Sayı - Pardus eDergi

Pardus-Linux e-dergi 

Mart 2009 Sayı 6 

İÇİNDEKİLER 

Editörden 

.............................................................................................................................. 

............................................ 1 

C ile Programlama II 

.............................................................................................................................. 

............................................ 2 

Gnu/Linux Dünyasından Haberler 

.............................................................................................................................. 

............................................ 6 

Gnu/Linux Antivirüs Yazılımları 

.............................................................................................................................. 

............................................ 10 

Torrent ve Ktorrent 

.............................................................................................................................. 

............................................ 15 

1

Sevgili özgür yazılım ve özgür düşünce dostları, 

Pardus-Linux.org 'un zor ve kısıtlı şartlar altında yayımladığı Pardus-eDergi'nin 

yeni bir sayısını da sizlerle buluşturmanın mutluluğu içerisindeyiz. 

Dostlar, bu dergi teknik servis ya da sizlere hiç bir yerde ulaşamayacağınız yeni 

bilgiler sunmuyor. Bu dergi, özgür yazılımın terini, kokusunu, sıcaklığını ve 

içtenliğini sunuyor. 

Bu dergi olabildiğince özgür, samimi ve bir o kadar da özverili olarak özgür 

yazılıma elinde olanı veriyor. 

Bu sayımızda Türkiye'nin en büyük özgür yazılım topluluğu yani Linux 

Kullanıcıları Derneği'nin yönetim kurulu başkanı ile röportaj yaptık. Pardus eDergi 

yaklaşımı ile çok verimli ve güzel sonuçlar çıktığını düşünüyorum. 

Yine bu sayımızda oldukça teknik ve derin bilgi gerektiren konular yanında, el 

kitabı gibi zaman zaman ihtiyaç duyabileceğiniz konularda anlaşılır şekilde bilgiler 

içeren yazılım tanıtımlarını sizlere sunuyoruz. 

Uzun bir duraksamadan sonra yeniden heyecanla dergimizi çıkarmaya başladığımız 

şu 2-3 aydır bir şeyin farkına vardık ki, bu zor ama zevkli iş yararlı oluyor. Her 

sayımızda yeni şeylerin üstesinden geliyoruz. Ve hep daha iyi şeyler veriyor ve 

vermek için enerji buluyoruz. Tabii ki bu enerjinin en büyük kaynağı okurlarımız. 

Rakam vermeyeceğim ancak her sayıda basılı yayınların üzerinde ve gittikce artan 

oranda okuyucumuzun olması bizi mutlu ediyor. Gelecek sayımızda ve içinde yine 

süprizlerle dolu özgür yazılım topluluğunun sıcak satırlarını bulacağınız dergimizde 

görüşmek üzere.. 

Özgür kalın. 



EDİTÖRDEN 

Nihad KARSLI enki@r-3.org 

2

C Yazılım 

Geliştirme Dilinde Veri Tipleri 

Veri tipleri türlerine göre ve belirlenişlerine göre diye iki şekilde 

sınıflandırılırlar. Belirlenişlerine göre sınıflandırmada: 

1-C'de zaten var olan veri tipleri. 

2-Programcı tarafından oluşturulan veri tipleri. 

Türlerine göre sınıflandırma ise şöyledir: 

1-Sayısal veri tipleri. 

2-Alfasayısal veri tipi. 


Bu yazıda sayısal veri tiplerinden bahsedeceğiz. Temel olarak C'de tamsayı 

ve kayan noktalı sayı (ondalıklı sayı,kesirli sayı gibi) olmak üzere 2'ye 

ayrılır. Daha sonra bunların başına eklenen short, long, unsigned gibi 

eklentilerle kapsadıkları alan azaltılır veya artırılır. Veri tiplerini tek tek 

işlemeden önce değişken nasıl tanımlanır onu da görelim: 

 

Örneğin: int a; 

bir tanımlamadır. 

int(integer)=>Tamsayı 

Bildiğiniz tamsayıdır. 

1. Aralığı: -32.768 ve 32.767 dır. 

2. Bellekte 2 byte yer kaplar. 

3. Unix sistemlerde 4 byte yer kaplar. 

float=>Kayan noktalı sayı 

Özellikleri: 

1. Aralığı : -3.4x10^18 ile 3.4x10^18 

2. Bellekte 4 byte yer kaplar. 


C ile PROGRAMLAMA II 

M. Talha İLHAN mtalhailhan@gmail.com 

3 

Alfasayısal veri tipi katar, dizgi veya orijinal deyimiyle string'dir. Bir 

string şöyle tanımlanır: 

char [] 

Şimdi örnek olarak şöyle açıklayabilirim. Stringler program başladığında 

bellekte yerleri ayrılacağından kaplayacağı uzunluğu biz belirliyoruz. 

Örneğin bir string tanımlaması aşağıdaki gibi olur: 

char isim[20]; 

Burada 20 karakter uzunluğunda isim adında bir dizgi açtık. 

Hatırlatma: Kullanılmayan karakterler NULL karakter olur. 

Evet genel olarak veri tiplerimiz bunlar ileride kullandıkça long, short ve 

double'dan da bahsedeceğiz. Yine de kısaca bahsedelim: 

Bir değişkeni tanımlarken değişken türünün başına long eklemek artırır 

short eklemek kısaltır. Her değişken türü ilk başta signed yani işaretli olur. 

Bu hem pozitif hem de negatif olabileceğini gösterir. Eğer başına 

unsigned eklenirse negatif olmaz ama pozitif sınır iki katına çıkar. Double 

ise bir nevi floatın genişletilmiş hali. 

Temel Giriş & Çıkış Fonksiyonları “printf ve scanf” 

printf Fonksiyonu 

Değişkenlerin içerisindeki değerler aslında bellekte ikili sistemde 

tutulmaktadır. Bir değişkenin içerisindeki değerin ekrana, kaçlık sistemde 

ve nasıl yazdırılacağı programcının isteğine bağlıdır. Değişkenlerin 

içerisindeki değerlerin ekrana yazdırılmasında printf fonksiyonu 

kullanılır. printf standart bir C fonksiyonudur. 

printf aslında çok ayrıntılı özelliklere sahip bir fonksiyondur. Burada 

yalnızca temel özellikleri görsel bir biçimde açıklanacaktır. printf iki 

tırnak içerisindeki karakterleri ekrana yazar. Ancak iki tırnak içinde 

gördüğü % karakterlerini ekrana yazmaz. printf fonksiyonu % karakterlerini 

yanındaki karakter ile birlikte format karakteri olarak yorumlar. Format


karakterleri iki tırnaktan sonra yazılan parametrelerle birebir eşleştirilir. 

Örnek: 

int x, y; 

x = 125; 

y = 200; 

printf("x = %d\ny = %d\n", x, y); 

printf fonksiyonunun yukarıdaki şekilde çağrılmasıyla x ve y değişkeni 

içindeki değerler ekrana onluk sistemde yazdırılacaktır. 

Format karakterleri yerine eşlenen değişkenlerin içerisindeki değerler 

ekrana yazılır. Format karakterleri sayıların ekrana nasıl yazılacağını 

belirtmekte kullanılır. 

format Anlamı karakteri 

%d int türünü desimal sistemde yazar. 

%ld long türünü desimal sistemde yazar 

%x unsigned int türünü hexadecimal sistemde yazar. 

%X unsigned int türünü hexadecimal sistemde yazar.(semboller büyük 

harfle) 

%lx unsigned long türünü hexadecimal sistemde yazar. 

%u unsigned int türünü decimal sistemde yazar. 

%o unsigned int türünü oktal sistemde yazar. 

%f float ve double türlerini desimal sistemde yazar. 

%lf double türünü desimal sistemde yazar. 

%e gerçek sayıları üstel biçimde yazar. 

%c char veya int türünü karakter görüntüsü olarak yazdırır. 

%s string olarak yazdırır. 

%lf long double türünü desimal sistemde yazdırır. 

Yukarıdaki tabloda görüldüğü gibi double türü hem %f format karakteri 

hem de %lf format karakteri ile yazdırılabilmektedir. Ama %lf 




4 

(okunabilirliği artırdığı için) daha çok tercih edilmektedir. 

Yukarıdaki tabloya göre unsigned int türünden bir sayıyı aşağıdaki 

şekillerde yazdırabiliriz : 

unsigned int u; 

printf("%u", u); // u sayısını 10'luk sistemde yazar 

printf("%o, u); // u sayısını 8'lik sistemde yazar 

printf("%x, u); // u sayısını 16'lık sistemde yazar 

short bir sayıyı yazarken d o u ya da x karakterlerinden önce h karakterini 

kullanıyoruz : 

short int sh; 

printf("%hd", sh); // 10'luk sistemde yazar 

unsigned short int unsh; 

printf("%hu", unsh); // 10'luk sistemde yazar 

printf("%ho", unsh); // 8'lik sistemde yazar 

printf("%hx", unsh); // 16'lık sistemde yazar 

long bir sayıyı yazarken d o u ya da x karakterlerinden önce l karakterini 

kullanıyoruz : 

long int lo; 

printf("%ld", lo); // 10'luk sistemde yazar 

unsigned long int unlo; 

printf("%lu", unlo); // 10'luk sistemde yazar 

printf("%lo", unlo); // 8'lik sistemde yazar 

printf("%lx", unlo); // 16'lık sistemde yazar 

Yukarıdaki bilgilerde unsigned bir tamsayıyı printf fonksiyonuyla 8'lik ya 

da 16'lık sistemde yazdırabileceğimizi gördük. Peki signed bir tamsayıyı 

8'lik ya da 16'lık sistemde yazdıramaz mıyız? Yazdırırsak ne olur? Söz 

konusu signed tamsayı pozitif olduğu sürece bir sorun olmaz. Sayının 

işaret biti 0 olduğu için sayının nicel büyüklüğünü etkilemez. Yani doğru 

sayı ekrana yazar, ama sayı negatifse işaret biti 1 demektir. Bu durumda


ekrana yazılacak sayının işaret biti de nicel büyüklüğün bir parçası olarak 

değerlendirilerek yazılır. Yani yazılan değer doğru olmayacaktır. % 

karakterinin yanında önceden belirlenmiş bir format karakteri yoksa , % 

karakterinin yanındaki karakter ekrana yazılır. %%, (%) karakterini yaz 

anlamına gelir. 

scanf Fonksiyonu 

scanf fonksiyonu klavyeden her türlü bilginin girişine olanak tanıyan 

standart bir C fonksiyonudur. scanf fonksiyonu da printf fonksiyonu gibi 

aslında çok detaylı, geniş kullanım özellikleri olan bir fonksiyondur. 

Ancak biz bu noktada scanf fonksiyonunu yüzeysel bir şekilde 

tanıyacağız. 

scanf fonksiyonunun da birinci parametresi bir stringdir. Ancak bu string 

klavyeden alınacak bilgilere ilişkin format karakterlerini içerir. Bu format 

karakterleri önceden belirlenmiştir ve % karakterinin yanında yer alırlar. 

scanf fonksiyonunun kullandığı format karakterlerinin printf 

fonksiyonunda kullanılanlar ile aynı olduğunu söyleyebiliriz. Yalnızca 

gerçek sayılara ilişkin format karakterlerinde önemli bir farklılık vardır. 

printf fonksiyonu %f formatı ile hem float hem de double türden verileri 

ekrana yazabilirken scanf fonksiyonu %f format karakterini yalnızca float 

türden veriler için kullanır. double tür için scanf fonksiyonunun kullandığı 

format karakterleri %lf şeklindedir. scanf fonksiyonunun format kısmında 

format karakterlerinden başka bir şey olmamalıdır. printf fonksiyonu çift 

tırnak içindeki format karakterleri dışındaki karakterleri ekrana yazıyordu, 

ancak scanf fonksiyonu format karakterleri dışında string içine yazılan 

karakterleri ekrana basmaz, bu karakterler tamamen başka anlama 

gelecektir. Bu nedenle fonksiyonun nasıl çalıştığını öğrenmeden bu 

bölgeye format karakterlerinden başka bir şey koymayınız. Buraya 

konulacak bir boşluk bile farklı anlama gelmektedir. 

int x, y; 




5 

scanf(“%d%d”, &x, &y); 

Yukarıdaki örnekte x ve y sayıları için desimal sistemde klavyeden giriş 

yapılmaktadır. Giriş arasına istenildiği kadar boşluk karakteri konulabilir. 

Yani ilk sayıyı girdikten sonra ikinci sayıyı SPACE, TAB ya da ENTER 

tuşuna bastıktan sonra girebilirsiniz. Örneğin: 

5 60 

biçiminde bir giriş geçerli olacağı gibi; 

5 

60 

biçiminde bir giriş de geçerlidir. scanf fonksiyonuna gönderilecek diğer 

argumanlar & operatörü ile kullanılmaktadır. & bir gösterici operatörüdür. 

Bu operatörü göstericiler konusunda öğreneceğiz. scanf fonksiyonunun 

yalnızca giriş için kullanılır, ekrana yazmak için printf fonksiyonun 

kullanmamız gerekir : 

int number; 

printf(“bir sayi giriniz : “); 

scanf(“%d”, &number); 

Evet biraz da örnek yapalım. 

#include “stdio.h” 

main() 

{ 

int sifre;sifre=2009; 

printf(“Sifreniz %d'dir”,sifre); 

return 0; 

} 

Burada basit bir program 

yaptık. 

Bir basit program: 

#include “stdio.h” 

main() 

{ 

} 

char ad[20],soyad[20]; 

int dgmyili; 

printf(“Adinizi giriniz ”); 

scanf(“%s”,ad); 

printf(“Soyadinizi giriniz ”); 

scanf(“%s”,soyad); 

printf(“Dogum yilinizi giriniz ”); 

scanf(“%d”,&dgm); 

printf(“\n”); 

printf(“Adiniz : %s\n”,ad); 

printf(“Soyadiniz : %s\n”,soyad); 

printf(“Dogum yiliniz: %d\n”,dgm); 

return 0;

LKD Seminerler Dizisi 

Geçen yıl ilk kez yapılan ve 4 seminerden oluşan 

seminerler dizisinin ikincisi bu yıl Bilkent Üniversitesi 

Teknoloji Topluluğu ve LKD Seminer Çalışma 

Grubu'nun işbirliğiyle Bilkent Üniversitesi Mithat 

Çoruh ve C Blok Amfilerinde yapılacaktır. 10, 17, 24 

ve 31 Mart tarihlerinde yapılacak olan seminerlerin 

konuları sırasıyla Meraklısına GNOME, Kısaca 

Django, Linux Nedir? XEN ve Sanallaştırma. 

