İslam Ahlakı - Mehmet Oruç

2 - Huy iki türlüdür: Birisi insanla birlikde yaratılmışdır. Bu huy değişdirilemez. İkincisi,sonradan hâsıl olan alışkanlıktır. Buna, âdet denilir. Bu huy değişebilir.3 - Ahlâkın hepsi sonradan elde edilir ve değiştirilebilir.İslâm âlimlerinin çoğu bu üçüncü fikir üzerinde birleşmektedir. Peygamberlerin dinleri, busözün doğruluğuna dayanmaktadır. Tasavvuf büyüklerinin, din âlimlerinin, talebesine terbiye içinkoydukları üsûller, bu sözün ışığı altında işlemektedir.İnsanlar hangi huya elverişli olarak dünyaya gelmekdedir? Bu da, içinden çıkılamamış birsorudur. Âlimlerin çoğuna göre, insanlar iyiliğe, yükselmeğe elverişli olarak doğar. Sonra, nefsinkötü arzûları ve güzel ahlâkı öğrenmemek ve kötü arkadaşlarla düşüp kalkmak, kötü huylarımeydana getirir. Hadîs-i şerifte, “Herkes, Müslümanlığa elverişli olarak dünyaya gelir.Bunları sonra anaları babaları, yehûdî, Hıristiyan ve imansız yapar” buyuruldu.Bazılarına göre, insanın rûhu kötü olarak dünyaya geldi. Rûhun kendisi temiz idi ise de,bedenle karışınca, bedenin ihtiyacları onu yoldan saptırmıştır.Bazıları da, rûh, yaratılışda ne iyi, ne de kötü değildir. Sonradan her iki şekile dedönebilecek haldedir dedi. İyi huyları, güzel işleri öğrenen kimse, saadete, kemâle kavuşur.Kötüler arasında kalıp, kötü huy, çirkin işler öğrenen de, şakî, kötü olur dediler.Felsefecilere göre, yaratılışı iyi olan insan azdır. Yaratılışta kötü olup, hep kötülük yapmakistiyenler, daha çoktur. Kötüler arasında kötü, iyiler arasında iyi olabilen kimselerin sayısı, ikiöncekiler arasındadır. Bunlara göre, bazı kimsenin huyu değişebilir. Çok kimsenin isedeğişemez.Yunan feylesoflarının, insanın kalbinden haberleri olmadığından, yalnız rûhu anlatmışlar,kendileri yanıldığı gibi, başkaları da yanıltmışlardır. Kalb ve ruhu beraber ele alan İslambüyükleri ahlâkın değişebileceğini ve bunun için çalışılması gerekli olduğu bildirmişlerdir.Huy çalışmayla değişir 31.5.2002Hiçbir kimsenin huyu, yaratılışdaki gibi kalmaz. Sonradan değişebilir. Ahlâkdeğişmeseydi, Peygamberlerin getirdikleri dinler faydasiz, lüzûmsuz olurdu. Âlimlerin sözbirliğiile koymuş oldukları terbiye ve cezâ üsûlleri abes olurdu.Bütün ilim adamları, çocuklarına ilim veedeb vermiş ve terbiyenin fayda sağladığı her zaman görülmüştür.O halde, ahlâkın değiştiği güneş gibi meydandadır. Şu kadar var ki, bazı huylar pekyerleşmiş, rûhun özelliği gibi olmuştur. Böyle huyları değiştirmek, yok etmek pek müşkil olur.Böyle ahlâk, en çok, câhil, kötü kimselerde bulunur. Bunu değiştirmek için, ağır riyâzet ve çokmücâhede lâzımdır.Nefsin zararlı, kötü isteklerini yapmamak için çalışmağa “Riyâzet” denir. Nefsin istemediğifaydalı, güzel şeyleri yapmağa “Mücâhede” denir.Câhiller, ahmaklar, huy değişmez diyerek, nefis ile mücadele etmiyorlar. Kötü huylarınıtemizlemiyorlar. Böyle kabûl edip de, herkes kendi arzûsuna bıraklırsa, kabâhatli olanlara cezâverilmezse, insanlık kötülüğe gider.Bunun için, Allahü teâlâ, kullarına merhamet ederek, onları terbiye etmek, iyi ve kötühuyları öğretmek için Peygamberler “aleyhimüsselâm” gönderdi. Bu muallimlerin en yükseğiolarak, habîbi olan Muhammed “aleyhisselâm”ı seçti.Onun dîni ile, önce göndermiş olduğu bütün dinleri değiştirdi. Onun dîni, bütün dinlerinsonuncusu oldu. Böylece, iyiliklerin hepsi, terbiye üsûllerinin cümlesi, Onun parlak dîninde yeraldı.Aklı olanların, iyiyi kötüden ayırt edebilenlerin, bu dinden elde edilmiş olan ahlâkkitaplarını okuyarak, öğrenerek ve işlerini buna göre tanzîm ederek, dünyada ve âhırette rahatave huzûra, saadete, kurtuluşa kavuşması ve böylece âile ve cemıyyet hayatının düzenineyardım etmiş olması lâzımdır.Güzel ahlak sahibi olan, dünyada rahat ve huzur içinde yaşar, ahırette de sonsuz Cennetnimetlerine kavuşur. Hakikat kitabevinin (0212 523 45 56) yayınladığı “İslâm Ahlâkı” kitabında,güzel ahlâk çok geniş ve sade bir şekilde anlatılmaktadır. Herkese tavsiye ederiz.Kötü huylardan temizlenmek 1.6.2002Her ilmin, her fennin şubeleri vardır. Şubelerin birleştikleri noktaları bulunur ki, bunoktalarda, o ilmin bütün kolları tek birşey olur. İşte bu tek nokta, o ilmin konusudur. Mesela, tıp