Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi
Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi
milletlerin (Dungan, Sart-kalmak, Uygur v.s.) dillerininkelime hazinesi için de önemli olduğu belirlensin.2.Yoldaş Tınıstanov’un tablosu, derlenen sözlersosyal esasları açıklamaz, birçok teknik, tıp vs.terimleri içermez diyen eleştiriler, onun sonuçlarıistatistikle uğraşan memurların kelime hazinesineboyun eğerek şablonların kısa zamanda dilin bütünzenginliklerini içine aldığından şüphe duyulmayacakşekilde hazırlansın.3.Yoldaş Tınıstanov’un çalışmalarının Kırgız dilininaçıklama sözlüğünü yayınlamakla gerçekleştirmelazım olarak görülüp yoldaş Tısıntanov’a EğitimHalk Komiserliğine sözlüğün planın, onu yayınlayacakpersoneli ve basım planın verme önerilsin.4.Yoldaş Tınıstanov’un tablosunu kullanmanınyollarıyla, onun çalışmalarının Sovyet toplumunungeniş çevresine tanıtmak için basında bu meseleyiyansıtarak, parti, Komsomol ve mesleki en faal üyeleriçekmekle beraber Frunze şehrindeki öğretmenlerintoplantısında tablolar ve kendisinin derlediğilügat hakkında Tınıstanov’un beyanına yer vermegerekli olarak görülsün.Doğrulandı:Kırgız Otonom Sovyet Sosyalist CumhuriyetiEğitim Halk Komiserliği’nin Sekreteri Muhtarov.KIRGIZ CUMHURİYETİ MERKEZİ DEV-LET ARŞİVİ F. 869. C. 3. K.199. 13 s. kopyadan.No. 92Beşinci Sınıflar İçin Morfoloji Ders KitabınıOluşturmaya Tınıstanov’un Görevlendirmesi HakkındaKırgız Otonom Sovyet Sosyalist CumhuriyetiEğitim Halk Komiserliği’nin Kurulunun №1Protokolü’ndenFrunze Şehri2 Eylül 1933 yılıKatılımcılar: Kurul üyeleri Çistyakov, Toyçinov,Daniyarov, Akmataliyev, Kulov, Nogoyev, Tsıganov,Cumayev, Mihalov, Babaşalin.Dinlendi:1.Daimi ders kitaplarını yayınlamanın yapısıhakkında (Daniyarov, RSFSC Eğitim Halk Komiserliğitemsilcisi Çaplin, Toyçinov) karar kabul edildi:Paragrafı bulun 1.4. Beş yıl okuyanlar için (Morfoloji)ders kitabını oluşturmaya yoldaş Tınıstanovgörevlendirilsin. Yoldaş Tınıstanov’a bir gecelikzaman içerisinde bu görev için anlaşma gerçekleştirmeönerilsin.7.Ders kitapları dışındaki çalışmalardan Bayımbetov5 Eylüle kadar, Abdukaimov ile Tınıstanov 10Eylüle kadar derhal muaf tutulsun.Başkan ColdoşovKR SD BMA F. 10. C. 5. K.115. ss. 67-68.Teyitli kopyadan.No. 98KASIM TINISTANOV’UN BİLİMSEL ÇA-LIŞMALARI HAKKINDA FİKİRLERFrunze Şehri.1935 yılı.Kİİ’nin İnşaat Enstitüsü’ne verdiği önerileri kısacatekrarlamakla beraber, şöyle talimatları gerekliolarak görüyorum.1.Kırgızistan’daki ulusların dil meselesi üzerindeçalışanlar içinde Kasım Tınıstanov, şüphesizönde yer almaktadır.2. Sözcük bilimi meselelerinden tutun,Tınıstanov’un özel yeteneği, dile söz kazandırmabecerisi meselede sonuca gitmede, teorik ve pratikkullanımda çok önemli rol oynayabilir3. Sözlük üzerinde çalışma Tınıstanov’u “Morfoloji”olarak bilinen meseleye getirmiştir: KasımTınıstanov Morfoloji terimiyle (Batı Avrupası’ndason 5-6 yılda ortaya çıkan) Batı Avrupası dilbilimcilerininbununla ilgili çalışmalarından haberdarolmamasına rağmen, o Kırgız dili alanındakimorfolojiye yönelik sorunu kendi gücüyle çözmeyegirişerek birkaç meseleyle ilgili net bir çözümeulaşabilmiştir (Tınıstanov’un Projelerinde bu doğrultudakibilimsel çalışmanın sadece bazı yönleriyansıtılmıştır).4.Kırgızistan’ın dil alanı veya Kırgız dili bilimindeyoldaş Tınıstanov önemli rol oynadı veoynamaktadır. Yukarıda belirtilenleri göz önündebulundurarak, kendi bilimsel birikimini Avrupa dilbilimcilerinieserlerin okuyarak geliştirme gereksinimiolmasına rağmen, Tınıstanov kendi uzmanlıkalanında profesör unvanına lâyık görülmektedir.Profesör PolivanovYoldaş Tınıstanov Kırgız dilini bilimsel öğrenmealanında ilk iz bırakanlardandır. On dört yıliçerisinde Kırgız dilini öğrenmede Kasım Tınısta-26eylül-ekim-kasım2012
nov birkaç bilimsel çalışma yaptı. Bunlar Kırgızdili ilmine çok büyük katkı sağladı. Şu an yoldaşTınıstanov bu alanda özverili ve başarılı şekilde çalışmaktadır.Kırgız Pedagoji Enstitüsü’nde yoldaşTınıstanov, üç yıldır çağdaş Kırgız dili ve Kırgız dilitarihi profesörü görevini yürütmektedir. Bilim adamı,kendi alanının en iyi uzmanı yoldaş Tınıstanov,çok değerli öğretmendir. Kendi bilimsel araştırmalarınıesas alan dersleri yüksek kuramsal seviyesiylesivriliyor. Bunun yanı sıra yoldaş Tınıstanov Kırgızmillî kültürünün tanınmış şahıslarından olmuştur,bu onun “Sosyo-ekonomik Terimler Sözlüğü” gibibazı bilimsel çalışmalarında ve “Üç Dönem” gibiedebî eserlerinde yansımıştır. Bunlar nedeniyle yoldaşTınıstanov 1934 yılındaki tasfiyedede partidençıkarılmıştır (onun parti faaliyetiyle ilgili rapor şuan Moskova’da tasfiyeye yönelik merkez komisyondabulunmaktadır).Enstitü müdürü BapşevParti örgütü başkanı MihlinaYerel Komite DenisovKIRGIZ CUMHURİYETİ MERKEZİ DEV-LET ARŞİVİ F. 869. C. 3. K.199. s. 4-6. aslındankopya.No. 99KASIM TINISTANOV’UN YAŞAM ÖYKÜ-SÜNDEN KISA BİR BÖLÜMFrunze şehri.10 Haziran 1935 yılı.Edebiyat çalışmalarını 1919 yılının sonlarındabaşlar, bu dönemde Kazak burjuva aydın kesimininetkisi altında olur. Kendi çalışmalarında 1923 yılınınsonlarına kadar burjuva milliyetçilik fikrini yayar.1929 yılında millî burjuva fikrinden vazgeçerekKomünist Partisi safında yer alır. Kırgız dili alanındakibilimsel faaliyetini 1922 yılında başlayıp, bualanda gerçekleştirdiği ilk çalışmaları 1924 yılındanitibaren Kırgız bilim komisyonu araştırmacısıolarak çalışır. 1925-1927 yıllarında bu komisyonunbaşkanı, 1928-1930 yıllarında Kırgız Muhtar SovyetSosyalist Cumhuriyeti Eğitim Halk Komiserliği’ninbaşkanı olur, 1930-1931 yıllarında sağlık sorunlarınedeniyle çalışmamıştır.Çağdaş edebiyat alanındaki faaliyetini 1924 yılınınsonlarında başlamıştır. 1925 yılının başlarındayeni alfabeye geçme, Kırgız dili ve yeni alfabe projesihakkında birkaç makale yayınlamıştır. 1925-1927 yılları “Yeni Alfabenın Dostları İdaresini”,1927 yılından itibaren yeni alfabe merkez komitesini,eski alfabe kullanımdan tamamen çıkıncayakadar yönetmiştir. 1926 yılında Latinleştirilmiş alfabeyitemel alan Dunganlar için yazı geliştirmeyeyönelik çalışmaların yönetimine katılmıştır.Kırgız Pedagoji Enstitüsü’nün Kırgız edebiyatıöğretmeniyken kaleme aldığı özgeçmişi:Eğitim faaliyetine 1924 yılında başladım, Temmuz1925’ten Ocak 1926’ya kadar Karakol şehrindeöğretmenlik kurslarında dil ve edebiyat dersleriverdim. 