Kasım Tınıstanov'dan kısa hikâyeler - Bizim Kulliye Dergisi

HÜSEYİN KARASAYEVile Kasım Tınıstanov üzerineHer halkın medeniyet temelini atan mimarları, yetenekliaydınları vardır. Kasım, yetenekli bir hoca aynı zamanda dadevlet adamıydı. İlk halk mimarlarındandı. Kısaca söyleyecekolursak Kasım Tınıstanov Kırgızların Lomonosov’udur.TENTİ OROKÇİYEVçev. ÖMER KÜÇÜKMEHMETOĞLUHüseyin hocam, Kasım Tınıstanov’u sizdendaha iyi bilen kimse yok herhâlde. Sohbetimize,onunla tanışmanızdan, kader yolunuzun nasıl kesiştiğindensöz açarak başlayalım.Kasım Tınıstanov ile 1914-1916 yıllarındaKarakol’da Rus Tüzem Mektebinde birlikte okuduk.Aynı yaştaydık. Ancak çocukken o kadar yakındantanışmıyorduk. Sonra 1923 yılında yineKarakol’da tanıştık. O zaman ben Kasaba DevrimKomitesi’nin (Selrevkom) Başkan Yardımcılığınıyürütüyordum. Bir arkadaşım gelip: “Gençler,Taşkent’e okumaya gitmişler; biz de gidelim. Tınıstanovdiye orda bir tanıdığım yakın arkadaşım var.O, orada okuyor. Onunla konuşalım,” dedi. Tamamdedik ve Karakol’da Çin mimarisinde yapılmış evegittik. Eve girecekken bizi bir kız karşıladı. Ona“Kasım evde mi?” diye sorduk. Biz konuşurken Kasımda geldi. Baktım, çocukluğundaki siması değişmiş.Çehresi ablaklaşmış, delikanlı olmuş. Üstündeşalvara benzeyen askılı bir pantolon vardı. Sohbetetmeye başladık. Amacımızı, düşüncelerimizi onasöylediğimizde o, “Gelin, Taşkent’te Talim TerbiyeEnstitüsü var. Orada Kazak-Kırgız Enstitüsünün birbölümüne girersiniz,” dedi. İlk defa böyle tanıştık.1924 yılında Sovyet Sosyalist Kırgız Muhtar Cum-huriyeti kuruldu. Devlet adamları hemen bizleriçağırıp görevlendirdiler. Kasım’a “Sen alfabedensonra okuma yazma öğrenme kitabını yaz, başkahiçbir işle meşgul olma,” dediler. Ondan sonrabizleri (Osmonkul Aliyev, Sıdık Karaçev, MustapaAkmatov ve beni); sizler de Erkin Too gazetesini çıkaracaksınızdediler. İsa Arabayev’e “Alippe” (Alfabe)yazma görevi verildi. Kasım’a Ekim Devrimiile ilgili şiirleri Kırgızcaya tercüme etme görevi ekolarak verildi. Böylece işe koyulduk. Orada TürkistanHalkı Aydınlatma Başkanına bağlı Kara Kırgızİlim Komisyonu vardı. Bu komisyonda OsmonkulAliyev, Sıdık Karaçev, Mustapa Akmatov ve bençalışıyorduk. Bizden önce Kasım Tınıstanov, İsaArabayev, Sarnogoyev ve Daniyar çalışmış. Böyleceokulu bir yana bırakıp bir tek bu işle meşgulolmaya başladık. O yıllarda Kasım, enstitüde sonsınıf öğrencisiydi. Enternasyonal marşını o zamantercüme etti.Hocam, Kasım Tınıstanov çalışırken nasıl birmetot izlerdi? Uzun yıllar birlikte çalıştınız. O, büyükbir ilim adamı idi, şairdi, çok yönlü biriydi.Kasım Tınıstanov, 1926 yılında Bakü’de düzenlenenTürkoloji Kongresi’ne katıldı. Delegasyo-10eylül-ekim-kasım2012