Wine 1.1.16 Duyuruldu 


Bir önceki sayımızda yine güncelleme haberini verdiğimiz 

Wine'nın geliştiricileri boş durmamış ve hata kayıt 

sistemlerine[1] girilen onlarca hatayı düzeltmişler, Gecko 

motorunu güncellemişler, winegcc ile çapraz ortam derleme, 

MS Metin Framework, gelişmiş SANE tarayıcı, sayısal CD 

Avidemux 2.4.4 Sürümüne Terfi Etti 

Geçen sayımızda yazarımız Serdar Kaçmaz tarafından 

tanıtılan ve bir film uygulaması gösterilen Avidemux'un 

yedi ay aradan sonra yeni sürümü olan 2.4.4 duyuruldu. 

Bir önceki sürüme göre MPEG, MP4, JPEG, PNG, 

BMP/DIB desteği iyileştirilen bu sürümde MOV 

dosyalarını açarken meydana gelen çökmelere neden 

olan hata onarılmış, QT arayüzü tam fonksiyonel hale 

getirilmiş ve komut satırında AAC dil desteği eklenmiş. 

Avidemux 2.4.4 'ün 2.4.x serisinin son sürümü olması ve 

gelecek sürümün 2.5 olması düşünülüyor. 


GNU/LINUX DÜNYASINDAN HABERLER 

6 

Google Earth 5 Duyuruldu 

Oturduğunuz yerden birçok yeri görmenize 

olanak sağlayan Google Earth yeni sürümünü 

duyurdu. Bu sürümde göze çarpan en önemli 

özellikler, bir bölgede zamanla meydana gelen değişimleri görebileceğiniz 

tarihsel yolculuk, National Geographic ve BBC gibi basın kuruluşlarının 

hazırladığı belgesellerle okyanuslara dalış ve Google Earth'de gezmiş 

olduğunuz yerleri kamera kaydı yaparmış gibi kaydedip, gezintinizi 

izleyebilme imkanı.. Google Earth'ü yüklemek için kendi sitesinden ikili 

paketi indirebileceğiniz gibi, eDergimizin 4. sayısında tanıttığımız GooPi 

adlı yazılımla Pisi paketini hazırlayabilir ve sağlıklı bir kurulum 

yapabilirsiniz. 

Nova : Küba'dan Penguen Aromalı Püro! 

eDergimizin 5. sayısında haberini vermiş 

olduğumuz Rusya'nın Linux tabanlı işletim 

sistemi projesinden sonra Küba da Linux tabanlı 

bir işletim sistemi geliştireceğini duyurdu. Adı 

Nova olan işletim sistemini sayesinde, hükümetin 

bir Amerikan şirketi olan Microsoft'un ürünlerini 

kullanmasından ve Amerikan güvenlik 

ajanlarının Microsoft kodlarına erişim 

haklarından doğan güvenlik tehditinin ortadan 

kaldırılacağı, ayrıca Amerikan egemenliğine bir 

başka darbe vuracağı bildiriliyor. Bilgisayarların 

yüzde 20'sinde Linux kullanılan ülkede, bu oranın beş yıl içinde yüzde 50'ye 

çıkarılması hedefleniyor ve özgür yazılım hareketinin Küba insanının 

bağımsızlık ve egemenlik yolundaki idelojisiyle yakın olduğu bildiriliyor.

Cepte Nvidia ve Google İşbirliği 

Nvidia, akıllı telefonlar(smartphone) 

için çıkarmayı düşündükleri Tigra 


adlı entegre devreleri için Linux uygulamaları geliştirmek amacıyla Google 

ile çalıştıklarını belirtti. Google'ın telefonlar için çıkarttığı açık kaynak 

kodlu Android'le Tegra'nın birlikte kullanılmasının, telefonlara gelişmiş 

grafik özellikleri kazandıracak olan Tigra'nın akıllı telefon üreticilerine 

uyumunu hızlandırması düşünülüyor. Akıllı telefonlar için bir nevi ekran 

kartı olan Tigra'nın, gelişmiş ekran özelliklerinin yanında daha uzun ömürlü 

pil ve her zaman açık İnternet erişimi sunması hedefleniyor. 

Kdevelop 4 Beta 1 Duyuruldu 

KDE'nin yazılım geliştirme araçlarından KDevelop 'un 

4. sürümünün ilk betası duyuruldu. Beta sürüm 

olmasının verdiği kararsızlıklar ve hataları yok 

sayarsak, sahip olduğu önemli özellikler : gelişmiş C++ 

desteği, CMake ile bütünleşik çalışabilme, subversion, 

git ve QT GUI Designer bütünleşmesi. Asus'tan 

Android Tabalı EEE PC'ler Google tarafından cep telefonları için işletim 

sistemi olarak düşünülen açık kaynak kodlu Android için Asus mühendisleri 

göreve çağrıldı ve yıl sonuna kadar Android tabanlı EEE PC'ler yapılması 

hedeflendi. 



7 

KOffice 2.0 Beta 7 Duyuruldu 

Bir önceki sürümden yaklaşık bir ay sonra çıkan 

KOffice 2.0 Beta 6'da, önceki sürüme göre birçok 

yazılım hatası onarılmış. Bu sürümle gelen önemli 

özelliklere bakacak olursak : KSpread 'da 

birleştirilmiş hücrelerin daha iyi çalışması, resimlerin 

dosyadan yüklenebilmesi ve saklanabilmesi, belgeler 

arasında yumuşak geçiş özelliği, Karbon için daha iyi 

SVG desteği ve Kirita üzerinde iyileştirmeler 

sağlandı. 

MIPS, Linux Vakfına Katıldı 

Mozilla'dan Web Tabanlı Geliştirme Aracı 

Mozilla Labs'ta geliştirilen Bispin adlı web 

tabanlı geliştirme aracıyla, ortak çalışmaya 

Kâr amacı gütmeden, Linux'un gelişimini 

hızlandırmak ve kullanımını yaygınlaştırmak 

amacıyla çalışan Linux Vakfı, mikro işlemci, ağ 

sistemleri gibi birçok pazarın liderlerinden olan 

MIPS Teknoloji'nin vakfın üyelerinden biri 

olduğunu açıkladı. Bu sayede MIPS'in çalışma 

alanında, müşteri tabanlı Linux kullanımının 

artması hedefleniyor. 

imkan sağlayan, komut satırı ile bütünleşik olabilen, hızlı ve her yerden 

erişilebilme imkanı sağlayan bir ortama sahip olabilirsiniz. JavaScript tabanlı 

olan Bispin'e http://bispin.mozilla.com adresinden ulaşabilirsiniz.

BASH 4.0 Çıktı! 

Komut satırında sıkça kullandığımız GNU Bourne-Again 

Shell yani BASH yazılım geliştirme dilinin 4.0 sürümü 

duyuruldu. Bu sürümde 3.x sürümüne göre birkaç hatanın 

düzeltilmesinin yanında, diziler, programlanabilir 

tamamlanma fonksiyonu, söz dizimi gibi yenilikler içeriyor. 

POSIX uyumsuzluğunun bir kısmı onarılarak, komut 

çözümlemelerinin daha titiz bir şekilde gerçekleştirilmesi 

sağlandı. 

XFCE 4.6 Final Sürümü Çıktı 

Seminer: GNOME ve Özgür Yazılım Dünyası 

İstanbul Kültür Üniversitesi Bilişim Topluluğu ve Bilişim 

Platformu tarafından 27 Şubat'ta, GNOME Vakfı Başkanı 

Behdad Esfahdod'un konuşmacı olarak katılımıyla 

“GNOME ve Özgür Yazılım Dünyası” konulu seminer 

verildi. 




İki yıldan fazla bir süredir geliştirilen Xfce 4.6'nın 

nihayet kararlı sürümü çıktı. Yeni sürüm, gelişmiş 

masaüstü yöneticisi ve daha fonksiyonel sağ tık menüsü, 

gelişmiş oturum yönetimi, çoklu ses sistemlerini 

destekleyen ve birden fazla ses kartını yönetme imkanı 

sunan yeniden yazılmış ses karıştırıcı, erişebilirlik 

seçenekleri, bilgisayar ayarlarını değiştirebilme, farklı 

çalışma alanları gibi özellikler sunuyor. Xfce 4.6 ile tura 

çıkmak isterseniz : http://www.xfce.org/about/tour 

8 

S3'ten OpenGL 3.0 ve VA-API Destekli GNU/Linux Sürücüsü 

OpenGL 3.0 desteğiyle Aralık '08 'de 

GNU/Linux sürücüsünü duyuracağını 

söyleyen fakat üzerinden yaklaşık üç ay 

geçmesine rağmen duyurmayan S3 şirketi, 

nihayet GNU/Linux sürücüsünü Şubat '09 

sonunda duyurdu. Üstelik duyurulan sürücü 

sadece OpenGL 3.0 desteği değil aynı 

zamanda H.264, VC-1 ve MPEG-2 

çözümleme desteği de sunuyor. 

Marvell'den 5 Wattlık Mini GNU/Linux Sunucu 

Seminer: Linux ve Özgür Yazılım 

Marvell, yaklaşık adaptör boyutunda olan fakat 

içinde 1200 Mhz işlemci, 512 MB flash, 512 MB 

DRAM, Gigabit Ethernet ve USB 2.0 desteği 

bulunan ve sadece 5 Watt güç harcayan mini 

GNU/Linux sunucusunu duyurdu. Düşük ses, güç 

tüketimi ile gerek yerel ağdan gerekse İnternet 

üzerinden dosyalara erişim sağlayabilen sunucu, 

henüz Türkiye'de satışa çıkmasa da sadece 49$. 

Yeditepe Üniversitesi Bilgisayar Topluluğu ve Linux 

Kullanıcıları Derneği Seminer Çalışma Grubu işbirliğiyle, 

26 Şubat'ta “Linux ve Özgür Yazılım” konulu seminer 

verildi.

Seminer: Linux'a Derinlemesine Dalış 


Kadir Has Üniversitesi Bilişim Güvenliği Kulübü ve Linux Kullanıcıları 

Derneği Seminer Çalışma Grubu işbirliğiyle, 2 Mart Pazartesi Günü, eski 

Pardus Geliştiricilerinden Koray Löker'in konuşmacı olarak katıldığı “Linux'a 

Derinlemesine Dalış” konulu seminer, üniversitenin Fener Salonu'nda yapıldı. 

GNASH : Daha Özgür Bir GNU/Linux İçin 

Çoğu Pardus kullanıcısının kullandığı Adobe Flash 

Player yazılımının aksine tamamen özgür bir yazılım 

olan Gnash'ın 0.8.5 sürümü duyuruldu. Yeni sürümde 

birçok hata düzeltilmiş, GNOME ve KDE için 

oynatıcılar eklenmiş, YouTube tarzı sitelerden 

görüntü izleme kalitesi artırılmış ve ayarlar için yeni 

arayüz yazılmış. Özgür olan yazılımınız Firefox'u, 

özgür olmayan yazılım olan Adobe Flash Player'dan 

kurtarmak için Gnash'ı kaynak koddan derleyip 

kurabilirsiniz. 



PlayOnLinux 3.4 Çıktı 

Amarok 2.0.2 – 'Only Time Will Tell' Duyuruldu 

Amarok 2.0 serisisin yeni kararlı sürümü olan Only Time 

Will Tell yani Sadece Zaman Anlatacak kod adlı sürümü 

Amarok 2.0.2 duyuruldu. Çok önemli değişiklikler 

içermeyen yeni sürümde, birçok hata düzeltilmiş. 

Amarok geliştiricileri kendileri için öncelikli olanın 

Amarok 2.1 sürümü olduğunu fakat 2.0.1.1 sürümündeki 

hataların da düzeltildiğini bildiriyorlar. 

Şu an depolarda 3.1.4 sürümü bulunan ve Windows 

oyunlarını GNU/Linux altında oynamaya aracı olan 

PlayOnLinux'un 3.4 numaralı sürümü duyuruldu. Yeni 

sürümde depolar otomatik güncellenecek ve her 

kurulum öncesi winecfg açıp profil düzenlemeye olanak 

sağlayacak. 

BMW de Açık Kaynak Dünyasında 

3-8 Mart tarihlerinde Almanya'da yapılan CeBIT Bilişim Fuarının 

Açık Kaynak Oturumunda BMW, iletişim sistemleri ve genel 

yönetimin açık kaynak ile nasıl geliştirilebileceği konusunda yeni 

bir oluşum yaratacaklarını belirtti. GENIVI adlı oluşum, BMW, 

Delphi, General Motors, Intel, Peugot gibi dünyaca ünlü şirketler 

tarafından kuruldu ve arabalarda Linux tabalı sistemlerin 

çalıştırılması üzerine çalışmalar yapacak. 

9

Linux için ücretsiz Anti-Virus 

yazılımları 

Linux için güvenlik üzerine bir yazı yazmak 

gerçekten zor bir konu; ne yazacağınıza karar 

veremiyorsunuz. Windows kullananlar için belli 

başlı uyarılar vardır: Disk taraması yapın; disk 

birleştirici kullanın; gereksiz dosyaları kaldırın; 

aman virüs programınız olsun; spyware (casus 

yazılımlar) için anti-spyware yükleyin; açık 

portlarınızı kapatın; en güncel yamaları kurun; 

yeni bir virüs daha çıktı... bu liste uzayıp gider. 

Linux dünyasında kullanıcıya düşen işler çok 

daha basittir; sisteminizi güncel tuttuğunuz 

sürece elektrik kesintileri dışında bir sorun 

yaşamazsınız. 

Yıllarca Windows kullanıp, özel bir bakım 

gerektirmeyen Linux'a geçmek insana tuhaf 

geliyor; kendinizi boşlukta hissediyorsunuz. 

Kısa zamanda, virüs programı neden yok; niçin 

anti-spyware yazılımlar bulunmuyor; ya trojan 

girerse gibi sorulara yanıt arıyorsunuz. Bu 

yazımız, bu soruları soran arkadaşlara yönelik 

olacak. 

W indows''ta Durum 

Linux'un Windows'tan farklı bir kullanıcı yapısı 

vardır. Windows işletim sisteminde temel olarak 

iki grup kullanıcı bulunur: Yöneticiler 



GNU/LINUX ANTİVİRÜS YAZILIMLARI 

Çağatay ÇEBİ http://cagataycebi.com/ 

(Administrator) ve Konuklar (Guest)... Elbette 

güvenlik politikalarını değiştirip ara kullanıcı 

grupları yaratabilirsiniz, fakat kullanıcıları, 

yönetici ve konuk grubuna indirgemeyi daha 

doğru buluyorum. Konuk kullanıcıların, sistem 

genelinde değişiklik yapma hakkı yoktur; üstelik 

o kadar yetkisizlerdir ki, zaman zaman çeşitli 

programları bile açamazlar. (Bayağı bir zaman 

önce, kardeşime bilgisayarımda konuk (Guest) 

hesabı açmıştım. Kısa sürede hiçbir programı 

doğru dürüst çalıştıramadığını söyleyerek, isyan 

bayrağını çekmişti.) Oldukça kıt yetkileri 

olduğundan, bilgisayarını evinde kullanan hiç 

kimse, kendisini "Konuk Kullanıcı" olarak 

kısıtlamaz. Sistem genelinde rahatça çalışmak 

için hemen hemen herkes, Yönetici olmayı tercih 

eder. Fakat bu büyük sorunları da beraberinde 

getirir. Yapacağınız ufak hatalar bile, bütün 

sisteme zarar verir. 

