Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi

ları hakkında ayrıntılı bilgi vermek için Frunze’yegitmesi yerinde bir hamle olur. Bu teklif zamanındaYoldaş İsakeev tarafından iletilmişti. Manas tercümanlarınınFrunze’ye giderek “Chong Kazat”ınikinci cildininin tercümesinde oralı meslektaşlarıyladanışması, bundan sonraki çalışmaları hızlandıracak,engelleri ortadan kaldıracaktır. Devlet edebiyatyayınevinin meselesine sizlerden en kısa zamandacevap bekliyorum.Kültür Yayınevi MüdürüNakoryanovSSC Halkları Çalışmaları Bölüm BaşkanıMusaelyanKIRGIZ CUMHURİYETİ SİYASİ BELGE-LER MERKEZİ DEVLET ARŞİVİ F. 350. C. 1. K.51. s. 61-61 Asıl nüshadan.Kırgız SSC Halk Komiserler Komitesi BaşkanıBayalı İsakeev 7 Haziran 1937 tarihinde, HudojestvennayaLiteratura Yayınevi Müdürüne “Manas”Destanı meselesiyle ilgili danışman olarak K.Tınıstanov’un Moskova’ya yollandığını bildirmiştir.KIRGIZ CUMHURİYETİ SİYASİ BELGELERMERKEZİ DEVLET ARŞİVİ F. 350. C. 1. K. 51.s. 60. asıl nüshadan.Arşiv belgelerini tercüme eden Tülön AkmatalievYeni kültürümüzün önderiKasım Tınıstanov sadece dilbilimci ve devletadamı değil, yazar, şair ve tercüman da olmuştur.Hakikaten, onun edebî mirasi o kadar da fazla değil,fakat fikir ve yaratıcılık, tür ve tarz bakımındandikkat çekiyor ve okuyup öğrenmeye layıktır. İlkşiirleri Taşkent’te okurken, ilk önce Kazak dilinde,sonra Kırgızca Kazak gazete ve dergilerinde yayınlanmayabaşlar. 1925 yılında “Kasım Irlar Cıynagı”(Kasım’ın Şiirleri Derlemesi) adıyla Moskova’dankitap olarak basılır. Vurgulanması gerekir ki, bu,Sovyet döneminde ana dilimizde yayınlanan ilk özgünşiir kitabı olmuştur. O dönemin ölçüsünü gözönünde bulundurursak, derlemenin hacmi epeycebüyük, derleme biçim, tür ve konu bakımındançeşitli, yaratıcılık bakımından da epeyce farklıdır.Kitap, otuz iki özgün şiir, bir çeviri (İ. Krılov’un“Karınca ile Yusufçuk” fablı) ile “Canıl Mırza” adlıuzun şiiri içerir.İlginç olan nokta şu ki, “Kasım’ın Şiirler Derlemesi”yayınlandığı dönemde, ne yazar arkadaşlarıne de yeni oluşmaya başlayan Kırgız edebî eleştirisininkitaba yönelik bakışları kendini göstermiştir.Bu doğrultuda ilk tarafsız görüşünü söyleyen, başkabir değişle, derlemenin olumlu ve olumsuz yönlerinieşit biçimde değerlendirerek yazarın genel vemesleki seviyesini saptayan şahıs Tokçoro Jaldoşevolmuştur. Tokçoro Joldoşev bu görüşünü belirtmegayretini, 1927 yılında “Erkin Too” (sonraki “KızılKırgızstan”) gazetesinde “Güzel Edebiyatımız veŞair-Yazarlarımız” adlı özel seri şeklinde yayınlananmakalesinde gerçekleştirmiştir.Ömrünün son yıllarında Kasım Tınıstanov,dilbilimle ilgili araştırmalarını devam ettirmeninyanı sıra, arkadaşı olan ünlü dilbilimci E.Polivanov’la beraber “Manas” destanını Rusçayaçevirme çalışmasına katılır. Sözün kısacası,hangi yönünden bakarsak bakalım (şairlik olsun,yazarlık ve gazetecilik olsun, tercümanlık olsun,tiyatro yeteneği olsun, dilbilimi olsun, devlet işleriolsun) Kasım Tınıstanov her yerde tüm yeteneğive bilgisini yeni zamana, yeni iktidara, akıllıcaseçerek katıldığı partisine, öz halkına, başka milletlerindostluğuna hizmet etmeye harcamıştır.Abdıganı ErkebayevKIRGIZ CUMHURİYETİ MERKEZİ DEV-LET ARŞİVİ F. No. 2869, C. 1, K. 72, s. 5-9.Kısaltılmış şekli.Tınıstan Uulu KasımBu kişi ile birlikte eskiden padişahlık dönemindeyerel halk için açılmış Tuzem Okulu’nda bir yılokudum. Benimle yaşıttır. 1901 yılında doğmuşolsa gerek. O dönemde onu o kadar da iyi tanımıyordum.1916 yılında Ürkün nedeniyle Çin’e kaçtık.1921 yılında ancak öz vatanım Isık Göl’e dönebildim.O zamanlar Kasım, Taşkent’teki Kırgız-KazakPedagoji Enstitüsü’nde okumaktaydı. Ben de aynıenstitüye 1923 yılında başladım. O, üst sınıfta, benise alt sınıftaydım. O, bana kıyasla çoktan zihni açılmış,gazetelere Kazakça şiirler yayınlayan hâle gelmişti.Ozandı. Çok neşeli ve bir araya gelinen yerlerdegrubun en iyisiydi. İnsanlara tam isabetli lakapbulurdu. Onun lakabına, takma isime layık görülenkişi de razı olurdu. Rus dilini çok iyi bilirdi. EnstitüyüKırgızistan Muhtar bölge olduğu dönemdebitirdi. Hemen işe alındı. Kırgız okullarının ikincisınıfları için “Okul Kitabı” oluşturma görevi verildi.29eylül-ekim-kasım2012