Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi

gizli kalanları, halkın bilmediklerini anlatabilirmisiniz?1933 yılında “Akademiya Keçeleri” (AkademiAkşamları) hakkında opera-bale tiyatrosundapiyesler oynandı. Ondan sonra KasımTınıstanov’a eskiyi özleyen, burjuvazi yanlısı,halk düşmanı gibi yakıştırmalar yapıldı. Birçoktenkit yazıları yayımlandı. Ve daha sonra KasımTınıstanov işinden çıkarılarak tutuklandı. Sonraonun hayatı tam bir trajediye dönüştü. Tutuklandıktansonra sadece ailesi, çocukları değil; tanıdıkları,hısım akrabası da halk düşmanı, halkdüşmanının kuyrukları gibi suçlamalara maruzkalıp kovuşturuldular. Bu kitapta bu anlattıklarımhakkında çok geniş bilgi var.Bu duruma Aalı Tokombayev’in çok büyükkatkısı olsa gerek.Aalı Tokombayev o zaman Lenin hakkındabir manzume yazmıştı. İşte bu manzumeye KasımTınıstanov tanıtım yazısı yazar. Bu yazıdaAalı Tokombayev’in daha tam pişmemiş, hammısraları olduğunu yazmaktadır. Bu eleştiriyiAalı Tokombayev yanlış anlayıp beni kıskanıyordiye düşünür. Tokombayev bu eleştirileri dikkatealmadan Lenin Manzumesini yayımlar. Bu olaydansonra ikisi arasında anlaşmazlık başlar.Bu durumun Kasım Tınıstanov’a çok zararıdokundu herhalde?Elbette, Kasım Tınıstanov bu olaydan sonrabirçok tenkide maruz kalır. 1927-1937 yıllarıarasında çeşitli eleştiriler yapıldı. GenellikleAlaş Partisi ile ilişkisi var diye suçlandı. Eleştirmenleronun eserlerinde ideolojiye ters düşünceleriaramışlardır. Bu eleştirmenlerin öncüsüAytkulu Ubukeyev idi.Kasım Tınıstanov’un çocuklarının, neslininrepressiyadan sonraki kaderlerine kısaca değinsek…Onun Tendik, Erkin adlı iki oğlu ve Birdikadlı bir kızı var. Kasım Tınıstanov kendisi enternasyonaldi.Enternasyonal marşını Kırgız dilinetercüme etti. Çocuklarına Erkin (Svaboda:Hürriyet), Tendik (Ravenstva: Eşitlik), Birdik(Yedintsva: Birlik) adlarını koymuştur. Bu onunsosyalizme inanmasının en büyük delilidir. Tendik,Büyük Vatan Muharebesi’ne [1] katılıp başındanyaralanır. Askerî hastanede tedavi edildiktensonra memleketine döner. Kırgızistan Devlet TıpEnstitüsü’ne kayıt olur. Enstitüde okumaya başlar;ama bir süre sonra başındaki yara yüzündenvefat eder. Erkin ise tıp fakültesini bitirdiktensonra Kırgızistan’ın güneyine doktor olarak tayinolur. Doktorasını tamamlar ve akademisyenolur. Uzun yıllar Kırgız Devlet Tıp Enstitüsü’nünCerrahi Bölümü’nde öğretim görevlisi, dahasonra da Sağlık Bakanlığı’nda baş cerrah olarakçalışır. Kızı hakkında ise bir bilgim yok.Kasım Tınıstanov hakkında sadece bir kitaplayetinecek misiniz?Kasım Tınıstanov hakkında toplanan bilgilerdenüç kitap çıkar. Bu sene ikinci kitap basılacak.Üçüncü kitap ise önümüzdeki yıllarda hazırolacak.Kitabın basım masraflarını kim karşılıyor?“Kuuguntuk” adlı kitap Kasım Tınıstanov’undoğumunun 100. yılı için hazırlandı. Para olmadığıiçin ancak 2007 yılında basılabildi. Bu kitabınyayımlanmasına KAMEK Kliniği’nin müdürüErkin Mamatov Abdrahmanoviç büyük katkıyaptı. İkinci kitap parasızlıktan yayımlanamıyor.“Kuuguntuk”un Millî Eğitim tarafındanokul müfredatına alınacak diye duyduk.Bu kitap Eğitim Akademisi tarafından incelendi.Birçok okul müdürü kitabı överek MillîEğitim Bakanlığı’na başvurdu. Bu başvurularaKasım Tınıstanov hakkında müfredata girecekbilgiler var, diye cevap verildi. Ama bunu yüksektirajla basmaya bakanlığın bütçesi yok denildi.Bu yüzden çok az tirajla basıldı. Hâlâ müfredataalınma işi beklemektedir. Kırgız dilcileri ve edebiyatçılarıtarafından bu kitap hakkında olumlueleştiriler gelmektedir.■1. Büyük Vatan Muharebesi: Sovyetler Birliği’nin içindekiTürk dilli halkların literatüründe İkinci Dünya Savaşı buterimle anlatılmaktadır.15eylül-ekim-kasım2012