Bir gün MSN Messenger programında tanıdığınız 

bir arkadaşınız size bir adres gönderiyor. Nasılsa 

bir tanıdık diyerek fazla önemsemiyor ve adrese 

tıklıyorsunuz. Ancak bilmediğiniz şey; 

arkadaşınızın bilgisayarında bir virüs olduğu ve 

kendi bilgisi dışında MSN Messenger üzerinden 

sağa sola bu mesajın yollandığı... Eğer bu 

durumda, iyi bir virüs tarayıcınız varsa, adres 

açıldığında virüsü bloklar ve bir sorun 

yaşamazsınız. Peki ya virüs programınız yoksa? 

İşte o zaman hayli dramatik bir senaryoyla 

karşılaşıyoruz. 

10 

İyi yazılmış bir virüs, trojan ya da spyware, kendi 

kopyalarını, Windows klasörü altındaki System, 

System32, Temp vb. klasörlere atar. Bilgisayarı 

bir yönetici olarak kullandığınız için bunu 

yapmasında en ufak bir sorun çıkmayacaktır. 

Çünkü ilgili çalıştırılabilir dosyaya tıkladığınızda, 

ona her türlü değişiklik yapma hakkını zaten 

vermişsinizdir. Daha sonra sistem başlangıcına 

kendisini koyar ve bilgisayar her başladığında 

çalışacak hâle gelir. Hatta duruma göre kendisini 

bir servis olarak gösterebilir. Virüs arka planda 

çalıştığı sürece, daha çok dosya etkilenecek ve 

bilgisayarınızın her yerine bulaşacaktır. Sonuç 

tam bir kabus; bütün bilgisayarınızın virüsten 

tamamen etkilendiği bir durum! 

Linux''ta Virüsler, Casus Yazılımlar 

ve Truva Atları 

Yazımıza Linux diye başladık, ama uzun uzun 

Windows'u anlattık. Aradaki bariz çalışma 

farkınızı görebilmek için bu gerekliydi. Yeni 

çıkan Windows Vista, yönetim yetkilerini biraz 

iyileştirmiş olsa bile, hâlen yeterli değil. Şimdi 

Linux'a dönelim... 

Linux kullanırken, çok nadir yönetici olmanız 

gerekir. Windows'un aksine bilgisayarınızı, 

yönetici olarak kullanmanız asla önerilmez. Eğer 

bir program yükleyecekseniz, güncelleme 

yapacaksanız ya da sistemin genelini etkileyecek 

benzer bir konu varsa, geçici olarak ya da sadece 

bir komut çalıştıracak kadar yönetici (yani root)

olursunuz. Üstelik bunu yapmak için sisteme 

yeniden giriş (login) yapmanız gerekmez; bir 

konsol açıp, root olmak istediğinizi belirtir, 

ardından şifresini girersiniz; voila! artık yönetici 

olmuşsunuzdur. Peki bu neden çok önemli bir 

avantaj? 

Linux kullanıcıları, kendi ev (home) klasörleri 

içerisinde, dilediklerini yapmakta özgürdür. 

Fakat yapabilecekleri, sadece bu kadardır; 

sistemin genelini etkileyemezler. Senaryomuza 

dönelim, arkadaşınızdan bir adres alıyorsunuz ve 

merak içinde tıklıyorsunuz, üstelik virüs 

programınız da yok. Sizce n'olur? Hemen 

söyleyeyim; hiçbir şey! Tıkladığınız adreste 

bulunan virüs, %99.9 Windows için yazılmıştır 

ve indirseniz dahi size bir zararı olmaz. 2003 

yılında yayımlanan bir makaleye göre Linux'ta 

sadece 40 civarında virüs bulunuyormuş. Elbette 

ki bu rakam günümüzde oldukça artmış 

durumda; F-Prot 1900 kadar Unix/Linux virüsü 

tespit edebildiğini belirtiyor. Artık zamanında 

verilen rakamlar mı yanlıştı, yoksa F-Prot bütün 

Unix tabanlı işletim sistemlerine ait toplam virüs 

sayısını mı veriyor bilmiyorum. Fakat 

yüzbinlerle ifade edilen Windows ve MS-DOS 

virüslerine oranla dikkate alınmayacak kadar 

ufak sayılardan bahsediyoruz. Üstelik virüsün, 

Windows'taki kadar rahat bir biçimde hemen 

bulaşamayacağını da hesaba katmak gerekir. F- 

Prot'un işletim sistemlerine göre tespit edebildiği 

virüs rakamları aşağıda bulunuyor: 





Bir Internet sitesi zararları bir içeriği sahipse, 

çoğu durumda Firefox, -Internet Explorer'ın 

aksine- kendiliğinden yüklenmeye çalışan 

yazılımları engelleyecektir. Diyelim ki Firefox 

engellemeyi başaramadı ve virüs Linux için özel 

olarak hazırlanmıştı... Peki şimdi n'olacak? Yine 

cevap verelim: siz çalıştırana kadar bir şey olmaz! 

Windows'un aksine, Linux'ta programlar siz 

başlatana kadar çalışmamaktadır. Programı 

başlatıp, aktive edene kadar, virüsün size zarar 

verme şansı yoktur. Fakat olabilecek en olumsuz 

şeyleri düşünüyoruz ve virüslü programı 

çalıştırdığınızı varsayalım... 

11 

Windows kullansaydınız, o an bellekte olup, 

çalışan bütün programlar virüsten etkilenebilir ve 

virüs hızla yayılabilirdi. Ancak Linux'ta bu 

olmayacaktır. Çünkü sistem genelinde olan hiçbir 

şeyi etkileme şansınız yoktur. Başınıza 

gelebilecek en kötü şey, ev (home) klasörü 

içindeki bazı dosyalarınızın etkilenmesidir. 

Üstelik bunun olma olasılığı gerçekten çok çok 

çok küçük. 

Linux tasarımı gereği, virüslerin, casus 

yazılımların, truva atlarının (trojan) büyük riskler 

taşımadığı bir ortam. Bu saydığımız üçlü arasında 

en büyük problem yaratabilecekler, virüsler 

olmasına rağmen, tehditleri oldukça küçük 

kalıyor. Yine de kendinizi garantiye almak 

istiyorsanız, merak etmeyin Linux için de antivirüs 

programları bulunuyor. Üstelik ücretsiz! 

F -Prot 

1993 yılından beri faaliyet gösteren F-Prot ismi 

tanıdık gelecektir. Oldukça eskiye dayanan virüs 

tarama araçlarını muhtemelen tecrübe 

etmişsinizdir. Windows işletim sisteminde 

parayla satılan F-Prot, ev kullanıcısı olmanız 

kaydıyla DOS, BSD, Solaris ve Linux için 

ücretsiz olarak sunuluyor. Ücretsiz sunulan bu 

versiyonlara, F-Prot sitesinden ulaşabilirsiniz.

F-Prot kurulumu ve kullanımı oldukça basit bir 

anti-virüs programı. Sitesinden, Linux 

dağıtımınıza uygun RPM ya da DEB paketini 

çekip kuruyorsunuz. Eğer bunları destekleyen bir 

paket yönetim sisteminiz yoksa, programın 

sıkıştırılmış hâlini (fp-Linux-i686-ws.tar.gz isimli 

bir dosya) indirip, kullanabilirsiniz; ben böyle 

yapmayı tercih ettim. 

Terminali açın ve fp-Linux-i686-ws.tar.gz isimli 

dosyayı kaydettiğiniz yere terminal üzerinden 

gelin. Ardından şu komutu yazın: 

tar -xvf fp-Linux-i686-ws.tar.gz 

Yukarıda verilen komutla, sıkıştırılmış fp-Linuxi686-ws.tar.gz 

dosyasının içeriğini f-prot adındaki 

klasöre çıkarttınız. Şimdi bu klasörü herkesin 

değişiklik yapamayacağı /opt klasörünün altına 

atalım: 

sudo mv f-prot/ /opt/ 

Artık sıra yükleme aşamasına geliyor. Yükleme 

aşamasında birkaç soru soruluyor. Soruların 

hepsinde default (yani varsayılan değer) uygun. 

Bu yüzden Enter'a basarak geçebilirsiniz. 

Yüklemeyi başlatmak için aşağıdaki komutu 

giriyoruz: 

sudo perl install-f-prot.pl 

Komutu girdiğiniz takdirde sorunsuz bir şekilde 





yükleme aşamasının başlaması ve sizden alacağı 

cevaplar doğrultusunda, F-Prot'u sisteminize 

kurması gerekiyor. Eğer Internet bağlantınız varsa, 

virüs tanım dosyası da güncellenecektir. Yukarıda 

vermiş olduğum komutları kullanırsanız, bir 

problem çıkacağını sanmıyorum. 

F-Prot komut arabirimi üzerinden çalıştırılıyor. 

Arka plânda sürekli çalışan bir virüs kalkanı 

şeklinde değil. (Zaten buna da ne kadar gerek var, 

tartışılır.) Terminalde "man fpscan" yazarak, 

programın kullanım detaylarına erişebilirsiniz. 

Ancak okumayı pek sevmiyor ve bilgisayarınızı 

baştan aşağı detaylı bir şekilde taramak 

istiyorsanız, şu komutu girmenizi öneririm: 

sudo fpscan --adware -f --applications --disinfect / 

Burada / işareti yerine taramak istediğiniz klasör 

adını da girebilirsiniz. Komutu root olarak 

vermemizin espirisi, her klasöre ve dosyaya yetki 

sorunu olmadan erişebilmek için. Yetkiniz olan 

klasör ve dosyaları taramak için root olmanız 

gerekmez. Örneğin aşağıdaki komutu yazarak 

masaüstü ve alt klasörlerini -root olmadan- 

tarayabilirsiniz: 

fpscan --adware -f --applications --disinfect ~ 

Komutlar uzun gelmiş olabilir. Aslında bu kadar 

uzun bir komut vermenize de gerek yok. Basit bir 

"fpscan klasor_adi" istediğiniz klasörü, alt klasör 

ve dosyalarıyla birlikte tarayacaktır. Fakat ekstra 

12 

olarak komutta verdiğim parametreler, daha iyi ve 

geniş bir tarama yapmak için. 

F-Prot 850.000 (yazıyla sekizyüzellibin) dolayında 

virüs tarıyor. Ancak bu sayı, bütün işletim 

sistemleri için toplam bir değer. Yani Linux 

versiyonu için ayrı, Windows için ayrı bir 

değerden bahsetmiyoruz. Bunun iyi yönü, 

Windows işletim sisteminize virüs bulaşmışsa, 

Windows'u hiç açmadan Linux üzerinden tarama 

yapabilmeniz. Etkinliği, geniş virüs kütüphanesi, 

hızı ve kolay kullanımı açısından en iyi tercih 

olduğunu söyleyebilirim. 

AntiVir 

AntiVir, Windows kullanırken 

tercih ettiğim tek anti-virüs 

programıdır. Hafızada az yer 

kaplar, hızlıdır, geniş bir virüs 

tanıma desteği vardır ve en 

güzeli ücretsizdir. Firmanın 

Linux versiyonunu çıkarttığını öğrendiğimde, 

büyük bir merakla indirdim.

AntiVir'in Linux versiyonu ücretsiz olarak yine 

web-sitesinden indiriliyor. Programın kurulumu, F- 

Prot kadar basit değil ve kurulum dökümanını 

adım adım takip etmeniz lâzım. Bilgisayar bilgisi 

temel düzeyde kalanlar biraz zorlanacaktır. 

Programın kullanımıysa, kurulumuna oranla basit. 

Java programlama dilinde hazırlandığı belli olan 

bir arayüzle programı yönetiyoruz ve konsola 

ihtiyaç duyulmuyor. Üstelik hazırlanan arayüz, 

AntiVir Windows'un tıpatıp aynısı olmuş. 

Programın virüs tarama hızı iyi olmasına rağmen; 

arayüzün Java ile yazılmış olması, düşük belleğe 

sahip bilgisayarda kısmen yavaşlığa sebep 

olacaktır. Keşke swing arayüzünü kullanıp, daha 

hızlı bir arayüz sağlasalardı... Elbette arayüzden 

vazgeçip, programı konsol üzerinden de 

kullanabilirsiniz. Sadede gelirsek, AntiVir için 

Windows'ta edindiğim memnuniyet, ne yazık ki 

Linux ortamında devam etmiyor. Güçlü bilgisayar 

ihtiyacı ve sıkıntılı kurulum süreci programın 

negatif noktaları. 

Avast 

Ev kullanıcıları için ücretsiz sunulan anti-virüs 

yazılımlarından birisi de Avast'tır. Windows'ta 

AntiVir kullanmaya başlayana kadar, uzun bir 

müddet avast kullanmıştım. Virüs tanıma ve 

engelleme başarısı, AntiVir'in arkasından 

geliyordu. Ayrıca hafızayı biraz fazla meşgul 

etmekteydi. Bu saydığım olumsuzluklar sizi 





yanıltmasın. Eğer AntiVir ile tanışmasaydım, 

muhtemelen Windows için tek tercihim avast 

olmaya devam ederdi. İyinin iyisini tercih ederek, 

avast'tan zamanla uzaklaştım. Linux ortamındaysa, 

sonuçlar biraz daha farklı. 

Avast birçok platformda, ev 

kullanıcılarına ücretsiz olarak 

sunuluyor. F-Prot'a benzer 

şekilde uygun dağıtım 

paketini (RPM, DEB veya 

sıkıştırılmış dosya) programın 

Internet sitesinden 

(http://www.avast.com) 

çekiyoruz. Kurulum işlemi, AntiVir'e nazaran 

oldukça zahmetsiz; bir iki tıklamayla programı 

kurabiliyorsunuz. Kullanımsa, konsoldan ve 

arayüzle olmak üzere iki şekilde yapılabiliyor. 

Program arayüzü, GTK kullanılarak hazırlanmış 

ve bu nedenle hız sorunu yaşamıyorsunuz. 

Yazılım güncellemesinden, disk taramasına kadar 

her şeyi yapabileceğiniz basit bir ekran karşınıza 

çıkıyor. Program arayüzü gayet sade ve neyin ne 

olduğu belli. Belki bu sadelik, göz zevkinizi 

bozacak derecede çirkin gelebilir; fakat 

kullanışlı... Konsol kullanmak isteyenler, "avast /" 

yazarak sabit disklerinde olan her şeyi 

tarayabilirler. Slash işareti (/) yerine klasör ismi 

vererek, sadece orada tarama yapabilirsiniz. 

