ile korur. Medîne-i münevverenin yedi büyük âlimindenbiri olan Sa’îd bin Müseyyib buyuruyor ki, “Borclarını ödemek için ve ırzını, nâmûsunu korumakiçin ve ölünce, geride kalanlara mîrâs bırakmak için mal kazanmayan kimse, hayrsızdır”. Yanikendine ve cemiyete zararlıdır.Nimetin kıymeti bilinlezse 20.1.2003İsraf, malı helâk etmek, faydasız hâle getirmek, dîne ve dünyanın mubah olan işlerinefaydalı olmıyacak şekilde sarf etmektir. Malı denize, kuyuya, ateşe ve elden çıkmasına sebebolan yerlere atmak, onu helâk etmektir. Kullanılmıyacak hâle sokmak, kırmak, kesmek, ağaçtanmeyveyi toplamayıp çürütmek, tarlayı hasâd etmeyip, ekinin helâk olması, hayvanları soğuktan,düşmandan korunacak yere koymamak ve soğuktan, sıcaktan ve açlıktan ölmelerini önliyecekkadar yidirmemek ve örtmemek de, helâk etmektir. Bunların israf olduğu meydandadır.Mal kıymetlidir. Malı ve dünyâlığı kötüliyen haberler varsa da, bu haberler, malı, dünyalığıdeğil, bunların zararlı kullanılmasını kötülemektedir. Meselâ, insanın azmasına, Allahü teâlâyıunutturmasına, ibâdete mâni olmasına sebeb olan mal zararlıdır. Ölümü ve ölümden sonrasınıunutturan mal da zararlıdır. Bu zararlar çok kimselerde kendini göstermektedir. Bu zararlardankurtulan az olduğundan, malı kötüliyen haberler çok olmuştur.Görülüyor ki, mal, birbirine zıd iki şeye sebeptir. Hayra, iyiliğe sebeb olduğu için medhedilmekde olup, şerre, kötülüğe sebeb olduğu için de kötülenmiştir. Büyük âlim ibni Cevzîbuyurdu ki, “İyi niyet ile mal kazanmak, mal kazanmamaktan iyidir”.Malın büyük bir nimettir. Malı israf, Allahü teâlânın nimetini hakîr görmek, nimete kıymetvermemek, nimeti elden kaçırmak, kısaca küfrân-ı nimet etmek, yani şükür etmemek olur. Buise, nimet verenin düşman muâmelesi yapmasına, azarlamasına ve azâb etmesine sebebolacak büyük bir suçtur. Nimetin kıymeti bilinmeyince, hakkı gözetilmeyince elden gider. Şüküredilince ve hakkı gözetilince elde kalır ve artar. İbrâhîm sûresi, yedinci âyetinde meâlen, “Şükürederseniz, verdiğim nimetleri elbette artdırırım” buyuruyor.Başkasının malını helâk etmek, zulüm olur. Ödemek lâzım olur. Kendi malını helâketmek, israf olur. Günâh işlemek için ve günâh işlenilmesi için verilen mal ve paralar da israfolur.İsraf çok kötü bir huydur. Çirkinliği meydandadır. Kalbi, durmayıp karartan, kemiren,tehlükeli bir hastalıkdır. Tedâvîsi de pek güçtür. Bu sıfat kalbi kaplamadan önce, giderilmesi içinve bu felâketden kurtulmak için bütün ilâclarına baş vurup uğraşmalıdır. Kurtarması için, CenâbıHakka yalvarmalı, duâ etmelidir. Allahü teâlâ, çalışana, her güçlüğü kolaylaştırır. O,sığınılacak, güvenilecek, biricik yardımcı ve kurtarıcıdır.İsraf nedir? 21.1.2003Çok kimse israfın ne olduğunu, nelerin israfa sebep olduğunu bilmediği için israfa düşer.Bunun için herkesce bilinmiyen, hatırlatılması lâzım olan israflar da vardır. Meselâ, meyve veekin toplandıkdan sonra, bunları iyi saklamayıp kendiliklerinden bozulmaları veya nem alarak,