tüketici yazıları.qxp - tüpadem - Hacettepe Üniversitesi

Yöndeþ Teknolojiler: Bireyler, Ýhtiyaçlarý ve Çeliþkiler
ve verim ile rekabet avantajý yaratma potansiyeli, yeni dönem yatýrýmlarýn bu yönde
geliþeceðinin sinyallerini vermektedir. Ülkelerin gayrý safi yurtiçi hasýlasýndan daha
yüksek bir ivmeyle artmasýna raðmen yöndeþ teknolojilere olan yatýrýmlarýn milyar
dolarlar düzeyinde gerçekleþmesi (Roco, 2006: 9) de bu avantajlarýn cazibesinden
kaynaklanmaktadýr. Yatýrýmlarda Amerika, Avrupa ve Japonya baþý çekerken baþlýca
rekabetçi ülkelerin haricinde diðer bazý ülkeler de bu teknolojilere önemli yatýrýmlar
yaptýðý bilinmektedir. Örneðin Güney Kore 2001’den 2010’a kadar toplamda 819
milyon dolar kamu yatýrýmý yapmayý planlamýþtýr. Avustralya her yýl 100 milyon dolar
yatýrýmý, Tayvan ise altý yýllýk süreçte 600 milyon dolar yatýrýmý öngörürken Doðu
Avrupa ülkeleri ve Çin de, bu teknolojilere yatýrým yapan ülkeler sýralamasýnda iddiasýný
sürdürmektedir (Salerno, 2008: 1205-6). Rapor ve analizler dünya üzerinde neredeyse
tüm ülkelerde bu teknolojilerle ilgili ARGE çalýþmalarý ve yatýrýmlarýn baþladýðýný
göstermektedir. Amerika Rekabet Kurulu’nun Ulusal Yenilikçilik Giriþimi 2004
Raporu’na göre dünyanýn en rekabetçi 25 IT þirketinin 14’ü Asya kökenli ve sadece 6’sý
Amerika kökenli olup Asya ülkeleri nanoteknolojiye Amerika’dan daha fazla
harcamaktadýr (Devezas vd., 2005: 933). Gerçekte bu teknolojilerin ticarileþmesinin
henüz baþladýðý ve bu nedenle Avustralya, Avrupa Birliði ülkeleri ve Amerika’daki
yatýrýmlarýn belirli limitler arasýnda olduðu ifade edilse de (Bowman & Hodge, 2007:
118-9) inovasyon ekonomisinin yeni yatýrým odaðýnýn yöndeþ teknolojiler olacaðý
söylenebilmektedir.
Halihazýrda yeryüzü, doðal kaynaklar ve canlýlara epidemiyolojik ve toksikolojik
etkilerinin kesin olarak bilinmemesi ve buna yönelik yasal düzenlemelerin yapýlamamasý,
yöndeþ teknoloji ürünlerinin pazarlara giriþinde bazý belirsizlikler yaratmaktadýr
(Bowman & Hodge, 2007: 118-9). Bu belirsizliðe raðmen hükümetler, kamu ve özel
sektörlerdeki yatýrýmlarýn ortaya koyduðu yüksek ilgiye benzer biçimde toplumdan da
yöndeþ teknolojiler ve ürünlerine artan bir ilgi söz konusudur. Ýlginin yönü, boyutlarý ve
sebep olduðu sonuçlar açýsýndan yöndeþ teknolojilerin topluma olan etkileri ise önemle
ele alýnmasý gereken yeni bir konudur.
Toplumsal Yapýda Deðiþim ve Yöndeþlik Etkisi
Bilim ve teknolojinin toplumla etkileþimi tüm çaðlarda artan bir yoðunlukla kendini
göstermiþtir. Geçmiþteki erken dönem bilimsel geliþim ve teknolojik buluþlar, bugünkü
kadar kompleks yapýlarý, sýnýrsýz olanaklarý içermese de toplumsal dönüþümü baþlatan
itici güçler olmuþlardýr. Son dönemde bilim dünyasýnýn gündemine giren teknolojik
geliþim ve süreçler ise disiplinleri birbirlerine yaklaþtýrarak doða ve insana, fen ve sosyal
disiplinlere özgü tüm olgu ve nitelikleri ayný tartýþma konularýna sokmaktadýr. Ýnsanlýk
tarihinde yüzyýllar içinde gerçekleþen fen ve doða bilimleri menþeili her yeni geliþmenin
89