13 

Dosya tarama hızına gelirsek, işte o an çok değişik bir 

sonuç bizi bekliyor. Avast ne yazık ki rakipleri 

arkasından nal topluyor. F-Prot ile 1 saat 20 dakika 

olan tarama süresi, avast'ta 3 saatin üzerine çıkıyor. 

Keza Avast, AntiVir'den de yavaş çalışmakta... Ancak 

bir anda sabit diskinizde bulunan 700 bin dosyayı 

taramaya niyetiniz yoksa, ya da sadece geceleri 

çalıştıracaksanız, bu yavaşlık sizi o kadar da rahatsız 

etmeyebilir. 1-2 GB'lik klasörleri tatmin edici bir hızda 

kontrol edebiliyor. 

C lamAV 

Clamav, Unix tabanlı işletim sistemleri için yazılmış 

oldukça ünlü bir anti-virüs programıdır. GPL (Genel 

Kamu Lisansı) ile sunulmakta, doğal olarak açık

kaynak kodlu. Hemen hemen bütün popüler Linux 

dağıtımlarına (Debian, Fedora, Slackware, 

Mandriva, Gentoo, vs...) desteği var. Ayrıca 

FreeBSD, OpenBSD, Solaris ve Mac OS X gibi 

diğer Unix tabanlı işletim sistemlerinde de 

çalışıyor. Son dönemde Unix tabanlı işletim 

sistemlerinden, Windows dünyasına da taşınmış. 

Artık Windows kullanıcıları da ClamAV'ı 

kullanabiliyor. 

ClamAV normalde, konsol tabanlı, komutla 

çalıştırılan bir virüs programı. Proje websitesinden 

(http://www.clamav.net) kendi Linux 

dağıtımınıza uygun kurulum dosyalarını bulup 

indirebilirsiniz. Ancak ben ClamAV'ı kurmak 

yerine, KlamAV'ı (http://klamav.sourceforge.net) 

kullanmanızı tavsiye ederim. 





Konsoldan komut temelli çalışan birçok Linux 

programına, kullanım kolaylığı olsun diye arayüz 

hazırlanır. Programın çalışmasında değişen şey 

olmaz ama artık komut girmek yerine bir ön yüzle 

(front-end) arka plandaki yazılımı kullanırsınız. 

KlamAV aynen böyle bir çalışma... ClamAV antivirüs 

programının daha rahat kullanılabilmesi için, 

bir arayüz yazılmış ve ortaya KlamAV çıkmış. 

Terminalle, komut satırıyla, uğraşmak 

istemeyenler için iyi bir çözüm. 

Eğer KlamAV'ı kurarsanız, kullanımı kolay bir 

virüs programınız oluyor. Anlattığımız bütün 

virüs programlarından daha başarılı bir arayüz 

sunmuşlar. Virüs programını güncellemeden 

tutun, tarama işlemlerine kadar her şey kolay ve 

anlaşılır bir yapıda sunuluyor. Üstelik arka 

plânda sürekli çalışan bir virüs kalkanı 

kullanabiliyorsunuz. Ancak program ne yazık ki 

sıkıştırılmış dosyaların taramasını çok ama çok 

yavaş yapıyor. Bu zayıf bir nokta. 

Seçim yapalım... 

14 

Virüsler, truva atları, casus yazılımlar, Linux 

dünyası için öncelikli tehdit değildir. Virüsten zarar 

görme olasılığınız, elektrik kesintisinden zarar 

görme olasılığınızla hemen hemen aynı. Çünkü 

Linux tasarımı gereği virüslerin yayılmasına set 

çekmektedir. Sistemi sürekli olarak yönetici (root) 

olarak kullanmadığınız sürece, aksi bir durum 

yaşanmaz. Ancak mutlaka bir anti-virüs programı 

kullanmak isterseniz, bunun hızlı çalışan ve az 

sistem kaynağı tüketen bir yazılım olması gerekir. 

Bu faktörleri göz önüne aldığımızda, tercih hakkımı 

F-Prot'tan yana kullanıyorum. Güçlü sistemlere 

sahip kişiler, kullanım rahatlığı bakımından, 

AntiVir ya da Avast'ı da seçebilir. Ancak kendinizi 

güvende hissetmek için, bilgisayarınızın hızından 

fazla feragat etmemenizi tavsiye ederim. Elbette bu 

tavsiyem, Linux kullanıcılarına yönelikti; Windows 

kullanıyorsanız, bu kadar rahat davranmamalısınız. 

Çağatay ÇEBİ 

cagataycebi@gmail.com


Torrent Nedir? 

Kelime olarak sel anlamına gelmektedir. Yaratıcının(Bram Cohen) bu ismi 

vermesindeki amacı, dosya paylaşımlarının selin akışındaki düzensizlik 

benzeri bir yapı göstermesidir. Torrent bir p2p (Peer To Peer/ Kaynaktan 

Kaynağa) uygulamasıdır. Torrent ilk kez, Linux sistemler için 

düşünülmüştür. Linux yazılımlarının boyutlarının büyük olmasından ötürü, 

aktarım esnasında oluşan hatalara çözüm olarak doğmuş yeni bir uygulamadır. 

İnternet'ten normal yolla dosya indirirken, bilgisayarımız tarafından 

istediğimiz dosyanın saklı tutulduğu sunucu bilgisayara bir istek yollanır. 

Eğer isteğin gönderildiği tarihte dosya mevcutsa ve isteğin gönderildiği 

bilgisayarın erişim izni (Bazı sunucularda bazı bilgisayarlara erişim izninde 

kısıtlamalar söz konusu olabilir. Örn. Rapidshare Basic Üyelik Sistemi) varsa 

o bilgisayar ilgili dosyayı paylaşır. Torrentte ise bir kontrol sunucusu ve 

paylaşılacak dosyanın bulunduğu kullanıcı bilgisayarları mevcuttur. Dosya 

aktarımı, kontrol sunucusunun kontrolünde, kullanıcı bilgisayarları arasında 

olur. 

Torrenti kullanabilmek için indirilmek istenen dosyanın özelliklerini, aktarım 

protokolünü (Torrent Bittorrent aktarım protokolünü kullanır), indirmek 

isteyen kullanıcıya ait bilgilerin(Üyelik sistemine dahil torrent sitelerinde 

uygulanmakta) özelliklerinin bulunduğu “.torrent “ uzantılı torrent dosyası 

indirilir. Bu dosyaların paylaşımı,torrent akış hızı ile ilgili bilgiler (dosyanın 

bulunduğu bilgisayar sayısı, yükleme hızları bilgisi (Torrentte dosyanın 

bulunduğu bilgisayarın yükleme hızı alınarak eşik değer kuralı uygulanır, 

yani dosyayı indirmek isteyen kişinin bilgisayar hızı 10Mb iken dosyanın 

bulunduğu bilgisayarların toplam yükleme hızı 1Mb ise ve yalnızca siz 

indirme yapıyorsanız (başka bir bilgisayar da aynı dosyayı indirmek istiyorsa 

aranızda bu hız paylaşılır) sizin azami indirme hızınız 1Mb olacaktır. )) ve 

dosya akışının yapıldığı sunucuya sahip olan torrent siteleri mevcuttur. Bu 

sitelerin bir kısmında üyelik zorunluluğu (Referans ile Üye Alımı, Bağış ile 

Üye Alımı şeklinde üyelik kabulü ile) bulunurken genel torrent sitelerinde ise 

torrent dosyalarını siteye üye olmadan indirebilirsiniz. 

İndirmiş olduğumuz torrent dosyası Bittorrent protokolünü destekleyen 


TORRENT ve KTORRENT 

Ümit KAŞ evolutionofcaterpillar@gmail.com 

15 

araçlar tarafından kullanılarak açılır (Bu araçlara örnek olarak; utorrent, 

Azureus, BitCommet, BitTorrent (Windows’ta sık kullanılan) Ktorrent, 

Azureus(Linuxta sık kullanılan)). Bir süre sonra kontrol sunucu ile bağlantı 

sağlanınca dosyamızın mevcut olduğu bilgisayar görünmeye başlayacaktır. 

Torrent ile dosya aktarımında dosyalar ufak parçalara bölünerek aktarılır. 

(Elimizdeki bir dosyayı parçalara bölüp göndermek (torrent teknolojisi), tek 

parça halinde göndermek (bilinen metot)). Sizin bilgisayarınızda dosyaların 

parçaları yüklendikçe siz de onları sunmaya başlayacaksınız. (Dosya 

aktarımı eski metottaki gibi tek yönlü değil,çift yönlü(sizden de başka biri 

yükleyecektir). Sitelerde üyelere bununla ilgili kısıtlamalar getirilmiş 

durumdadır (Ratio sınırı (Ratio=Yüklenen Dosya Miktarı/İndirilen Dosya 

Miktarı) belirli sayının altına düşünce uyarı alıyorsunuz ertesinde siteden 

uzaklaştırlıyorsunuz)). Burada Pardus ile birlikte gelen Ktorrent programı 

üzerinden torrent dosyasının Ktorrent’e eklenmesi ve port açılması (Torrent 

uygulamasında modemden port açılmadığı taktirde bu uygulamayı tam 

verimle kullanamayız. Oldukça düşük hızda indirme yapılacaktır) işlemi 

anlatılacaktır. Ufak bir hatırlatma: Torrentten indirilen dosyaların telif 

hakları ile ilgili sorumluluklar tamamen indiren kişiye aittir. 

P2p uygulaması için öncelikle bir kural adı ve bu kuralın uygulanacağı port 

seçilir. Bu işlem hem TCP hem de UDP protokolleri için ayrı ayrı uygulanır 

(Şekil 1-2). Bu kuralların uygulanması için uygulama listesine eklenir ve 

ayarlar kaydedilir (Şekil 3-4). Ayarlarınız aktif olması için modemin yeniden 

başlatılması gerekir (Şekil 5). Açılan potun torrent aracına uygulanması 

gerekir (Şekil 6-7). Ktorrent programının Dosya menüsünden aç öğesi

tıklanarak ilgili dosya seçilerek indirme işlemine başlanır (Şekil 8-9). 

Şekil1:Torrent için TCP Protokol Ayarı 





16 

Şekil2:Torrent için UDP Protokol Ayarı 

Şekil 3:Oluşturulan Kuralların Uygulama Listesine Eklenmesi

Şekil 4: Uygulama Listesine Eklenen Kuralların Kaydedilmesi 

Şekil 5: Ayarların aktif olması için modemin yeniden başlatılması 





17 

Şekil 6:Açılan Portun Ktorrent’de kullanımı 

Şekil 7:Açılan Portun Ktorrent’de kullanımı 

Şekil 8: İndirim Esnasındaki bir dosya 

Şekil 9: Gönderim Esnasındaki bir dosya

Pardus'ta Python 3.0 


Pardus'un kendine has yazılımlarının yazıldığı yazılım geliştirme dili 

Python'un 3.x serisinin duyurulduğunu ve yeni sürüm ile beraber yazılım 

hazırlama yolunda Python 2.x serisiyle uyumluluğu olmayan bazı 

değişiklikleri getirdiğini birçoğumuz duymuştur. 

Python 3.0'ı yüklemek için öncelikle resmi sitesinden[1] son sürümü 

indiriyoruz. Bu yazıda, yazı hazırlandığı sıradaki son sürümü olan 3.0.1 

üzerinden işlem yapacağız. Kurulum işlemi oldukça aslında oldukça basit. 

Çoğu kaynak koddan kurma işlemlerinde olduğu gibi : 

./configure --prefix=/usr 

make 

sudo make install 

komutlarını kullanacağız. ./configure 'ye --prefix=/usr parametresinin 

eklenmesinin nedeni, öntanımlı olarak /usr/local dizini olarak ayarlanmış 

kurulum dizinini /usr dizini olarak değiştirme isteğimizdir. Bu komutları 

verdikten sonra korkmayın çünkü sisteminizle ilgili bir sorun çıkma olasılığı 

oldukça düşük. Çünkü mevcut olan Python 2.x serisine bir müdahalede 

bulunulmuyor. Bunu make install komutundan sonra verdiği aşağıdaki çıktıdan 

öğreniyoruz : 

* Note: not installed as 'python'. 

* Use 'make fullinstall' to install as 'python'. 

* However, 'make fullinstall' is discouraged, 

* as it will clobber your Python 2.x installation. 

Yani, yükleme işlemimiz sonunda Python 3.0 sistemimizde birçok yazılımın 

kullandığı python olarak yüklenmemiştir. Eğer python olarak yüklemek 

isterseniz make fullinstall komutunu verin fakat bu yükleme Python 2.x 


PARDUS'TA PYTHON 3.0 

Erdem Artan baDibere@gmail.com 

18 

yüklemenizi mahvedeceği için tavsiye edilmiyor. 

Python 3.0 'ı konsoldan çalıştırmak istersek, kullanacağımız komut python3.0 

olacak : 

guDa@baDibere Python-3.0.1 $ python3.0 

Python 3.0.1 (r301:69556, Feb 15 2009, 13:22:08) 

[GCC 4.3.2] on linux2 

Type "help", "copyright", "credits" or "license" for more information. 

>>> 

Eğer çalıştırılabilir bir betik hazırlıyorsak, dosyamızın başına Python 2.x 

serisinde yazdığımız #! /usr/bin/env python komutu Python3.0.x serisinde 

#!/usr/bin/env python3.0 olarak yazılmalıdır. Karakter seti ayarlarında ise 2.x 

serisine göre herhangi bir değişiklik içermiyor. 

Python 3.x serisinin 2.x serisine göre getirdiği değişiklikleri inceleyecek 

olursak, elbette ilk göze çarpan değişiklik print komutunun artık print() 

fonksiyonu olarak kullanılacak olması. Bu fonksiyonu inceleyecek olursak, 

genel yazım kuralı şu şekildedir : 

print(yazilacak, sep=AYRAC, end=SONA_EK, file=YAZILACAK_DOSYA) 

Ekrana Yazı Yazdırmak : print(“Pardus-Linux.org”) 

Dosyaya Yazı Eklemek : print(“Eklenecek Yazi”,file=dosya) 

Kelimelere Ayraç Ekleme: print(“Pardus”,”Kullanicilari”,”Dernegi”,sep=”&”) 

Sona Sabit Yazı Ekleme : print(“Pardus”,end=”Pardus-Linux.org”) 

İkinci önemli değişiklik ise raw_input() ve input() fonksiyonlarında. Bilindiği 

üzere bu iki fonksiyondan birincisi kullanıcıdan string tipinde veri, ikincisi de 

sayı tipinde veri beklerdi ve input() fonksiyonuna sayı verilmezse input() 

fonksiyonuna bağlı bir hata oluşurdu. Python 3.x ile birlikte raw_input()


fonksiyonu kaldırıldı ve her iki işlem için input() fonksiyonu atandı. Yalnız 

burada belirtilmesi gereken önemli bir nokta mevcut. input() fonksiyonu artık 

sayı da girilse girdiyi string olarak algılıyor. Eğer sayı olarak algılamasını 

istersek eval(input()) şeklinde kullanmamız gerekiyor: 

>>>input(“Veri Giriniz » “) 

>>>eval(input(“Bir Sayi Giriniz » “) 

String işlemleri de birtakım değişiklikler içeriyor. Artık format() fonksiyonuna 

sahip olan string kütüphanesi ile %s kullanmak yerine {} kullanabileceğiz. 

