Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi

ÇINARA SASIKULOVA*Kırgız öyküsü Türkiye öyküsüne göre dahada genç sayılır. Batı tarzındaki ilk Kırgızöyküleri 1920’lerde kendisini tanıtmaya başlar. İlköyküler gazete ve dergilerde yayımlanır. Kalitesitam bir öyküye uymayan bu örnekler, doğal olarakdaha çok gazete makalelerine yakındı. Konu olarakda bunlarda “Yeni Çağ’ın getirdiği yenilikleri işlenmektedir..Mesela, fakir ve sefillerin eğitime kavuşması,kızların özgürlüğü, sömüren tabakanın hakettiği cezayı alması gibi konular. Bazen feletonabenzemeyen eserler de yayınlanır. Örneğin, “KızılKaarmandar Sabında” (Kızıl Kahramanlar faaliyette)isimli feletonda’n kzıl orduya çağırılan gencingördüğü eğitim. “Acar,Acar” öyküsünde mutlu olmakiçin mücadele veren kızın mahkeme yoluylaaşkını koruyarak mesut olması anlatılır. Bunun gibieserler ne feletona, ne gazete haberlerine, ne deöyküye benzer. Fakat her şeye rağmen bu yazılanфельетондор öyküye geçişte önemli bir görev taşır.Zamanın yazarları Aalı Tokombayev, Sıdık Karaçev,Kasımalı Bayalinov, R.Şükürbekov, UzakbayAbdukaimov vs. hepsi sömürülen tabakanıntemsilcileriydi.1924 yılında yayımlanmaya başlayan Erkin*Ardahan Üniversitesi Öğretim Görevlisi– Too (Özgür Dağ) gazetesi, Canı Madaniyat Colunda(Yeni Medeniyet Yolunda) dergisinde, KızılKırgızistan gazetesinde Sıdık Karaçev’in “ErikTanında” (Azatlık Tanında), “Üylönüüdön Kaçtı”(Evlenmekten Kaçtı), “Süygönünö Koşula Albadı”,“Eriksiz Kündördö” (Esir Günlerde), “SüygönünöKoşula Almadı” (Sevdiğine Kavuşamadı), “Kükükile Zeynep” öyküleri yayımlanmıştı. Yazar, 1937 yılındaStalin’in kurşuna dizdikleri listesinde yer alır.Onun için yazarın fazla eseri yoktur.“Erik Tanında” öyküsünün başkişisi Akmat,memleketi olan Isıkköl’ün bir köyündeki olayı anlatır.Olay Sovyetlerin ilk yıllarındaki iç savaş zamanındageçer. Köydeki Meder isimli bir ağanınikinci eşi (Kırgızca tokol) vefat eder ve o köydekiEsenbay’ın 13 yaşındaki bir kızıyla evlenmeyekalkışır. Akmat ise ilk komünistlerden olduğu içinbuna şiddetle karşı çıkar ve Meder ile Esenbay’ıtutuklatır. Akmat’ın annesi eski düşünceli olduğundanakrabaları Esenbay’ı tutuklattığı için oğlunakızar. Ama öykünün sonunda Akmat’ın annesi düşüncelerinitamamen değiştiren, yenice düşünen birkahraman olarak karşımıza çıkar. annenin düşüncelerininasıl değiştirdiğini yazar bize açıklamamasıtabii ki öykünün eksiği… Kurgu, kişilerin karakterleriniaçıklamada yazar tecrübesiz olduğu için59eylül-ekim-kasım2012