1925’ten 1927 yılına kadar Frunze şehrindekiöğretmenlik kurslarında ders verdim. 1933yılının Eylül ayından günümüze kadar profesörlükyapmakla birlikte Kırgız Pedagoji Enstitüsü’ndeçağdaş Kırgız dili ve bu dilin gelişme tarihiyle ilgiliders verdim. Şu an bilimsel gramer ve Kırgız diliningelişme tarihi alanında bilimsel araştırmamı da devamettirmekteyim.Dil ve yazı hakkında ana çalışmalarımın listesişöyledir:1.Kırgız Tili Boyunça Hrestomatiya, (KırgızDili ile İlgili Seçmeler, Kırgızca), Türkmambas,Taşkent, 1934.2.Çondor Üçün Alippe, (Yetişkinler İçin AlfabeKitabı, Kırgızca) , Merkez basımevi, Moskova,1926.3.Kırgız Tilinin Grammatikası, (Kırgız Dili Grameri,Kırgızca), 1. Kısım, Kırgmambas, Frunze,1927.4. Kırgız Tilinin Grammatikası, (Kırgız DiliGrameri, Kırgızca), 2. Kısım, Merkez basımevi,Moskova, 1931.5.Kırgız Tili Boyunça Okuu Kitebi, (Kırgız DiliDers Kitabı, Kırgızca), Kırgmambas, Frunze, 1924.6.Baldar Sözdügün Östürüü Boyunça Kitep,(Çocukların Kelime Hazinesini Arttırmaya YönelikKitap, Kırgızca), OAPMB, Taşkent, 1932.7.Sotsialdık-Ekonomikalık Atalmalar, (Sosyo-Ekonomik Terimler, Terimler Sözlüğü), Kırgmambas,Frunze, 1933.8.Kırgız Adabiy Tilinin Canğı OrfografiyasınınDolbooru, (Kırgız Edebi Dilinin Yeni YazımınınProjesi, Kırgızca ve Rusça), Kırgmambas, Frunze,1934.9.Kırgız Tilinin Morfologiyası, (Kırgız DiliMorfolojisi, Kırgızca), Kırgmambas, Frunze, 1934.27eylül-ekim-kasım2012
- Page 2 and 3: Muhterem Okurlar,Kardeş Kalemler
- Page 4: de mankurtlar tarafından kuşatıl
- Page 7 and 8: MİRLANBEK NURMATOVile Kırgız Dos
- Page 9 and 10: u kadar yoğun bir şekilde yaşad
- Page 11 and 12: nun içinde Osmonkul Aliyev, Bazark
- Page 13 and 14: da oldukça iyi biliyordu. Bu yarat
- Page 15 and 16: gizli kalanları, halkın bilmedikl
- Page 17 and 18: a çocuk öğrenim yeteneği ve bab
- Page 19 and 20: sunarak dil için durmadan çalış
- Page 21 and 22: K. Tınıstanov, yukarıdaki yarı
- Page 23 and 24: Kırgız Edebiyatı 20. asrın baş
- Page 25: Kasım Tınıstanovile ilgili Kırg
- Page 29 and 30: ları hakkında ayrıntılı bilgi
- Page 31 and 32: o geceye “Akademi Geceleri” ad
- Page 33 and 34: Kasım Tınıstanov'dankısa hikây
- Page 35 and 36: Keçi de hemen kendi lüzumundan ba
- Page 37 and 38: efendi şarpadan kömöçü yakalay
- Page 39 and 40: şair ve yazarlığınınyanında,
- Page 41 and 42: SALİCAN CİGİTOVçev. KEMAL GÖZK
- Page 43 and 44: lışmaların sanki değişen hiçb
- Page 45 and 46: ken edebî zevk için norm aramanı
- Page 47 and 48: koruması ve sağladığı imkânla
- Page 49 and 50: MAMASALI APIŞEVçev. ABDRASUL İSA
- Page 51 and 52: ği balla ye”. O günden bu güne
- Page 53 and 54: Kırgızca veya Rusça basılan ese
- Page 55 and 56: mıştır. Hemen bütün hikâyeler
- Page 57 and 58: BEN KENDİMİBen kendimi ev dışı
- Page 59 and 60: ÇINARA SASIKULOVA*Kırgız öyküs
- Page 61 and 62: Bu öykünün diğerlerinden farkı
- Page 63 and 64: Zavallı ihtiyar Üpöl’ün hayat
- Page 65 and 66: Otobüslerin birisine binerek düş
- Page 67 and 68: nelerin olduğunu kim bilsin, yaşa
- Page 69 and 70: Anarbay'ın köprüsüKASIM KAİMOV
- Page 71 and 72: Sadece kulakları iyi işitmiyordu.