Örnek vermek gerekirse : 

>>> "Merhaba {0}, merhaba {1}".format("Pardus","PKD") 

'Merhaba Pardus, merhaba PKD' 

>>> "{kim} {neye} bak.".format(kim="Ali",neye="esege") 

'Ali esege bak.' 

>>> "{0}, {1} ve {ben}".format("Ubuntu","openSUSE",ben="Pardus") 

'Ubuntu, openSUSE ve Pardus toplandik' 

>>> "{{0}}".format("Gorunmez") 

'{0}' 

Sadece önemli değişiklikleri aktardığımız Python 3.x için tabii ki tüm 

değişiklikler bu kadarla sınırlı değil. Bazı kütüphane isimleri, listeler, sözlükler, 

sınıflar da Python 3.x ile söz dizimi ya da kullanım şekli değişen türler arasında. 

Bu değişiklikleri Python 3.x için ısınmaya başladığımız sıralarda forumumuzda, 

wiki adresimizde, gelecek sayılarımızda ve sevgili istihza'nın Python içerikli 

sitesinde[2] görebileceksiniz. 

Peki yazılımlarımızın Python 2.x'ten 3.x'e geçişi nasıl olacak? 

Birçok yazılımın Python 2.x ile yazıldığını ve Python 3.x 'in geriye uyumluluk 

sağlamadığını düşünürsek, bu gerçekten ciddi bir sorun olarak gözüküyor. Bu 

durumda yapacağımız, Python 2.x serisi ile yazılmış olan yazılımımızı Python 


PARDUS'TA PYTHON 3.0 


19 

3.x ile yazarak değiştirmek ya da Python geliştiricilerinin bizler için yaptığı 

güzellik olan 2to3 adlı çevirici yazılımı kullanmak. 

Bu yazılımı kullanmadan önce Python 3.x 'e uyarlamayı düşündüğünüz 

yazılımınızın Python 2.6 ile tamamen sağlıklı çalışıyor olması şiddetle tavsiye 

ediliyor. Yazılım Python 3.x ile birlikte geliyor ve konsoldan 2to3 komutu ile 

çağrılıyor. Kullanımına gelince : 

# -*- coding : utf-8 -*- 

isim = raw_input(“İsminiz » “) 

print “Merhaba %s, Pardus-eDergi.org” 

yukarıdaki örneğin, ornek.py adıyla kaydedildiğini düşünelim. Bu örneği Python 

3.x ile yazılmış hale döndürmek için konsolu açıp, 

2to3 ornek.py 

komutunu yazarsak, konsolda iki dosyada gerçekleştirilmesi gereken 

değişiklikleri içeren bir metin bize merhaba diyecektir. Doğrudan eski dosyanın 

üzerine yazması ve eski dosyayı yedeklemesi için 

2to3 -w ornek.py 

yazmamız yeterli olacaktır. Bu işlem sonrasında dosyamıza baktığımızda 

önceki satırların 

# -*- coding : utf-8 -*- 

isim = input('İsminiz » ') 

print('Merhaba %s, Pardus-eDergi.org'%isim) 

şeklinde değişmiş olduğunu görmüş olacağız. 

[1] http://www.python.org/download/ 

[2] http://www.istihza.com 

Erdem Artan 

baDibere@gmail.com



PYTHON İLE KOMUT SATIRINDA PARAMETRELER: OPTPARSE 


Python ile Komut Satırında Parametreler : optparse 

optparse modülü, komut satırında yazılımıza parametre desteği sunmak için 

fonksiyonlar sağlar. Bu parametrelere örnek verecek olursak, Pardus'ta sıkça 

kullanmış olduğumuz pisi komutunu inceleyebiliriz. Örneğin, GooPi paketini 

yüklemek istediğimizde, komut satırında "pisi it GooPi" ya da "pisi install 

GooPi" komutlarından birini veriyoruz. Bu komutlarda pisi yazılımımızın adı, 

it/install parametremiz ve GooPi de it/install parametresinin aldığı değerdir. 

optparse modülü aslında sys.argv ile aynı şeyi yapar ama sys.argv'den çok daha 

güçlüdür ve bize kolaylıklar sağlar. Şimdi, modülümüzü basitçe işleyelim : 

optparse modülü diğer birçok modül gibi 

import optparse 

komutuyla yazılıma dahil edilir. optparse modülünü yazılımımıza dahil etmemiz 

sayesinde, modülün bize sağlamış olduğu OptionParser() fonksiyonu ile kolayca 

parametre içine dalabileceğiz. 

Gerek optparse modülü, gerekse OptionParser() fonksiyonunun isminden de 

anlayacağınız üzere, bunlar eDergimizin 4. sayısında işlediğimiz xml.dom.minidom 

modülü gibi birer parçalayı ya da ayrıştırıcı olarak da görülebilir. Neyse 

konumuza dönelim. Hemen bir parçalayıcı oluşturalım : 


parcalayici = optparse.OptionParser() 

OptionParser() fonksiyonu ile version, prog, usage, description, add_help_option 

gibi değişkenler kullanılabilir. Teker teker inceleyecek olursak : 

version : Yazılıma sürüm numarası eklemek için kullanılır. 

prog : Yazılımın adı yazılır. 

usage : Kullanım şekli yazılır. 

description 

20 

: 

Yazılım hakkında açıklayıcı bilgiler yazılır. 

add_help_option : Yazılımın kendiliğinden yardım dosyası oluşturması ya da 

oluşturmaması belirlenir. Ön tanımlı olarak yardım belgesi oluşturulur fakat 

False değeri girilirse oluşturulmayacaktır. 

Aşağıda kullanımlarını göreceğimiz bu seçeneklerin OptionParse() fonksiyonu 

içerisinde kullanımı şart değildir. Ayrıca usage seçeneği girilmese bile yazılım 

kendine bir usage kullanımı oluşturacaktır. 


v = "1.0" 

prog = "PLO" 

usg = "%s [secenekler]"%prog 

desc = "Bu yazilim Pardus-Linux.org eDergi icin bir ornektir." 

parcalayici = optparse.OptionParser(version=v, usage=usg, description=desc, 

prog=prog) 

Bu betik şu anda çalışır durumda değildir. Çalıştırılabilir halini birazdan 

göreceğiz. Şimdi sıra geldi parametre eklemeye. 

Yazılımımıza parametre eklemek için add_option() fonksiyonu kullanılır. Her 

ekleyeceğimiz parametre için ayrı add_option() fonksiyonları kullanırız. Örneğin 

: 


parcalayici = optparse.Optionparser() 

parcalayici.add_option("-a", "--adi") 

parcalayici.add_option("-s", "--soyadi”) 

Yukarıdaki betikte, iki farklı parametre oluşturduk. Bu parametrelerden adi 

olana değer atamak için -a ya da --adi, soyadi olana -s ya da --soyadi


parametrelerini kullanacağız. Örneğin konsolda çalıştıracağımızı düşünürsek 

vereceğimiz komut : 

yazilimismi -a pardus -s linux 

yazilimismi --adi pardus -s linux 

satırlarından biri olabilir. 

add_option() fonksiyonu da OptionParser() fonksiyonu gibi çeşitli seçenekler 

alabiliyor. Bunlardan bizim için temel olarak inceleyeceklerimiz dest, help, 

metavar seçenekleri olacak. Bu seçenekleri açıklayacak olursak : 

dest : Girilen değere bir değişken atar diyebiliriz. 

help : Belirlediğimiz parametrenin ne işe yaradığını yardım belgesinde 

yazdırmak için kullanılır. 

metavar : Yardım belgesinde parametrenin kullanımında anahtar kelime olarak 

geçer. Örneğin sıkça rastladığımız --file=FILE gösterimindeki FILE, metavar 

değeridir. 

add_option() fonksiyonu ile ilgili öğrendiklerimizi uygulayacak olursak : 


parcalayici = optparse.OptionParser() 

parcalayici.add_option("-a", "--adi", dest="isim", metavar="ISIM", help="Ismi 

hafızaya alir.") 

parcalayici.add_option("-s", "--soyadi", dest="soyisim", metavar="SOYISIM") 

Şu ana kadar verilen örnek kodları çalıştırmaya kalktığınızda muhtemelen 

hiçbir karşılık alamamışsınızdır. Çünkü, parçalayıcıyı etkinleştirmek için bir 




21 

komuta daha ihtiyacımız var. 

parse_args() fonksiyonu, oluşturduğumuz parametreleri parçalayarak bize sunar. 

(deger, arg) = parcalayici.parse_args() şeklinde kullanılır ve girilen tüm 

değerler deger değişkenine yazılır. Örneğin isim değişkenine atanan değeri 

çağırmak için deger.isim değişkenini çağırırız. 

Şimdi öğrendiklerimizle ekrana ad ve soyad yazdıran bir uygulama yapalım : 

01 - # -*- coding: utf-8 -*- 

02 - import optparse 

03 - v = "1.0" 

04 - desc = "Ekrana Ad ve Soyad Yazdırır" 

05 - parcalayici = optparse.OptionParser(version=v, description=desc) 

06 - parcalayici.add_option("-a", "--adi", dest="isim", metavar="ADI", 

help="Ekrana isim yazdırmak için kullanılır.") 

07 - parcalayici.add_option("-s", "--soyadi", dest="soyisim", metavar="SOYADI", 

help="Ekrana soyisim yazdırmak için kullanılır.") 

08 - (deger, arg) = parcalayici.parse_args() 

09 - if deger.isim: 

10 - print "Adı : %s"%deger.isim 

11 - if deger.soyisim: 

12 - print "Soyadı : %s"%deger.soyisim 

Eğer yazılımımızın adı prds.py ise; 

"prds.py --help" komutu 

Usage: prds.py [options] 

Ekrana Ad ve Soyad Yazdırır 

Options:

--version show program's version number and exit 

-h, --help show this help message and exit 

-a ADI, --adi=ADI Ekrana isim yazdırmak için kullanılır. 

-s SOYADI, --soyadi=SOYADI 

Ekrana soyisim yazdırmak için kullanılır. 


şeklinde çıktı verecektir. "prds.py -a Pardus -soyadi=GNU/Linux" komutu ise 

Adı : Pardus 

Soyadı : GNU/Linux 

şeklinde çıktı verecektir. 

Erdem Artan 

baDibere@gmail.com 




22


Bazı yazılımlar üzerinde kendinize göre bazı küçük değişiklikler yapmak istemez 

misiniz? Eğer cevabınız evetse 'Happy Hacking!' bölümü tam size göre. 

Bu yazımızda Pardus'un “pisi search” komutu üzerinde bir takım küçük 

değişiklikler yapıp, komut satırı çıktılarını daha işlevsel yapacağız. Şimdiden 

yapacağınız işlemlerde dikkatli olmanız gerektiğini belirtmek isteriz. 

Resimde de görüldüğü gibi “pisi search” komutunun çıktısında yazılar hep 

birbirine karışıyor : 

Peki neler yapabiliriz? Paket isimlerini renklendirmek, açıklamaların alt alta 

başlaması yapabileceklerimizden bazıları. 

Bu işlemleri yapabilmek için öncelikle /usr/lib/pardus/pisi/cli/search.py 

dosyasını yönetici yetkileriyle açıyoruz. Dosyayı açtığımızda 80. satırda 

aşağıdaki gibi bir döngüye rastlayacağız : 

for pkg in pkgs: 

pkg_info = get_info(pkg) 

name, summary = get_name_sum(pkg_info) 

if lang and summary.has_key(lang): 

else: 

print "%s - %s" % (name, summary[lang]) 

print "%s - %s" % (name, summary) 


HAPPY HACKING! 


23 

Bu döngüde bizim için önemli olan değişkenleri açıklayacak olursak, name 

değişkeni paketimizin adını, summary değişkeni de paketimizin açıklamasını 

içeriyor. 

83. ve 85. satırlarda bulunan print deyimleri ise ekrana çıktı vermemizi sağlıyor. 

Yapacağımız değişiklikle paket ismi yeşil olsun. Bunun için name değişkenini 

aşağıdaki gibi değiştirmemiz gerekiyor : 

name = "\033[32m"+name+"\033[m" 

Yukarıdaki renk kodlarını açıklayacak olursak : 

\033[32m : Yeşil için renk kodu 

\033[m : Öntanımlı renk kodu 

Açıklama kısımlarının alt alta başlaması için paket ismine sabit bir genişlik 

atayabiliriz. Bunun için 83. ve 85. satırlarda bulunan print deyimlerini 

değiştirmemiz gerekiyor. name değişkenine sabit genişlik atayacağımıza göre, 

name değişkenini ekrana yazdıran %s ifadesiyle oynamamız gerekecek. 30 

karakter genişliğinin uygun olduğunu düşünürsek, paket isimlerinin sağa yaslı 

olması için %30s, sola yaslı olması için de %-30s olarak değiştirmemiz, 

amacımıza ulaşmamızı sağlayacaktır. Değişikliği yaptıktan sonra, yeni name 

değişkenimizi 82. satıra yazınca şimdilik amacımıza ulaşmış olacağız. Son hali 

aşağıdaki gibi olacaktır : 




name = "\033[32m"+name+"\033[m" 


else: 

print "%-30s - %s" % (name, summary[lang]) 

print "%-30s - %s" % (name, summary)

Bu değişikliklerden sonra meyvemize bakalım nasıl olmuş: 


Bunca işlemden sonra, “pisi install” komutu kullanmak yerine, arama 

sonuçlarına atayacağımız numaralar sayesinde, arama sonrası sorulacak soruya bu 

numaralarla cevap vererek doğrudan kurulum gerçekleştirebiliriz. Ayrıca bir 

sonuç bulunamadığında bize bildirmesini de isteyebiliriz. 

Önceden göstermiş olduğumuz döngünün üstüne aşağıdaki değişkenleri yazalım : 

i = 0 #Paket Numaralandırılması 

paket = [] #Paket Listesi 

Daha sonra sonuçlardaki paket listesini almak için yukarıda tanımladığımız 

değişkene name değişkeni atayalım. Bunun için name değişkenin tanımlandığı 

satırın (name, summary) = get_name_sum(pkg_info)) altına aşağıdaki komutu yazalım: 

paket.append(name) 

Şimdi de sonuçları numaralandırmak için print deyimini değiştirmemiz gerekiyor. 

Önceden de belirttiğimiz gibi numaralandırma işlemini i değişkeni ile yapacağız. 

