tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Yöndeþ Teknolojiler: Bireyler, Ýhtiyaçlarý ve Çeliþkiler
gruplarý, ülkeler ve hükümetlerin yatýrým potansiyeli baþlýca risk yönetimi konularý
arasýndadýr (Roco, 2006: 4).
Risk faktörlerinden etkilenen önemli bir sosyo-ekonomik dinamik özel sektör ve
yatýrýmlarýdýr (Canton, 2002: 6). Yöndeþ teknolojilerin topluma yeni nesil teknolojik
ürün olarak sunumunda yöndeþ geliþen teknolojinin etki alanýndaki tüm endüstrilerde
faaliyet gösteren iþletmeler önemli rol oynamaktadýr. Dahasý yöndeþ teknolojilerin
faydayý yaratma potansiyeli, iþletmeler açýsýndan da verim ve karlýlýk potansiyeli
anlamýna gelmektedir. Yeni teknolojilerin kullanýmý iþletmelerin üretim süreçlerinden
çýktýlarýna kadar tüm süreçlerinde yaratýlan deðer olarak ifade bulmaktadýr. Deðer
yaratmak hali hazýrda, özellikle yüksek teknoloji ürünü üreten iþletmelerin anahtar
konusu (Winzker & Pretorius, 2007: 219) iken önümüzdeki yýllarda teknoloji ürünü
odaklý iþletmelerin dýþýndaki tüm endüstrilerde de deðer odaklý deðiþimin gerçekleþmesi
beklenmektedir. Ýþletmelerin deðer yaratma kapasiteleri, yakýnsayan teknolojinin
geliþimine nereden baktýklarýyla iliþki hale gelecektir. Ýþletmeler için yöndeþ teknolojilere
uyum ve verim-karlýlýk potansiyelinden etkin biçimde faydalanabilmek için Albright’ýn
beþ basamaklý modeli etkin bir yol haritasý olarak ele alýnabilir. Modelde sýrasýyla
araþtýrma, entegrasyon, standartlaþtýrma, uygulama, iþ organizasyonlarý yaratma
aþamalarýndan söz edilmekte ve aþaðýdan yukarýya doðru gidildikçe sosyal deðerin
artacaðý öngörülmektedir (Albright, 2006: 29). Buna göre iþletmeler, yöndeþ
teknolojileri kullanarak yetenek ve kapasitelerini geliþtirebilmek için ilk adýmda
araþtýrmalara odaklanýp mevcut son dönem NBIC geliþmelerini takip eder, süreçlerine
uyarlar, belirli standartlar geliþtirir/geliþtiren standartlarý yakalar, bunlarý uygular ve bu
uygulamalar üzerine uzmanlaþýrsa deðer yaratabilir. Gerçekte modelde ifade edilen sosyal
deðerin yaratýlmasý özel iþletmelerle birlikte kamusal alanda yer alan tüm aktörlerin
toplumsal entegrasyon sürecine katýlýmýyla yakýndan ilgilidir. Teknolojinin
optimizasyonu, geliþimi ve etkin yönetimi konusunda bilim dünyasý, hükümetler,
üreticiler, bireyler, sivil toplum kuruluþlarý, iþ dünyasý ve medyanýn diyalogu önem
taþýmaktadýr (Roco, 2006: 16-7).
Yöndeþ Teknolojiler, Bireyler ve Tüketim Eðilimleri
Yöndeþlik dünyanýn bilimsel temelli yeni dünya vizyonu anlamýna gelmekte ve bireyin
kendinden beklediði üstünlüðü mümkün kýlmaktadýr (Khushf, 2007: 190). Bu
üstünlük, insanoðlunun varoluþu, evrimi ve onu saran doðasýyla ilgili þimdiye kadar
merak ettiði tüm sorulara oldukça mantýklý cevaplar bulabilmesinden ileri gelmektedir.
NBIC’nin parçalarý olarak nanoteknoloji sayesinde dünyanýn gizemler yerine kuantum
olaylarýný yaþayan mekanizmalardan oluþtuðu görülmekte, biyoteknoloji sayesinde
sadece genetik mühendisliði olarak deðil tüm evrimin aksiyon halinde olduðu
93