Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi

ustalıklı bir şekilde kullanarak bunları yalnızcaTürkiye’ye karşı değil, birbirlerine karşı da mesafelihalde tutabilmeyi başarmışlardır. Bakınız, banagöre sarsıcı bir itiraftır: Bakü Üniversitesi’nden birBilim Adamı Türkiye’den tanıdığı şairlerin kimlerolduğu sorulunca sadece üç isim verebilmiştir. 4.İsim yoktur, devamı yoktur. Kaldı ki, Azeri Türkleribize en yakın dili kullanan bir topluluktur. Bukahredici sonucu doğuran sebep nedir? OnlarınKiril Alfabesini kullanmalarından doğan dar alanmahkûmiyetidir; bizim edebiyatımızı okuyarak tanımaşansına ulaşamamış olmalarıdır. İngilizceyiöğrendikleri için Batılı edebiyatçıları bizim edebiyatçılarımızdançok iyi bilen bu insanlar, Türkçeokuyup yazamadıkları için bizi tanımamaktadırlar.Bundan yirmi yıl önce; 1992’de “I. Türk DünyasıYazarlar Kurultayı” toplandı. Oraya kardeşülkelerden katılan şair ve yazarların hemen hepsinebu meseleler anlatıldı. İki yıl sonraki 1994toplantısında da vardım. Orada bir konuşma dayaptım ve ısrarla bu meseleleri dile getirmeye çalıştım.Rahmetli Cengiz Aytmatov o gün oradaşunları söyledi:“Edebiyat zamanımızın aynasıdır, göstergesidir.Edebiyat zamanımızın büyük düşüncesi, felsefesi,tarihi ve bir büyük cereyandır. Kısaca söyleyecekolursak, edebiyat nasılsa biz de öyleyiz. BizSovyet esaretinden yeni kurtulmuş bir edebiyatıtemsil ediyoruz. Türkiye’de, başkent Ankara’da biraraya gelmemiz ise çok tabii bir şeydir. Çünkü dinimiz,dilimiz, tarihimiz, kültürel değerlerimiz birkaynaktandır. Düne kadar bizim edebiyatımız Rusdiline aktarılıp oradan dünyaya yayılıyordu, artıkbizim edebiyatımız bizim ortak dilimizle gelişecekve dünyaya yayılacaktır. Bizim ana lehçemizTürkiye Türkçesi’dir. Bizim kitaplarımız Türkçeyeaktarılarak dünyaya yayılacaktır.”O da rahmetli oldu, Bahtiyar Vahapzade ile konuştum.Hatta o bu toplantıda uzunca da bir konuşmayaptı ve ısrarla şunları söyledi:“Bakın biz daha önce Moskova’da Kazak,Türkmen, Özbek, Tatar kardeşlerimle Rusça ileanlaşırdık. Şimdi Allah’a binlerce şükür buradaTürkçe ile anlaşmaktayız. Bu büyük bir ihtilaldir.Biz artık bununla da yetinmeyecek ortak alfabeyegeçeceğiz. Bizim bundan başka kurtuluş yolumuzyoktur. Bakın eskiden Arap Alfabesi Türk dilindekonuşan bütün milletleri birleştiriyordu. Bu alfabeyiterk ettikten sonra birliğimiz yıkıldı. YaniTürk dilli halklar birbirinden ayrıldı. Mademki,Türkiye Latin alfabesini kullanıyor, biz de çok gecikmedenbuna geçmek durumundayız. Azerbaycanönümüzdeki yıl buna geçecektir. Diğer TürkCumhuriyetleri’nin de vakit kaybetmeden geçmesinidiliyorum. Rusya dilimizi elimizden alarakyıllarca bizi mahvetti, perişan etti ve sömürdü.Şimdi birleştik. Bu defa sizin bu yeni uydurmadiliniz çıktı ortaya. Hadi bizim aydınlar bunu anlasın,ama bizim köylümüz bunu nasıl anlayacak,biz nasıl birleşeceğiz? Kendi zenginliğiniz varkenniçin yüzünüzü Batı’ya dönersiniz anlamak mümkündeğil.”Bu iki yaklaşımın önemli tarafı, bizimle paralellikortaya koymasındadır. Çünkü bu bir temennideğil, idealdir. Bir soyun var olma idealidir.Bugün hala Azeri Türkçesinde Kiril alfabesindenharfler kullanılmaktadır. Anlayamadığım birşey, bizim dilimizde (x) diye bir harf yoktur, (w)yoktur, (q) yoktur, ters (e) yoktur ama Azerbaycanaydını bunda ısrarlıdır.Burada tamamıyla bu kardeş ülkelerimizede haksızlık ettiğimiz sanılmasın. Onları çokiyi anlıyorum: Biz, Latin alfabesine geçerken,bin yıllık bir ihtişamlı geçmişin birikimini birelimizle kenara ittik ve seksen yıldır da bununsıkıntısını çekmekteyiz. Bizim devlet adamlarımızböyle bir girişimde bulunurken önümüzdebize rehberlik edecek, yol açacak, bize öğretecekbir Türk Ülkesi yoktu. Biz kendi göbeğimizikendi ellerimizle kestik ve bu günlere geldik.Bugün Kardeş devletlerimizin önünde bizim birasra yaklaşan bir tecrübe ve birikimimiz var.Bundan faydalanıp soydaş devletler olarak geleceğimizibirlikte inşa edelim. Hissi yaklaşımlarbu milli ideali budanmamalıdır. Çünkü kaybedenşahıs değil millet olacaktır… Bunu anlamamakmilletimize kıymak olmaz mı?■85eylül-ekim-kasım2012