Bunun için print deyiminin bulunduğu bölümü aşağıdaki gibi değiştirelim: 


else: 

print "[%3s] %-30s - %s" % (i, name, summary[lang]) 

print "[%3s] %-30s - %s" % (i, name, summary) 

Ve i değişkeninin paket sayısı kadar artması için yukarıdaki komutun altına i=i+1 

deyimini yerleştirelim. 




24 

Böylece 78. ve 89. satırların arası aşağıdaki gibi olmuş olacak : 

i=0 

paket=[] 




paket.append(name) 

name = "\033[32m"+name+"\033[m" 


print "[%3s] %-30s - %s" % (i, name, summary[lang]) 

else: 

print "[%3s] %-30s - %s" % (i, name, summary) 

i=i+1 

Bu aşamaya kadar sadece paket isimlerini listeledik. Bundan sonraki aşama 

listelediğimiz paketleri kurmak olacak. Bunun için aşağıdaki komutları, 

search.py dosyamızın sonuna, yukarıdaki döngü ile aynı girintilemeye sahip 

olacak şekilde ekliyoruz : 

if paket: 

else: 

kur = [] 

kurulacak = raw_input("Install(Require Root Privileges) : ") 

if kurulacak: 

kurulacak = kurulacak.split() 

for i in kurulacak: 

try: 

except: 

i = int(i) 

try: 

except: 

pass 

pisi.api.install(kur) 

kur.append(paket[i]) 

pass 

print "\033[31m No Result Found \033[m"


Bu komutları satır satır açıklayacak olursak,[1. satır] öncelikle bir if sorgusuyla, 

bulunan bir paket bulunup bulunamadığını sorduk. Böylece [17. satır] eğer bir 

paket bulunamamışsa, bize bulunamadığı doğrultusunda bir yanıt vermesini 

sağladık. 

If sorgusunun içinde [2. satır] kurulacak paket listesi için kur adında bir dizi 

tanımladık. [3. satır] Ardından kurulacak numaraları almak üzere kurulacak 

dizinine string türünde, kullanıcının gireceği verileri atadık. 

[4. satır] If deyimiyle kurulacak numara girilip girilmediğini kontrol ettikten 

sonra, [5. satır] eğer girdi varsa arasına boşluk giren her girdiyi dizi elemanı 

olarak tekrar kurulacak değişkenine atadık. [6. satır] Ardından kurulacak 

dizisinin içinde bulunan her bir eleman için, [8. satır] önce tam sayı türüne 

dönüşüm ve [10. satır] kur dizisine bu tam sayı sırasındaki paketi ekleme 

işlemini gerçekleştirdik. 

Dikkat ettiyseniz, for döngüsünün içerisinde iki adet try, except ikilisi 

bulunmakta. Bu ifadeler [7./13. satır] kullanıcı sayı yerine başka bir veri 

girdiyse ve [9./11. satır] dizi içeriğinden fazla bir sayı girilmişse hatadan 

kaçmak için kullanılmıştır. 

Ve en sonda da pisi'nin kendi fonksiyonlarından biri olan “install”ı kullanarak 

kur dizisine atanan paketlerin kurulumunu gerçekleştiriyoruz. 

İkinci dikkat edilmesi gereken nokta, ikinci satırdan da anlaşılacağı gibi bu 

işlemin yönetici yetkileriyle yapılması gerektiği. Yani “pisi search” ifadesi 

yönetici yetkileriyle çağrılmalı. Tüm bu işlemlerden sonra nasıl çalıştığına bir 

göz atalım isterseniz : 




25 

search.py ile ilgili değişikliklerimiz bu kadar. Bu dosyanın son halini dergimizin 

ekinde bulabilirsiniz. 

Bu yazının hazırlanmasında ilham kaynağı olan ve yardımları dokunan Burak 

Sezer'e teşekkürler. 

Erdem Artan 

baDibere@gmail.com

Zemanta 


Zemanta Wordpress, Blogger gibi günlük sistemleri ile GMail, Yahoo! Mail 

gibi e-posta sistemlerinde çalışabilen, Flickr, Facebook, Twitter, YouTube 

gibi ortamlardan veri isteyebilen bir Firefox eklentisidir. Eklentinin tam 

olarak yaptığı aslında bir e-posta yazarken ya da günlük girdisi oluştururken, 

yazdığınız konuyla alakalı metin, resim ya da görüntü aradığınızda size 

yardımcı olmaktır. Zemanta, resimden de görebileceğiniz gibi, örneğin bir 

Wordpress sisteminde sağ taraftaki menüye yerleşir ve bir resim için sizden 

anahtar kelime ister. Ve siz de sonuçlar arasından istediğinizi tek tıklama ile 

yazınızın arasına ekleyebilirsiniz. 

http://www.zemanta.com/ 


FIREFOX EKLENTİLERİ 

Erdem ARTAN baDibere@gmail.com 

26 

KidZui 

KidZui, Firefox'ınızı çocuklar için İnternet tarayıcısına çeviren bir eklenti. 

Resimde çocuklar için arayüzünü gördüğünüz eklenti, tam ekran çalışır ve 

sadece çocuklar için uygun olan milyonlarca veriye bağlantı kurar. Ayrıca 

çocuğun yaptığı işlemleri e-posta ya da kendi sitesinde ebeveynlere ait 

hesaba veri olarak raporlar. KidZui yazılımı ücretsiz olmasına rağmen, 

hesabın ücretsiz kullanımının yanında ebeveynlere daha gelişmiş özellikler 

sağlayan ücretli hizmeti de mevcuttur. 

http://www.kidzui.com/


Yoono – İnternet Tarayıcınızı 

Sosyalleştirin 

Yoono, sloganından da anlaşılacağı 

üzere Firefox ile sosyal etkileşim 

sitelerine daha kolay erişmek için bir 

eklenti. Yüklendikten sonra genelde 

Firefox penceresinin sol tarafına 

kenar çubuğu olarak yerleşen Yoono 

ile Facebook hesabınızı takip edebilir, 

arkadaşlarınızın son durum iletilerini 

gözden geçirebilir, paylaşılan öğelere 

göz atabilirsiniz. Bunun yanında 

Twitter, Myspace, Flickr gibi sosyal 

etkileşim hesaplarınızı da takip 

edebilir, ayrıca AIM, Gtalk, MSN ve 

Yahoo! Messenger hesaplarınızı 

ekleyebilirsiniz. 

Last.fm, Imeem, Seeqpod gibi 

sitelerden müzik dinleyebileceğiniz 

eklenti ile aynı zamanda RSS 

bağlantıları, e-postaları takip edebilir, 

gezdiğiniz siteleyle alakalı ürünleri 

satın alabilirsiniz. 

http://www.yoono.com/ 


FIREFOX EKLENTİLERİ 


27 

LastPass 

LastPass, İnternet hesaplarınızı, notlarınızı ve bir takım bilgilerinizi güvenli 

bir şekilde saklamak için kullanılan bir eklenti. Firefox'un kendiliğinden sahip 

olduğu şifre hatırlama özelliğinden bağımsız ve değişik olarak, LastPass 

verileri çevrimiçi bir şekilde saklıyor. Bu da demek oluyor ki siz nereye 

giderseniz gidin, şifrelerinize ve kişisel notlarınıza İnternet'e bağlanabildiğiniz 

her noktada erişebilirsiniz. Sadece veri saklamanın yanında sayfalarda 

bulunan formları sizin yerinize doldurabilen LastPass'a, 

www.lastpass.com adresinden erişebilirsiniz. 

Coolpreviews 

Coolpreviews, resimleri ve link verilen web sayfalarını önizleme penceresi 

içinde göstrir. Hızlı internet gezintisi sağlar. Sadece resimlerin ve linklerin 

üzerinde gezinmeniz önizleme yapmanız için yeterli. 

https://addons.mozilla.org/en-US/firefox/addon/2207


Qucs yani Quite Universal Circuit Simulator, GNU GPL ile dağıtılan yani açık 

kaynak kodlu ve özgür olan, QT ile tasarlanmış bir devre benzetim yazılımıdır. 

Pardus 2007 depolarında bulunan fakat her nedense Pardus 2008 depolarında yer 

almayan Qucs yazılımı, Users-2008 deposunda bulabilirsiniz. 12 MB'lik Pisi 

paketi olarak depomuzda bulunan Qucs paketini kurmak için her zamanki gibi 

paket yöneticisini veya pisi it Qucs komutunu kullanabilirsiniz. 

Alternatif ve doğru akım devreleri ile sayısal devreler üzerinde benzetim 

yapabileceğiniz Qucs'u, yüklendikten sonra Uygulamalar > Bilim ve Matematik 

bölümünde bulabilirsiniz.Qucs'u çalıştırdığınızda aşağıdaki gibi bir ekran 

görüntüsü sizi karşılayacaktır: 


Qucs ile Doğru Akım Devre Analizi 


28 

Bu resimde işaretlenen bölgeleri 

açıklayacak olursak, 1 numaralı 

menüde tasarımınızın ayarlarından, 

yeni tasarım oluşturmaya dek işlemler 

yapabileceğiniz gibi yazılımın 

ayarlarını da gerçekleştirebilirsiniz. 2 

numaralı bölüm devre tasarlarken en 

çok ihtiyacınız olacak ögeleri barındırır. 

3 numaralı bölüm ise devre ile ilgili 

elemanları, içerilen veri tipi ve 

tasarımlarınızı bulabileceğiniz bir 

yerdir. 4 numaralı bölüm de devre 

tasarımının gerçekleştirildiği bölümdür.


Bu yazımızda size iki ayrı doğru akım devresinin benzetiminin nasıl yapılacağını 

göstereceğiz. Bu devrelerden birincisi Wheatstone Köprüsü, ikincisi ise OpAmp 

devresi olacak. 

Wheatstone Köprüsü'nün benzetimi için aşağıdaki devreyi kuralım. Devre 

elemanlarını 3 numaralı menüde, Bileşenler sekmesinde bulabilirsiniz. Devre 

elemanlarının değerlerini değiştirmek için, 2 numaralı menüde Seç (Esc) 

seçiliyken devre elemanına sağ tıklayıp özelliklerine girebilir ya da üzerlerine çift 

tıklayabilirsiniz. Devre elemanlarını birbirine bağlamak için 2 numaralı menüdeki 

Bağlantı Hattı (CTRL+E) seçeneğini kullanabilirsiniz. DC Benzetimi de yine 

bileşenler kısmında bulabilirsiniz. 

Devre çizimini başarıyla gerçekleştirdikten sonra 1 numaralı menüdeki Benzetim 

menüsünden ya da 2 numaralı menüden Benzetimi Başlat (F2) düğmesine 

basarsanız, önce dosyayı kaydetmenizi isteyecektir. Dosya kayıt işleminden 

sonra yazılımda yeni bir sekme olarak boş bir sayfa açılacaktır. Sol taraftaki 

menüden tabloyu seçip boş alana sürükleyince aşağıdaki gibi bir pencere 




29 

açılacaktır. Bu pencereden tabloda ne görmek istediğimizi ayarlayabiliriz. 

Örneğin aşağıdaki ayarlamaya göre Pr1'den Pr6'ya kadar ad verdiğimiz 

ampermetrelerin değerini okumak istemişiz. 

Ayarları yapıp tamam dediğimizde istediğimiz değerleri gösteren bir tablo 

doldurulacaktır : 

Tablodan gördüğünüz gibi giren ve çıkan akımlar birbirine eşit ve Pr3 ile Pr4 

üzerinden geçen akımların birbirine eşit olması R5 direncinin üzerinden akım 

geçmediği anlamına gelmektedir. Böylece Wheatstone Köprüsü'nün “kollardaki 

dirençlerin oranı her iki kolda da eşitse ortadaki dirençten akım geçmez” 

kuralını gözlemlemiş olduk. Eğer orta kola bir akım ölçer ekler ve değerini 

gözlemlerseniz ya 0 olacaktır ya da hata payı olarak 0'a çok çok yakın bir değer 

verilecektir.

Şimdi de ikinci devremiz olan OpAmp devresini çizelim. OpAmp'ı 

bileşenler sekmesindeki doğrusal olmayan bileşenler bölümünde 

bulabilirsiniz. Bu devremizde OpAmplardan birincisinin Umax değeri 

10V, ikincisinin 15V olarak ayarlanmıştır. Bu devrede önceki 

devremizden değişik olarak etiketleme ve değişken süpürüm adlı iki 

yeni eleman da kullandık. Etiketleme işlemini 2 numaralı menüdeki 

Bağlantı Hattı Yaftası (CTRL+L) düğmesini kullanarak yapabilirsiniz. 

Etiketler gerilim değerini ölçeceğimiz hat üzerine gerilim ölçer 

yerleştirmek yerine doğrudan ölçüm yapmamızı sağlayan 

kolaylıklardır. Bunun yanında DC Benzetim'in yanında Değişken 

Süpürüm kullanmamızın nedeni devreye değişik gerilimler 

uygulayarak çıkışı incelemek için. Bu işlem için bazı dikkat edilmesi 

gereken noktalar var. Dikkat ederseniz gerilim kaynağımızın 

değerinde “U=V1” yazıyor. Bu demektir ki normalde “U=1 V” olarak 

gelen gerilim değerini biz V1 değişkenine atadık. 

Değişken Süpürüm ayarlarını ise şu şekilde yaptık : 





Burada benzetim olarak 

DC1 seçmemizin nedeni, 

DC1 adlı benzetim 

seçeneği üzerinden 

süpürüm yapacak 

olmamızdır. Süpürülen 

değişken olarak da V1 

seçmemizin nedeni ise 

gerilim kaynağının 

değerini V1 değişkenine 

atamış olmamız. 

Resimdeki değerlere 

göre -30 V ile 30 V 

arasında 3.15 V arayla 

V1 değişkenimiz 

değerler alacaktır. 

30 

Tüm çizim ve ayarlama işlemleri bittiğinde gösteriye başlayabiliriz. F2 tuşuna 

basıp benzetime geçip, sol taraftaki menüden Kartezyeni seçip aşağıdaki ayarları 

yaparak, giriş gerilimine göre Vcikis1 ve Vcikis2 olarak adlandırdığımız 

noktalardaki gerilimin değerlerini görebiliriz:


Ayrıca önceki devremizde kullandığımız tabloyu burada da 

kullanırsak aşağıdaki gibi bir sonuç bizi bekliyor olacak : 




31 

Bu devremizde de OpAmp'ın özelliğini incelemiş olduk. 

Bu yazımızda kullandığımız devreleri dergimizin ekinde bulabilirsiniz. 

Gelecek sayılarda türev, integral ve logaritma alan devrelerde 

görüşmek üzere. 