- Page 73 and 74: sonraki köprülerin Anarbay ile bi
- Page 75 and 76: olaylar sırasında öldürüldüğ
milletlerin (Dungan, Sart-kalmak, Uygur v.s.) dillerininkelime hazinesi için de önemli olduğu belirlensin.2.Yoldaş Tınıstanov’un tablosu, derlenen sözlersosyal esasları açıklamaz, birçok teknik, tıp vs.terimleri içermez diyen eleştiriler, onun sonuçlarıistatistikle uğraşan memurların kelime hazinesineboyun eğerek şablonların kısa zamanda dilin bütünzenginliklerini içine aldığından şüphe duyulmayacakşekilde hazırlansın.3.Yoldaş Tınıstanov’un çalışmalarının Kırgız dilininaçıklama sözlüğünü yayınlamakla gerçekleştirmelazım olarak görülüp yoldaş Tısıntanov’a EğitimHalk Komiserliğine sözlüğün planın, onu yayınlayacakpersoneli ve basım planın verme önerilsin.4.Yoldaş Tınıstanov’un tablosunu kullanmanınyollarıyla, onun çalışmalarının Sovyet toplumunungeniş çevresine tanıtmak için basında bu meseleyiyansıtarak, parti, Komsomol ve mesleki en faal üyeleriçekmekle beraber Frunze şehrindeki öğretmenlerintoplantısında tablolar ve kendisinin derlediğilügat hakkında Tınıstanov’un beyanına yer vermegerekli olarak görülsün.Doğrulandı:Kırgız Otonom Sovyet Sosyalist CumhuriyetiEğitim Halk Komiserliği’nin Sekreteri Muhtarov.KIRGIZ CUMHURİYETİ MERKEZİ DEV-LET ARŞİVİ F. 869. C. 3. K.199. 13 s. kopyadan.No. 92Beşinci Sınıflar İçin Morfoloji Ders KitabınıOluşturmaya Tınıstanov’un Görevlendirmesi HakkındaKırgız Otonom Sovyet Sosyalist CumhuriyetiEğitim Halk Komiserliği’nin Kurulunun №1Protokolü’ndenFrunze Şehri2 Eylül 1933 yılıKatılımcılar: Kurul üyeleri Çistyakov, Toyçinov,Daniyarov, Akmataliyev, Kulov, Nogoyev, Tsıganov,Cumayev, Mihalov, Babaşalin.Dinlendi:1.Daimi ders kitaplarını yayınlamanın yapısıhakkında (Daniyarov, RSFSC Eğitim Halk Komiserliğitemsilcisi Çaplin, Toyçinov) karar kabul edildi:Paragrafı bulun 1.4. Beş yıl okuyanlar için (Morfoloji)ders kitabını oluşturmaya yoldaş Tınıstanovgörevlendirilsin. Yoldaş Tınıstanov’a bir gecelikzaman içerisinde bu görev için anlaşma gerçekleştirmeönerilsin.7.Ders kitapları dışındaki çalışmalardan Bayımbetov5 Eylüle kadar, Abdukaimov ile Tınıstanov 10Eylüle kadar derhal muaf tutulsun.Başkan ColdoşovKR SD BMA F. 10. C. 5. K.115. ss. 67-68.Teyitli kopyadan.No. 98KASIM TINISTANOV’UN BİLİMSEL ÇA-LIŞMALARI HAKKINDA FİKİRLERFrunze Şehri.1935 yılı.Kİİ’nin İnşaat Enstitüsü’ne verdiği önerileri kısacatekrarlamakla beraber, şöyle talimatları gerekliolarak görüyorum.1.Kırgızistan’daki ulusların dil meselesi üzerindeçalışanlar içinde Kasım Tınıstanov, şüphesizönde yer almaktadır.2. Sözcük bilimi meselelerinden tutun,Tınıstanov’un özel yeteneği, dile söz kazandırmabecerisi meselede sonuca gitmede, teorik ve pratikkullanımda çok önemli rol oynayabilir3. Sözlük üzerinde çalışma Tınıstanov’u “Morfoloji”olarak bilinen meseleye getirmiştir: KasımTınıstanov Morfoloji terimiyle (Batı Avrupası’ndason 5-6 yılda ortaya çıkan) Batı Avrupası dilbilimcilerininbununla ilgili çalışmalarından haberdarolmamasına rağmen, o Kırgız dili alanındakimorfolojiye yönelik sorunu kendi gücüyle çözmeyegirişerek birkaç meseleyle ilgili net bir çözümeulaşabilmiştir (Tınıstanov’un Projelerinde bu doğrultudakibilimsel çalışmanın sadece bazı yönleriyansıtılmıştır).4.Kırgızistan’ın dil alanı veya Kırgız dili bilimindeyoldaş Tınıstanov önemli rol oynadı veoynamaktadır. Yukarıda belirtilenleri göz önündebulundurarak, kendi bilimsel birikimini Avrupa dilbilimcilerinieserlerin okuyarak geliştirme gereksinimiolmasına rağmen, Tınıstanov kendi uzmanlıkalanında profesör unvanına lâyık görülmektedir.Profesör PolivanovYoldaş Tınıstanov Kırgız dilini bilimsel öğrenmealanında ilk iz bırakanlardandır. On dört yıliçerisinde Kırgız dilini öğrenmede Kasım Tınısta-26eylül-ekim-kasım2012
Change language