Bütün aile bireylerini kaybeden Aalı Tokombayev,bakımını üstlenecek yakın akrabaları olmadığıiçin 1922 yılına kadar bir yerde hizmetçi olarakçalışmak zorunda kalır. 1922 yılında Aalı Tokombayev,Taşkent’te bulunan Sovyet Parti Okulundaokumaya başlar. Derslerinde başarılı olunca, OrtaAsya Komünist Enstitüsünde eğitimine devameder. 7 Kasım 1924’te, Kırgızların ilk gazetesi olan“Erkin-Too”nun ilk sayısında “Ekim Ayı Gelince”adlı şiiri yayınlanır. 1927’de enstitüyü bitirdiktensonra, 1929 yılına kadar Kızıl Kırgızistan (şu ankiKırgız Tuusu) gazetesinin baş editörü olarak görevyapar. 1930-1931 yılları arasında Kırgızistan MillîDevlet Basımevi’nde baş redaktör olarak çalışır.1931 yılında Tergi Çabuu (şu anki Ala-Too dergisi)dergisinin ortaya çıkmasında önemli bir rol oynar.Daha sonra bu derginin baş redaktör yardımcısıolarak çalışmaya başlar.Aaalı Tokombayev, 1958 yılına gelindiğindekırktan fazla kitabın yazarıdır. Bunların ikisi nesir,üçü drama, geri kalanlar da şiir kitaplarıdır. 1927yılında, o güne kadar yazdığı şiirleri “Lenin Hakkında”adıyla birinci şiir kitabını yayınlar. 1929 yılındakadın hürriyeti konusunu ele alan “KadınlarınPenceresi” adlı ikinci şiir kitabını yayınlar. 1935yılında “Kanlı Yıllar” adında uzun ve tarihî gerçekleredayanan bir roman yazmıştır. Bu eserde 1916yılındaki Kırgız isyanı anlatılmaktadır. Yazarın bueseri bazı sebeplerden dolayı değişiklikler yapılıpyayınlanmıştır. Bu eser “Kanlı Yıllar” adıyla1935yılında, “Tan Ağarırken” adıyla 1962 yılında, ensonunda da yazar öldükten sonra eser, “Kanlı Yıllar”adıyla 1991 yılında tekrar yayınlanmıştır. 1933yılından itibaren eserleri Rusçaya çevrilmeye başlar.1987 yılına kadar eserleri, Kazak, Özbek, Tacik,Ukrayna dillerine çevrilip yayınlanmıştır.Aalı Tokombayev’in nesir biçiminde yazdığıilk eseri “Kurmanbek Batır” adlı eseridir. Bu eser1923 yılında Kazak dergisi “Şolpan”da yayınlanır.Bundan sonra yazar, Kırgız edebiyatında önemlibir yeri olan “Yaralı Yürek” eserini yazmıştır. II.Dünya Savaşı yıllarına kadar Aalı Tokombayev,“Ezginin Sırrı”, “Akay Avcı”, “Akıllının Cevabı”,“Yol Hikâyeleri” ve “Ölüm Kimleri Korkutmuyorki” adlı eserlerini yayınlar. 1940’lı yıllardan sonra“Aşırbay”, “Bir Avuç Toprak” adlı kısa eserleriniyayınlar. Savaş yıllarından sonra da“Zaman Uçar”, “Bir Zamanlar Asker İdik” adlıeserlerini yayınlar. Bu yıllarda “Toktogul” adlı eserininilk bölümünü ve “Kendi Hayatım” adlı eseriniyazıyor.Aalı Tokombayev, ileriki yıllarda drama alanındayazdığı eserleriyle de yetenekli bir yazar olduğunuispat etmiştir. Bu alanda yazdığı “ÖlmezlerinMeyvesi” ve “Günün Doğuşu” adlı drama eserleriKırgız tiyatrolarında oynatılmış ve halkın beğenisinikazanmıştır. Bu eserler savaş dönemindeki Kırgızkadınının ve erkeğinin vatanlarını kurtarma uğrundagösterdikleri kahramanlıkları anlatmaktadır.Aalı Tokombayev, yazdığı eserlerle Kırgızhalkının takdirini kazanmıştır. Aalı Tokombayev,edebiyat alanındaki çalışmalarından dolayı sadeceKırgız halkının değil Sovyet yönetiminin de takdirinikazanmıştır. Sovyet yönetimi tarafından “Lenin”ve “Emek Kızıl Bayrak” ödüllerine layık görülmüştür.Aalı Tokombayev, ayrıca “Kanlı Yıllar”adlı romanı ile de “Toktogul” adlı devlet ödülünelayık görülmüştür.Aalı Tokombayev, şair ve yazarlığının yanında,aynı zamanda gazeteci, eleştirmen ve yayımcıdırda. Edebiyat sahasında şiir, hikâye, roman, tiyatrove tercüme faaliyetlerine varıncaya kadar birçokedebî türlerle ilgilenmiş, bu alanlarda büyük başarılarsergilemiştir. Yazar, 1988 yılında ölmüştür.KAYNAKÇA:1. Abazov, R., “Çarlık Yönetimi Altındaki Kırgızlar”Türkler, C.18, Ankara, 2002.2. Abdırakmanov, C., Kırgızların 1916 Yılındaki İsyanı,Bişkek, 1991.3. Akmataliyev, A., Sanat Eserleri ve Tarihi İnsanlar, Bişkek,1999.4. Asanaliyev, K., Door menen Birge, Firunze, Kırgızistan,1981.5. ---------------, K., Kırgız Sovyet Eserlerinin Toplamı,Firunze, 1960.6. ---------------, K., Millî Tarih ve Edebiyat Anlayışı, KırgızistanMadaniyatı, 1992, 6 Şubat.7. Erkebayev, A., Kırgız Prozasının Kontrattarı, Firunze,Kırgızistan, 1963.8. Gorkiy, M., Edebiyat Hakkında, Moskova, Sovyet Yazarı,1976.9. İbraimov, İ, Kızıl Kırgın, 1991, No: 7.10. İlyasov, S.İ., Sovyet Kırgız Tarihi, II. Kitap, Firunze,1986.11. Kaçkınbayev, A., Kasımalı Bayalinov’un YazarlığıHakkında Birkaç Söz, Ala-Too, 1968.12. Tokombayev, A. Yaralı Yürek, Mektep Basması, Firunze,1971.13. -----------------, A., Eserler Toplamı, C.1, Firunze, 1958.40eylül-ekim-kasım2012