Erdem Artan 

baDibere@gmail.com


GPL ile dağıtılan Ri-li, aralarında Doruk Fişek'in çalışmalarıyla Türkçe'nin de 

bulunduğu 19 dil seçeneğine sahip, arcade türü bir oyundur. Mandriva, emacs, 

Gimp, SDL, GCC ve Pov-Ray gibi özgür yazılımlar kullanılarak yazılan ve 

daha çok çocuklara veya içindeki çocukla mutlu olanlara hitap eden oyunun 

amacı, hali hazırda olan rayların üzerinde bulunan treni, kavşaklarda 

yönlendirerek raylar üzerindeki vagonları toplayarak puan toplamanın yanında, 

her bölümün sonunda sorulan sorularla birşeyler öğrenmek ve ek puanlar 

kazanmak. 

Son sürümü 2.0.1 olan Ri-li, Pardus depolarından rahatlıkla kurulabilmektedir. 

Diğer tüm yazılımların kurulumunda olduğu gibi, Ri-li'yi kurmak için Paket 

Yöneticisi'ndeki arama özelliğini kullanabileceğimiz gibi, komut satırında 

sudo pisi it Ri li komutunu da kullanabiliriz. 

Kurulumdan sonra Uygulamalar > Oyunlar > Oyun Makinası yoluna yerleşen 

Ri-li'yi çalıştırdığımızda, bizi aşağıdaki gibi bir ekran karşılayacaktır : 


OYUN İNCELEME: Ri-Li 


32 

Resimden de göründüğü gibi, gayet renkli, çocukların ilgisini çekebilecek 

düzeyde ve eğlendirme hissini verecek bir şekilde tasarlanmış. Bizi karşılayan 

menüden Puanlar bölümüne giderek, daha önce oynanan oyunlarda elde edilen 

puanları görülebilir, Seçenekler bölümüne giderek de oyunun ses, görüntü ve 

kontrol ayarları değiştirilebilir. Oyna bölümüne girdiğimizde, Yeni 

Oyun oluşturabileceğimiz ya da Eski Oyunumuzun herhangi bir seviyesinden 

devam edebileceğimiz bir menü bizi karşılayacaktır :


Bu bölümü geçtiğimizde bizi karşılayacak olan menü, oynayacağımız oyunun 

zorluk derecesini ayarlamamıza yarıyor. Kolay, Orta ve Zor seçeneklerinin 

bulunduğu menüde, bu seçenekler trenin hızını ifade ediyor : 

Bu aşamadan sonra sıra geldi oyuna başlamaya..Oyunun amacından kısaca 

bahsetmiştik. Peki ya dikkat etmemiz gerekenler? 

Resimde de görüldüğü gibi oyuna başladığımızda bize verilen üç can var. Bu 

da demek oluyor ki hakkımızı kaybetmemek için bazı şeylere dikkat etmemiz 

gerekiyor. Temel olarak dikkat etmemiz gereken şey, rayların üzerinde 




33 

bulunan vagonları toplarken uzayan trenimizin herhangi bir parçasına 

çarpmamak. Cep telefonlarının meşhur oyunu olan Snake yani 

Yılan Oyununda olduğu gibi kendisine çarptığı anda bir can yanacak ve tüm 

vagonları baştan toplamak zorunda kalınacaktır. Vagonları topladıktan sonra, 

önceden de belirttiğimiz gibi bir soruluyor ve bilinmesi karşılığında 50 puan 

ödül veriliyor.


Çocuklar ya da kendini çocuk hissedenler için güzel bir oyun olarak 

düşündüğümüz Ri-li'nin resmi sitesindeki[1] ekran görüntülerinden bazılarını 

paylaşırsak, bunu çocuklar nasıl yapacak dedirtecek durumlarla 

karşılaşacağımızın haberini vermiş oluyoruz : 

Ve sizi oyunla baş başa bırakma zamanı geldi. Sakin oyunlar dileriz ;) 

[1] http://ri-li.sourceforge.net/ 

Erdem Artan 

baDibere@gmail.com 




34


Bu ayki site tanıtımları bölümümüzde, açık kaynak kodlu, bedelsiz olarak 

dağıtılan ve tabiri caizse Açık Kaynak Kodlu yazılımların bayraktarlığını yapan 

ofis yazılımları paketi OpenOffice'nin Türkçe destek forumları olan 

http://forum.openoffice.org.tr'yi tanıtacağız. 

OpenOffice ile ilgili karşılaştığınız hemen hemen her soruna openoffice Türkiye 

forumlarında cevap bulabilirsiniz. Kullanışlı bir içerik yönetim sistemi olan 

SMF 1.8 alt yapısını kullanan forumda demokratik yönetim anlayışını 

benimsemiş moderatörler kullanıcılara özgür bir ortam sunmaktadırlar. Pardus- 

Linux ailesi olarak, OpenOffice yazılımlarını keşfetmeniz için, 

http://forum.openoffice.org.tr [1] sitesini tüm okuyucularına tavsiye ederiz. 


WEB SİTE TANITIMLARI 

Serdar GÜNDÜZ serdargunduz@live.com 

35 

Pardus-Linux ailesinin kelebek rumuzlu üyesine ait http://blog.yollu.com 

adlı web günlüğünü (blog) tanıtacağız. Dokuz eylül Üniversitesi 

Bilgisayar Mühendisliği öğrencisi olan kelebek, ekonomiden spora, 

sinemadan siyasete pek çok başlık altında web günlüğüne yazmakta. 

WordPress alt yapısının kullanıldığı blog, göz alıcı bir temaya sahip. 

Nitelikli bir içerik oluşturduğu için kelebek'i tebrik eder; blog.yollu.com'u 

tüm okuyucularımıza tavsiye ederiz. 

http://blog.yollu.com [1]


"Linux Ağ Yönetimi" adlı bu kitap; Barış Metin ve Görkem Çetin tarafından 

kaleme alınmış, Linux Altına ağ Yönetimi konulu kitapçılarda 

karşılabileceğimiz bir kaç Türkçe kaynaktan biridir. Hızlı, güvenilir ve açık 

kaynak kodlu olması nedeniyle dünyada popülerliği hızla artan Gnu/Linux 

işletim sistemini tanımamız, ağ yönetim, iletişim servislerini öğrenmemiz için 

gerekli bilgileri içeren kitap, kendi bilgisayar ağımızı sıfırdan kurup 

yönetmemize imkan tanıyor. 

Kitapta Yer Alan Önemli Konu Başlıkları Linux Ağ Yönetimi; bilgisayar ağları, 

TCP/IP ve protokoller, ağ yönetimi, IP Masquerading, Apache web sunucu, 

DNS, Squid proxy, Sendmail, Samba, NFS, PPP, Listeciler, Sistem ağ yönetim 

araçları ve Linux?ta güvenlik konularıyla ilgili merak ettiğiniz her şeyi 

sunmaktadır. 


KİTAP TANITIMLARI 

Serdar GÜNDÜZ serdargunduz@live.com 

36 

Python, tüm değişkenlerin, fonksiyonların, sabitlerin, modüllerin ve 

sınıfların birer nesne olarak görüldüğü bir dildir. Bu özelliklere sahip 

başka nesne tabanlı dillerden daha fazla özelliklere sahiptir. Kaynak 

kodunun herkese açık olması Python Programlama dilinin önümüzdeki 

yıllarda çok yaygın olarak kullanılacağının bir belirtisidir. 

Bir akademisyen olan Mustafa Başer’in kaleme aldığı Python, python 

programlama dilini programı bütün özellikleriyle irdeleyen bir kaynak. 

Kitap, web programlama konusunda bir ek bölüm içeriyor. Web 

programcılığıyla ilgilenenlere de hitap eden bu kaynağın Türkçe olarak 

yayımlanmış piyasadaki tek python konulu kaynak olması kitaba ayrı bir 

önem katmaktadır.

Adım; Cemalettin kara, Kütahya'da 

yaşıyorum. Yaşım 22. Mühendislik 

Fakültesi Elektrik-Elektronik 

Bölümü öğrencisiyim. Gnu/Linux 

ile tanışmam lise yıllarında oldu. 

Pardus'tan önce Gnu/Linux'u Chip 

dergisi sayesinde Knoppix live cd 

ile tanıştım. Özgür yazılım 

düşüncesi ilgimi çekti. Gnu/Linux 

ve özgür yazılım hakkında 

araştırma yaptım. Sonra Turkix'le 

tanıştım ama OpenSuse veya o 

zaman ki adıyla Mandrake 

kullanmayı plânlıyordum. Turkix 

kullanayım dedim ama sonra proje 

durdu.. Ardından Gnu/Pardus'u 

duydum. Geçen sene freedoslu 

dizüstü bilgisayar alınca direkt 

Gnu/Pardus 2007.3 kurdum şimdi 

2008.2 kullanıyorum ve test 

takımındayım. "Pardus hayatımda 

ne değiştirdi?" sorusuna gelince: 

öncelikle blog tutmama vesile oldu. 

Çünkü 2008 çıkış sürecinde her 

gün blogları takip ediyordum. 

Bunun dışında hayatıma ayrı bir 

renk getirdi. Artık bildiğim 

kadarıyla diğer kullanıcılarla 

paylaşıyorum ve onların teşekkürlü 

mesajları beni çok sevindiriyor. Bir 

de formatı hayatımdan sildi :) 

Evdeki masaüstü bilgisayarımı üç 

kardeşim ortaklaşa kullanıyor. Bir 



PARDUSUM 

Cemalettin KARA 

tanesi daha ilkokul birinci sınıfa gidiyor ve şimdiden 

sıkı bir pardus fanı. Bunun dışında sınıfımdan bir 

arkadaşım kullanıyor. Bir kaç arkadaşıma de en kısa 

zamanda kuracağım. Sistemimi nasıl özelleştirdiğime 

gelirsek; Pardus 2008.2 ve KDE 3.5.10 kullanıyorum. 

Kurulumda gelen Pardus temasınını kendimce 

düzenledim. Neler mi yaptım? kde-look.org'dan crystal 

37 

diamond adlı simge setini sistemime kurdum. Pencere 

dekarasyonu değiştirdim.Amsn Kabuğu olarak kdelook.org'dan 

wlm lite adlı temayı kurdum. Firefoxun kendi 

sayfasından oxygen adlı temayı kurdum. Duvar kağıdı olarak 

da http://cmeeren.deviantart.com/art/ adresinden kendime bir 

tane seçtim. Tüm Pardus-Linux ailesine saygılarımı sunarım...



LKD YÖNETİM KURULU BAŞKANI DORUK FİŞEK İLE RÖPORTAJ 

Pardus-eDergi Takımı - pkd@pkd.org.tr 

PKD : Doruk Fişek kimdir? 

Kendinden biraz bahsedebilir misiniz? 

D.FİŞEK : 1977 yılında Ankara'da 

doğdum. İlk kez 8 yaşımda 

bilgisayarla tanıştım, ilk bilgisayarım 

bir ZX Spectrum 48K idi. 1991'de ise 

PC dünyasına geçiş yaptım. 1995'te 

bilgisayarıma zorla 9600 modemini 

takan bir arkadaşım sayesinde 

bilgisayar ağları ve toplulukları ile 

tanıştım. O zamandan beri mesaj 

yazıyorum:) 

PKD : LKD Başkanı olmak nasıl bir 

duygu? 

D.FİŞEK : Çok garipsiyorum, o resmi 

sıfata her zaman Mustafa Akgül'ün 

sahip olmasına alışmışım. Düşme 

riskine karşı altınızda bir ağ olmadan 

ipte yürümek gibi tarif edebilirim -- 

üstelik bu sırada üzerinize büyük bir 

spot ışığı çevrilmiş durumda ve çok 

sayıda göz de sizi izliyor. Görev 

süremizin dolmasına az kalmasına 

karşın hala alışabilmiş değilim. 

PKD : LKD Başkanı ve bir özgür 

yazılımcı olarak kişisel günlük 

yaşamınızda diğer insanlardan farklı 

ne tür şeyler yapıyorsunuz? 

D.FİŞEK : Dernekte aktif görev 

aldığım için özgür yazılım 

dünyasında, özellikle Türkiye'deki 

özgür yazılım dünyasında neler olup 

bittiğini izlemeye özen gösteriyorum. 

Topluluklar da aslen kişilerden 

oluştuğu için, tek tek bireyleri de 

izlemek ve tanımak gerekiyor. Çeşitli 

ortamlarda konuşurken kelimelerimi 

de dikkatli seçmem gerekebiliyor, 

sadece kendimi değil bir topluluğu 

temsil eden bir konumda 

olabiliyorum. 

Bir özgür yazılımcı olarak ise diğer 

bilgisayar çalışanlarından farkım; 

herhangi bir konuyu öğrenmek ya da 

bir sorunu çözmek istediğimde, 

dilediğim kadar derinine inebilmek 

ve kendimi geliştirebilmek herhalde. 

Özgür yazılım dünyası alabildiğine 

geniş ve özgür. Herhangi bir konuda 

emek harcadığınız zaman, hemen 

geri dönüşlerini almaya 

başlıyorsunuz. İnsanlar görüşlerinize 

değer vermeye başlıyor ve takdir 

ediyor. Bir başka deyişle çalışıp, 

üreten düdüğü çalıyor. 

38 

PKD : Pardus Kullanıcıları Derneği 

hakkında düşünceleriniz nelerdir? 

D.FİŞEK : İnsanların ortak amaçları 

doğrultusunda örgütlenmeleri 

gerektiğine inanan bir insanım. Tek 

başlarına değil ortak çalışma 

yapmalarının, ortak yapılan bu 

çalışmayı sahiplenecek kadar 

benimsemelerinin ama kendi 

"mülk"leri olmadığı için bir gün 

başka birine bayrağı devredecekleri 

düşüncesiyle hareket etmelerinin 

doğru bir model olduğunu 

düşünüyorum. Herkesin eşit söz 

hakkının olduğu böyle bir topluluk 

modelinin Türkiye'deki yasal 

karşılığı bir dernek. Baktığımızda 

bugün birçok özgür yazılım 

topluluğunun aslen bu yapıda 

olduğunu görüyoruz. Keşke yasal 

işlemleri bu kadar yorucu olmasa, her 

topluluk kolayca birer dernek olarak 

tüzel kişilik sahibi olabilseler ve 

Türkiye'de hak ettikleri yasal 

haklarına sahip olabilseler. Pardus 

Kullanıcıları Derneği bunu yapan 

nadir topluluklardan biri, o nedenle 

özel bir yeri olduğunu düşünüyorum. 

PKD : GNU/Linux ile nasıl 

tanıştınız? Size GNU/Linux yenir mi 

içilir mi diye anlatan oldu mu? 

D.FİŞEK : O sıralar HiTNeT isimli 

Fido tipi bir bilgisayar ağında 

yazışıyordum. HiTNeT'te tanıştığım 

arkadaşlarımdan GNU/Linux'u 

duymuştum, hatta ısrarla denememi 

isteyenler olmuştu. Bir tanesi 

GNU/Linux CD'si bile vermişti bana. 

