Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi

lara (baylara) komuz çalardın ya, şimdi benim içinçal.” derdi. Meğer Kasım kopuzdan çok iyi anlayanbir insanmış. Hatta Kasım Taşkent’te öğrenciykenhocası olan Magcan Cumabay öğrencisinin mandolinçaldığını gördüğünde ona:-Kasım sen şairsin. Mandolin çalma. Sanat dediğintabaktaki yemektir.” diye nasihatte bulunur.Kasım’a mama gibi yapışan eleştiriciler “Kasım,eski hayatın yanlısıdır. O Sovyet hükümetini sevmez.Sovyet hükümetine ün kazandıran (öven) şiirde yazmaz.” dediler. Bu apaçık bir yalandı. KırgızlardanSovyet hükümetini ilk öven Kasım olmuştur.Bu sözümü kanıtlamak için şu örneği verebilirim ki,Kasım, 1920 yılında yirmi yaşındayken aşağıdakişiiri yazdı. O dönemde Kırgızların öz diline uygunolan ve sahiplendikleri alfabesi yoktu. Bütün Türkhalkları Arapların 28 harfi ve Fars, Türklerin eklediği3-4 harfle yazarak birbirinin edebiyatını okuyabiliyordu.Bunların içinden bize en yakını Kazakdiliydi. Kırgızların hepsi Kazak dilinde kullanılanArap harflerini kullandı. Baytursunov’un Kazakçayazılmış “Til Kuralını” (Dil Aleti) okulda okuttu.İlk şairimiz Kasım da, şiiri Kazak dilinde yazdı.Kırgızların ilk okuyan gençleri, Kazak kardeşlerimizinöğretmenlerinden eğitim gördüler. Bundandolayı ana dili gibi çok iyi Kazakça konuşabiliyorlardı.Kasım’ın şiirini de Kazak dilinde sunuyorum:Bugünkü GünBugün şulelerin parıldadığı gündür,Dünkü umutsuzlukların giderildiği gündürDökülen kanlar hakkında ses çıkmazdı,Şimdi onları açık söyleme günüdürMaksatların gerçekleştiği bir gündürHer insanın payını aldığı günKan içen kimselereTabiatın başını eğdiği bir günBitkiler, hayvanatlar gülen bir günEzilen, kalplerin ferahladığı bir günUzun yıllar eziyet çekenlerSağ salim birbirlerine kavuştuğu bir günYoldaşlar bayrağı kaldırıp öne yürüyünEvde boşuna yatmayın halkla birlikte olBüyüklerin dediği atasözü varHalktan ayrılan adam olmaz(Sürüden ayrılanı kurt kapar)1920 yılıBuna benzer “Tan” adlı şiirini de yayımladı.Buna rağmen iftiralar durmak bilmedi. Yalanı gerçekgibi konuştuklarında gerçek utancından buralardanuzaklaştı. Dostum, meslektaşım, fikirleşelimhayatta olsaydı neler neler yapardık. 1933 yılında,ilk hapse atma ve öldürme işi gerçekleştirildi. O zamanlarKırgızların yetişmekte olan değerli insanlarıyok edildi. Ben de o zaman hapse atıldım. Okuluyeni bitirdiğim dönemdi. O zaman Kasım da hapseatılacaktı. Fakat o dönemde sekreter olan Belovskiy,Kasım’ı hapse girmekten kurtardı. 1936 yılındaStalin’in anayasası ilan edildi. Sınır çatışması birdendurdu. Birbirini “milliyetçi” “yabancı unsur”diyenler, şartlar gereği olsa gerek dost kesildiler.Tam o zaman beni “Rusça-Kırgızca Sözlük”oluşturmaya Moskova’ya davet etti. Ailemle gittim.Hızlıca gazaplı 1937 yılı geldi. Kasım da ManasDestanı’na “Baş söz” yazacağını söyleyerekbir aylığına eşiyle beraber Moskova’ya geldi. O döneminMoskova’daki Kırgız temsilcisi CamansariyevAsanbay’ın evine yerleşti. Benim üzerinde çalışmaktaolduğum “Sözlüğe” yönelik de iftiralar artmıştı. Birgün eşimle Camansariyev’in evine geldiğimizde Kasımyoktu. Biraz sonra geldi. Kederliydi. Neler olduğunusorduğumda:-Zaman bozulacak gibi. Sen Moskova’dan çıkma,dedi.-Ben de Moskova’da kalayım demiştim.Ancak İsakeev çağırıp:-Belovskiy’den telgraf geldi. Kasım’ı getir demiş,dedi. Çare var mı? Patronun götüreceğim diyorsa, neredekalabilirim ki. Gideceğim, diye içini çekti.Bundan bir kaç gün önce benim geçici olarak kaldığımeve gelmişti, konuk olmuştu. Nedense,-Kuseyin, senin evinde sarhoş olasım geliyor.Çok derdim var, demişti.Sözün kısacası, Kasım’ı İsakeev götürdü. O gelincehapse atmışlar. Böylece bu, canım gibi gördüğümyazı arkadaşımla son buluşmam oldu...Isık Göl İl Devlet Arşivi’nden alındı.Akademik Karasayev’in fonu.F-1041, tüzüm No. 1, s. 63-68.■32eylül-ekim-kasım2012