SALİCAN CİGİTOVçev. KEMAL GÖZKırgız edebiyatınınuzun bir geçmişe sahipolmaması nedeniyleolgunlaşma sürecinigeçirmekte olduğunugündeme getirdiğimizzamanlarda meseleyeduygusal olarak yaklaşanbir kısım ilim adamlarımızkarşı görüş olarakCengiz Aytmatov’uneserlerini örnek olarakgöstermektedir.17 Ekim İhtilâli’ne kadar geçen süreçteKırgız dilinde, hatta genel itibariylebu dilin bazı diyalektlerinde birtakım metinlerkaleme alınmış olsa da bahsi geçen metinlerdeişlenen dil tam mânâsıyla bir yazı dilinin özelliklerinitaşımıyordu.Meselâ zamanın süreli basın yayın organlarındadil olarak Kırgızca’dan yararlanılmıyor,ilköğretim okullarında “Kırgız dili” adında birders yer almıyor, Kırgızca başlı başına bir dilolarak değerlendirilmediği için herhangi birokulun programındaki dersler arasında yer almıyordu.Devlet dokümanlarında ve devletlerarası yazışmalarda ise hiç kullanılmıyordu.Bahsi geçen dönemde kaleme alınan metinler(bu metinlerin çoğu şiirdi) ise bizim “literatura”mânâsında anladığımız edebiyatın standartlarındanuzak, çağdaş mânâda kabul edilenedebî kriterlerin seviyesinde değildi. Batıdangiren türlerin işlenmesiyle ortaya çıkan Çağdaş41eylül-ekim-kasım2012
- Page 2 and 3: Muhterem Okurlar,Kardeş Kalemler
- Page 4: de mankurtlar tarafından kuşatıl
- Page 7 and 8: MİRLANBEK NURMATOVile Kırgız Dos
- Page 9 and 10: u kadar yoğun bir şekilde yaşad
- Page 11 and 12: nun içinde Osmonkul Aliyev, Bazark
- Page 13 and 14: da oldukça iyi biliyordu. Bu yarat
- Page 15 and 16: gizli kalanları, halkın bilmedikl
- Page 17 and 18: a çocuk öğrenim yeteneği ve bab
- Page 19 and 20: sunarak dil için durmadan çalış
- Page 21 and 22: K. Tınıstanov, yukarıdaki yarı
- Page 23 and 24: Kırgız Edebiyatı 20. asrın baş
- Page 25 and 26: Kasım Tınıstanovile ilgili Kırg
- Page 27 and 28: nov birkaç bilimsel çalışma yap
- Page 29 and 30: ları hakkında ayrıntılı bilgi
- Page 31 and 32: o geceye “Akademi Geceleri” ad
- Page 33 and 34: Kasım Tınıstanov'dankısa hikây
- Page 35 and 36: Keçi de hemen kendi lüzumundan ba
- Page 37 and 38: efendi şarpadan kömöçü yakalay
- Page 39: şair ve yazarlığınınyanında,
- Page 43 and 44: lışmaların sanki değişen hiçb
- Page 45 and 46: ken edebî zevk için norm aramanı
- Page 47 and 48: koruması ve sağladığı imkânla
- Page 49 and 50: MAMASALI APIŞEVçev. ABDRASUL İSA
- Page 51 and 52: ği balla ye”. O günden bu güne
- Page 53 and 54: Kırgızca veya Rusça basılan ese
- Page 55 and 56: mıştır. Hemen bütün hikâyeler
- Page 57 and 58: BEN KENDİMİBen kendimi ev dışı
- Page 59 and 60: ÇINARA SASIKULOVA*Kırgız öyküs
- Page 61 and 62: Bu öykünün diğerlerinden farkı
- Page 63 and 64: Zavallı ihtiyar Üpöl’ün hayat
- Page 65 and 66: Otobüslerin birisine binerek düş
- Page 67 and 68: nelerin olduğunu kim bilsin, yaşa
- Page 69 and 70: Anarbay'ın köprüsüKASIM KAİMOV
- Page 71 and 72: Sadece kulakları iyi işitmiyordu.
- Page 73 and 74: sonraki köprülerin Anarbay ile bi
- Page 75 and 76: olaylar sırasında öldürüldüğ
- Page 77 and 78: cek olanlar da yanılacaklardır;
- Page 79 and 80: “Akşamleyin çocukların oynadı
- Page 81 and 82: ÖZGE MEKÂN…Aşkın derin deryâ
- Page 83 and 84: KardedevletlerdlrobleMUHSİN İLYAS
- Page 85 and 86: ustalıklı bir şekilde kullanarak
- Page 87 and 88: üfleme çalgıları çalan müzisy
- Page 89 and 90: Türk şiirindeHazreti Peygamber186
- Page 91 and 92:
Gubeydullin, Şabdanov, Jubanov, Ş
- Page 93 and 94:
Rusedebiyatındanbeslenen,Gogol’u
- Page 95 and 96:
Soldan sağa: İl Kültür Müd. Ta
Change language