Yeni bir sistem ilgimi çekmesine 

karşın, kurcalamak için bir nedenim 

olmamıştı. 1997 Aralık'ında, çalışma 

hayatına atılmamla GNU/Linux'la 

tanıştım. İlk çalıştığım yer Türk 

Standartları Enstitüsü (TSE) Bilgi 

İşlem Daire Başkanlığı idi. BBS 

sistemleriyle olan OS/2 

deneyimimden hareketle beni 

alternatif bir sistem olarak

GNU/Linux işletim sistemini 

araştırmak ve kurum içinde olası 

kullanım alanları oluşturmakla 

görevlendirdiler. Ben de uzun 

zamandır ertelediğim GNU/Linux'la 

uğraşmaya başladım. Takıldığım 

noktalara yanıt bulabilmek için o 

dönemki adıyla Linux Kullanıcıları 

Grubu'nun e-posta listesine üye 

oldum, orada yer alan insanlar bana 

yardımcı oldular. 


PKD : Hangi Linux dağıtımını 

kullanıyorsunuz? LKD camiası 

genelde hangi dağıtıma sıcak bakıyor 

ve hangi dağıtım ağırlıklı olarak 

kullanıyor? Sizce nedenleri nedir? 

D.FİŞEK : Şu anda sunucuda 

Gentoo, masaüstünde Pardus 

kullanıyorum. Geçmişte her ikisi için 

de Slackware kullanıyordum. LKD 

camiasının genel olarak sıcak baktığı 

belirli bir dağıtım yok. LKD'de 

hemen her tür dağıtımla ilgilenen 

insanlar bulunuyor. 

39 




PKD : KDE4 ile birlikte L. 

Torvalds'ın KDE'den Gnome'ya çark 

ettiği bir dünyada KDE4, KDE 3.5 ve 

Gnome üçgenindeki düşünceleriniz 

nelerdir? Şubat'ın sonunda çıkan 

Xfce 4.6'yı deneme fırsatınız oldu 

mu? Olduysa görüşlerinizi alabilir 

miyiz? 

D.FİŞEK : Özgür yazılımın bizlere 

sunduğu "seçim" şansını seviyorum. 

Söz konusu olan insanların kullanım 

alışkanlıkları olunca tek bir doğru 

olması mümkün değil, herkesin 

beklentileri farklı oluyor. Örneğin 

benim Linux'u masaüstümde 

kullanmaya başlamamı sağlayan 

Windowmaker isimli bir pencere 

yöneticisiydi. Bir seminerde izlemiş 

ve çok beğenmiştim. O sırada 

kullandığım masaüstünün bana 

sunamadığı bir basitlik ve rahatlık 

sunuyordu. Şimdi düşünüyorum, o 

sırada KDE ya da GNOME bana o 

geçişi yaptıramamıştı. Çeşitlilik her 

zaman güzeldir. 

PKD : Özgür yazılımcıların yaşam 

tarzları ve görünümleri bir genelleme 

yaparsak benziyor diyebiliriz. 

Örneğin uzun saçlı, kilolu ve 

toplumda marjinal bir imaj çiziyor. 

Sizce bu tespit doğru mu, nedenlerini 

sıralayabilir misiniz? 

D.FİŞEK : Şöyle bir derneğimizin 

üyelerini gözümün önünden 

geçiriyorum, sonra yurt dışından 

tanıdığım çeşitli insanları 

düşünüyorum, çok da doğru 

sayılmaz. Özgür yazılımın ilk 

zamanları için belki daha doğruydu 

çünkü özgür yazılımın kendisi de 

"marjinal"di. Özgür yazılımın 

giderek yaygınlaşmasıyla artık çok 

da geçerli değil. 

PKD : LKD Türkiye'nin ilk ve en 

büyük özgür yazılım örgütü. 

Türkiye'de özgür yazılım hareketi 

dünya ile paralel başladı diyebilirsek, 

Türkiye'nin özgür yazılım 

dünyasında konumu nedir? 

D.FİŞEK : Aslında paralel başladı 

diyemiyoruz çünkü dünyada özgür 

yazılım hareketi 1980'lerin ilk 

yarısında başlarken, Türkiye'de yankı 

bulması biraz daha zaman aldı. Bu 

biraz da özgür yazılımın birincil 

iletişim aracı olan Internet'in 

Türkiye'de nispeten geç 

yaygınlaşmasıyla ilgili. Türkiye'nin 

dünyadaki yerinin hak ettiğinin 

oldukça altında olduğunu 

düşünüyorum. Çok güzel işler 

yapılmasına karşın bunu tüm 

dünyadaki özgür yazılımcılarla 

paylaşma konusunda çok gerideyiz, 

fazla içimize kapanığız. Daha fazla

iletişim içinde olmamız, 

yaptıklarımızı ortaya koymamız 

gerekiyor diye düşünüyorum. 

PKD : Özgür yazılımın gerek 

Türkiye, gerekse dünyadaki 

geleceğine nasıl bakıyorsunuz? LKD 

bu konumda ne tür adımlar atmayı 

düşünüyor? 

D.FİŞEK : Özgür yazılımın 

önlenemez bir biçimde 

yaygınlaşmaya ve yükselmeye devam 

edeceğini düşünüyorum. Bazı 

yerlerde sessiz ve derinden, bazı 

yerlerde bağıra bağıra artarak 

ilerliyor. Onlarca yıl boyunca bu 

ilerlemeyi yavaşlatabilen ya da 

durdurabilen bir etmen olmadı. 

Çeşitli engeller her zaman oluşabilir 

ama özgür yazılım dünyası bu 

engelleri aşmanın her zaman bir 

yolunu buluyor. 

LKD özelinde ise, dernek şu anda bir 

"yara sarma" dönemi geçiriyor. 

Yoğun çalışma ile geçirilen seneler 

arkasında yapısal birçok sorunu 

miras bıraktı. Öncelikli hedefimiz şu 

anda hem derneğin kendi içi hem de 

özgür yazılım camiasının arasındaki 

iletişim kanallarını tamir etmek, 

genel bir "bahar temizliği" yapmak 

ve camiayı tekrar biraraya getirmek. 


Bunu yaparken de kimsenin yıpranıp, 

yorulmamasına özen göstermeye 

çalışıyoruz. Birbiriyle iletişim içinde 

olan insanlar beraber yapmak 

istediklerini çok daha rahat 

gerçekleştirebilir bir halde 

olacaklardır. 

PKD : Özellikle MEB'in 

uygulamalarında Microsoft 

standartlarını ve kapalı kodlu alt 

yapısını kullandığını, MEB personeli 

ve öğrencilerin veritabanına 

girilişinin üç yıl gibi bir zaman aldığı 

düşünülürse, ülkemizde oturmamış 

bazı şeylerin olduğunu görüyoruz. 

Sizce kurumsal olarak özgür yazılım 

kullanılmasında herhangi bir engel 

var mıdır ki MEB gibi kurumlar 

ısrarla MS uygulamalarıyla yola 

çıkıyorlar? Bu durumda gerek LKD 

gerekse özgür yazılım gönüllüleri 

olarak neler yapabiliriz? 

D.FİŞEK : Kurumların önünde özgür 

yazılım kullanımıyla ilgili 

aşılamayacak bir engel olduğunu 

düşünmüyorum. Seneler içerisinde 

özgür yazılım kullanmamak için öne 

sürülen farklı farklı "bir de x olsa" 

gerekçelerini çokça duyduk hepimiz. 

Bunların çoğunluğunun aslında birer 

bahane olduğu zamanla ortaya çıktı; 

çünkü o nedenler ortadan kalktığında, 

başkaları yerini doldurdu. 




40 

Göç hiçbir zaman kolay değildir, 

oldukça da sancılı bir süreçtir ama bu 

özgür yazılıma özel değil, tüm 

göçlerde geçerlidir. Kullanılandan 

farklı bir sahipli yazılıma geçişte de 

benzer sıkıntılar yaşanır. Kurumlarda 

geçişin bir gecede bir anda değil; 

planlı, adım adım ve zamana 

yayılmış bir biçimde gerçekleşmesi 

gerekir. 

Gerek Türkiye'de, gerek dünyada 

kurumsal kullanımla ilgili binlerce 

başarı öyküsü var. Bazı kurumların 

neden ısrarla özgür olmayan 

yazılımlara yöneldiklerini, o 

kurumların kendilerine sormanız 

gerekir.

PKD : Arkasında maddi olarak devlet 

desteği bulunan Pardus'un 

Türkiye'deki ve dünyadaki durumunu 

nasıl görüyorsunuz? LKD'nin Pardus 

hakkında ortak bir görüşü var mıdır? 

D.FİŞEK : Pardus'un bilinirliği ve 

kullanımı Türkiye'de giderek artıyor, 

özgür yazılımın yaygınlaşması için 

önemli bir araç görevi görüyor. Yurt 

dışında ise ürettiği değer ölçüsünde o 

kadar tanınmıyor, bunda en önemli 

nedenin yapılan çalışmaların yurt 

dışındaki camiayla ortak hareket 

etmek için yeterince emek 

harcanmaması olduğunu 

düşünüyorum. LKD'de olduğu gibi 

bir dil engeli de var bu konuda. Son 

dönemde projede bu konuda olumlu 

yönde değişiklikler olmaya başladı. 

Geliştiriciler yurt dışında çeşitli 

toplantılara katılıyorlar, Pardus'ta 

yaptıklarını diğer özgür 

yazılımcılarla da paylaşıyorlar. 

LKD, Türkiye'de yaşayan/yaşamış 

üyelerden oluştuğu için, doğal olarak 

özgür yazılımla ilgili Türkiye'de 

yapılan çalışmalara her zaman daha 

fazla önem ve öncelik vermiştir. 

Pardus'a, tıpkı Türkiye'de üretilen 

tüm özgür yazılımlara olduğu gibi, 


41 




gerek resmi olarak dernek adıyla gerekse de dernek üyelerimizin bireysel 

çalışmalarıyla her zaman destek olduk ve olmaya da devam edeceğiz. 

PKD : Pardus'u R. M. Stallman'a 

sorduğumuzda bize özellikle özgür 

olma konusunda pek iyi şeyler 

söylemedi. Sizce Pardus'un gerek 

özgürlük, gerekse diğer yazılımsal 

özellikleri açısından imajı nasıldır? 

D.FİŞEK : Stallman'ın bakış açısıyla 

bugün yapılan dağıtımların büyük bir 

çoğunluğu "özgür" değil. Genellikle 

bu sorun çeşitli kısımları kapalı 

donanım sürücüleri ve bazı çoklu 

ortam biçemlerinden kaynaklanıyor. 

Bugünkü şartlarda kullanıcılara ne 

kadar "hazır" bir dağıtım vermeye 

çalışırsanız, o kadar özgürlükten 

taviz vermek zorunda kalıyorsunuz. 

Pardus, özellikle geliştirme modeli 

açısından bakıldığında, birçok 

dağıtımdan daha az "açık" değil, 

hatta birçoğundan çok daha iyi 

durumda -- ama elbette daha iyi 

olması mümkün. Marka korunması 

kaygısıyla yer yer yapılan çıkışların 

projenin bu konudaki imajını 

zedelediğini düşünüyorum. 

PKD : Sizce Pardus'un eksikleri ve 

varsa diğer yazılımlara göre artısı 

nelerdir? 

D.FİŞEK : Pardus'a bir özgür yazılım 

projesi olarak baktığımda en büyük




Nihad KARSLI enki@r-3.org 

artısını, çalışanlarını TÜBİTAK 

personelinden oluşturmak yerine 

öncelikle özgür yazılım camiasında 

aktif olarak görev alan ya da almış 

kişilerden oluşturması olarak 

görebiliriz. Özgür yazılım konusunda 

deneyim kazanmış insanlar, açık bir 

projede, tüm zamanlarını özgür 

yazılıma ayırarak çalışabiliyorlar. 

Eksiğini ise odaklanma olarak 

görüyorum. Zaman içerisinde farklı 

yönlere savrulabiliyor proje. Daha 

belirli hedeflere odaklanılsa, daha 

başarılı olunabileceğini ve 

geliştiricilerin daha az 

yıpranabileceğini düşünüyorum. 

Bir dağıtım olarak baktığımda; ek bir 

ayar gerektirmeden otomatik 

donanım tanıma/ayarlama, çeşitli 

çoklu ortam dosyalarını oynatabilme 

ve çok sayıda oyunun depolarında 

olması diyebilirim. Eksiğini ise 

uzman GNU/Linux kullanıcılarının 

öngörülen kalıplara uymayabilecek 

çeşitli cambazlıkları için yeterince 

42 

esneklik sağlamaması ve teknik 

belgelendirme olarak görüyorum. 

PKD : Eğer gün gelir ve TÜBİTAK 

Pardus'tan elini çekerse, sizce 

Pardus'un geliştirilmesine devam 

edilmeli mi? Edilmeliyse bu nasıl bir 

topluluk tarafından yapılmalı? 

D.FİŞEK : Evet, devam edilmesi 

gerektiğini düşünüyorum. Çünkü 

Pardus TÜBİTAK'a değil, topluma 

aittir. Zamanın ne göstereceğini 

bilmiyorum ancak bugünkü şartlarda 

olsa, söz konusu topluluğun kar 

amacı gütmeyen bir tüzel kişiliğinin 

olmasının yararlı olacağını 

düşünüyorum. 

Linux Kullanıcıları Derneği ve 

Sayın Doruk Fişek'e verdikleri bu 

güzel cevaplar ve dergimizi 

renklendirdikleri için teşekkür 

ederiz.

F İKİRLERİNİZ 

BİZLER İÇİN DEĞERLİDİR 

Pardus-Linux e-dergimizin gelişimi için bizlerle iletişim kurabilirsiniz. 

Derginin sonraki sayılarında yayımlanmasını istediğiniz özgün;inceleme, 

makale, GNU/Linux içerikli haber vb. yazılarınızı bizlere gönderebilirsiniz. 

IRC kanalımız: irc.freenode.org adlı irc serverinde bulunan #pardus-destek 

adlı kanaldır. E-posta adresimiz pkd@pkd.org.tr'dir. 

creativecommons 

Dergimizde kullanılan tüm yazı ve görsel materyallerin sorumluluğu 

yazarlarına aittir. Dergimizin içeriğini oluşturan ürünler Creative Commons 

Lisansı ile lisanslanmıştır. Kaynak gösterilmek şartıyla özgürce 

geliştirilebilir, paylaşılabilir. 

http://creativecommons.org/ 

Pardus-Linux E-dergi Ekibi 

Editör 

Nihad Karslı - enki@r-3.org 

Dergi Yazarı/İmla denetmeni 

Erdem Artan - baDibere@gmail.com 

M. Talha İlhan - mtalhailhan@gmail.com 

T asarım 

Pardus-eDergi Ekibi 

M izanpaj 

Serdar Gündüz- serdargunduz@live.com

Sayı - Pardus eDergi

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?